ğ

• sesi olmayan harftir. telaffuzu şu şekillerde olur:
  
  1) hece sonunda veya kelime sonundaysa ğ'den önce gelen ünlü uzatılır. ( örnekleri fonetik alfabeyle vermek isterdim ama mümkün olmadığından yine harfle yazıyorum.)
  örnek: dağdan: daadan, sığ: sıı
  
  ama ğ'den sonra ön ünlü ( ince ünlü/ i,e,ü,ö) varsa, damaksıl kayıcı yani "y" sesi ğ'nin yerini alır.
  örnek: eğlen: eylen
  
  2) iki aynı ünlü arasında ise hiçbir harf duyulmaz.
  örnek: sığınak: sıınak, uğur: uur
  
  3)eğer bu iki aynı ünlü ön ünlü (ince ünlü/i,e,ü,ö) ise yine "y" sesi duyulur.
  örnek: düğün: düyün
  
  4)iki yuvarlak ünlü yahut bir yuvarlak ünlü ve biz düz ünlü arasında ise genellikle duyulmaz, bazen çift dudaksıl akıcı bir ünsüz ( bu bir tür w sesidir. dudakların ortası açık, yanları hafif kapalı, dudaklar dişlere temas etmeden söylenen "v" benzeri bir sestir.
  örnek: soğuk: souk, soğan: soan / "bazen duyulur" dediğim diğer sesi harf olarak ifade etmem mümkün değil.
  
  5)'a+ğ+ı' seslerinin ard arda sıralandığı kelimelerde ya "a" sesi uzatılır, "ı" sesi hiç söylenmez yahut da 'ğ' sesinin yerine hiçbir ses gelmez
  örnek: ağır: aır, sağır: saır / ağır: aar, sağır: saar
  
  6) ı+ğ+a sıralamasında "ı" sesinden sonra hemen "a" sesi duyulur. ğ harfini karşılayan bir ses yoktur
  örnek: sığan: sıan
  
  7) ğ harfi, e ve i seslerinin arasında ise duyulmayabilir yahut "y" sesi duyulur.
  örnek: değil: deyil, diğer: diyer / deil, dier
  
  bir de bu durumda 'değil'e özel bir söyleniş var orada da "i" sesi uzuyor. değil: diil
  
  kaynak: göksel, a. and c. kerslake 2005. turkish: a comprehensive grammar, london: routledge
  
  -
  
  edit:
  
  varlığının sebebi türkçede eskiden var olup şu anda var olmayan artdamaksıl bir sestir.
  varlığının kanıtı ve sesi etkilediğini gösteren nokta da şudur:
  
  ğ ile biten bir kelimeye ünlü ile başlayan bir ek gelirse, araya bir ünsüz girmez.
  örnek: ağrı dağ-ı
  
  eğer ğ ünsüz bir harfmiş gibi davranmasa, o halde ağrı [daası] dememiz gerekirdi. ama böyle denmediği için ğ sesini bazen ünsüz gibi algılamış olduğumuz ortaya çıkıyor.
  
  (bkz: #21949963)