çin malı

• genel itibariyle kopyadır evet. ama bunun temel sebebi çinliler'in çakal olmasından ziyade bu kültürde sanat anlayışının yaratıcılıktan çok mükemmele ulaşma üzerine kurulu olmasıdır. yani bir çinli sanatçı ya da zanaatkar için temel amaç 'en güzeli' yaratma çabası olduğu için, bir şeyi defalarca tekrar edebilir. bu 'en güzel' de çoğu zaman 'gerçeğe en yakın olan'dır. o yüzden çin kültüründe bir ürün orijinaline ne kadar yakınsa o kadar makbuldür demek mümkün kabaca. aynı bir eserin konusu olan objeye^* benzediği ölçüde takdir edilmesi gibi.
  
  tabii batı kültürünün etkisiyle şimdi bu anlayış sanatta büyük ölçüde değişmiş durumda ise de endüstriyel üretim anlayışlarında etkisi hala görülüyor.
  
  ikinci bir çeşit çin malı da taklit olmayıp belli başlı şirketlerin ürünlerinin dizaynını yapıp çin'de üretmesi sonucu ortaya çıkanlardır. (bkz: tüm çin malı ürünlerin dandik olduğu sanrısı) burda aslında bambaşka bir insanlık dramı vardır: ucuz işçilik. çin'de^* insanlar üç otuz paraya fabrikalarda patronların kârlarına kâr katmaları için paryalık ederler. peki kaçımız çin malı bir ürün alırken dandikliğinden önce ve ziyade bunu hatra getiriyoruz bugün? kanımca asıl bu, üstüne kafa patlatılması gereken meseledir.
  
  (bkz: fair trade)