dağ

• dağlar türk mitolojisinde (diğer mitolojilerdeki gibi) kutsal mekânlardır.
  
  dağlar, yeryüzünün gökyüzüne en çok yaklaştığı yerlerdir. böylece mavi göğe (=kök tengri, gök tanrı) yakınlığın simgesidir.
  
  aynı sebeple, dağın doruğu, yerin gökle temas noktasıdır. bu, yaruk ile kararıg ilkelerinin (ışık ve karanlık) de teması anlamına gelir ki, eski türklere ve çinlilere göre zaten kainatın yürüyüşü bununla mümkün oluyordu. eski türkler bu nedenle dağları kainatın işleyişinin bir simgesi olarak görmüş olabilir.
  
  dağların soğuk, fırtınalı, karlı iklimleri gök ve yer unsurlarına ilişkin hayvanlar arasındaki mücadeleyi anlatan türk sanat eserlerinin felsefesine, bu anlamda bir uyum sağlıyor gibi.
  
  bilindiği üzere mağaralar rahmin, dolayısıyla doğumun ve dolayısıyla bereketin, varlığın simgeleridir. türklerde 550 yılından önce dahi atalar mağarasına tapma geleneğinin olduğunu biliyoruz. dağlar, mağaraları barındırmaları ile de ayrıca önem taşır.
  
  acaba mağarayı barındıran dağ, rahmin sahibi kadın ile de bir görülmüş müdür?
  
  yunus emre ile bitirelim bari:
  
  vardım ileri vardım
  levhi elime aldım
  ayetlerin okudum
  yazdım bir dağ içinde
  
  açtım mekke kapısın
  duydum ol dost kokusun
  erenlerin hepisin
  gördüm bir dağ içinde