doğu sorunu

• "bilindiği gibi, emperyalist hıristiyan batı dünyası, kendisine nazaran doğuda bulunan islâm dünyasının lideri konumundaki osmanlı imparatorluğu’nu parçalamak ve toprakları üzerinde kendisine bağlı “uydu devletler” kurmak için bu devletin içindeki hıristiyan unsurları ayaklandırmayı planladığı zaman, bu olayı tüm dünyaya “doğu sorunu” olarak sunmuştur.
  
  artık batı’nın, doğuda önemli bir sorunu vardır, o da “hasta adam” olarak nitelediği osmanlı devletini yıkmak ve topraklarını paylaşmaktır. asya’nın, latin amerika’nın, afrika’nın paylaşımı neredeyse tamamlanmış, sömürgeciler şimdi de gözlerini dünyanın en büyük petrol rezervlerine sahip olan ve üç kıtanın birleştiği, dünya ticaret yollarının kesiştiği bölgeye, ortadoğu’ya çevirmişlerdir. bu bölgenin coğrafya olarak en büyük ve güç olarak en zayıf devleti olan osmanlı devleti tüm emperyalistlerin iştahını kabartmaktadır. artık osmanlı için zor günlerin yakın olduğu açıkça belli olmuş, konu gazete ve dergilerde açıkça yazılır, çizilir hale gelmiştir. (ingiliz dergisi punch’da yayınlanan karikatürlere göre, dünyanın emperyalistler arasında pergelle ölçülerek paylaşılacağı günler de, avrupa’nın birlik olup dev bir piton yılanı gibi osmanlı’yı sarıp sarmalayacağı günler de yakındır. osmanlı padişahı 5. murat’ın ayaklarına salınmış dört köpek olarak çizilen bulgaristan, sırbistan, karadağ ve arnavutluğun yakında osmanlı’dan koparılacağı mesajı da çok kısa süre sonrasında gerçek olacaktır ). bir plan sinsi şekilde değil açıkça uygulanmaya konmuştur.
  
  bu planın başarılı olabilmesi için, imparatorluk bünyesinde yaşamakta olan “azınlıklardan” büyük ölçüde yararlanılacaktır. nitekim, kısa bir sürede, imparatorluğun batısında yaşayan çeşitli hıristiyan unsurlar bağımsızlıklarını birer birer kazanacaklardır. tüm imparatorluğa dağılmış olmakla birlikte, özellikle doğu ve güneydoğu anadolu’da yaşamakta olan ermeniler ise, aralıksız 35 yıl süren ve tüm anadolu’yu kana bulayan terör eylemlerine rağmen başarılı olamayacaklar, sonuçları günümüze kadar uzanan pek çok trajedinin yaşanmasına yol açacaklardır. böylece “doğu sorunu” “ermeni sorununa” dönüşecektir.
  
  bu incelemenin kapsamı ve amacı, bu trajedinin tarihsel gelişimini özetlemek ve ermenilerin çıkış yolu olarak benimsedikleri “terör” yönteminin boyutunu irdeleyerek, osmanlı devleti’nin almak zorunda kaldığı tedbirlerin neden bir “soykırım” sayılamayacağını kanıtlamaktır. "
  ___
  orhan çekiç'in ermeni sorunu adlı makalesinden alıntıdır
  başı ve devamı için (bkz: ermeni sorunu/#18433839)