bükümlü diller
-
örnek verilmemiş pek, arapça bilinen en uç örneğidir:
ktb kökünden ketebe* şeklinde yazmak fiili, "kitab" ile yazılan, kitap; "kütüp" ile kitaplar, "mekteb" ile okul (yazı yeri), "kâtib" ile yazıcı, "kitâbe" ile yazıt, küttab ile yazıcılar gibi tonla kelime türetilir. dikkat edilirse türkçe'de aynı kelimeler kelime köküne (yaz-ı-cı-lar) çekim veya yapım ekleri konarak türetilmekte iken arapçada fiilin kökündeki sessizler (k,t,b) sabit kalmakla beraber, aralarındaki seslilerin belirli kurallar dahiline değişmesi ile yeni kelimeler meydana gelmektedir.
ingilizce de kısmen bükümlüdür misal drink geçmiş zamanda drank/drunk olabilir; geçmiş zaman eki almak yerine. fiil çekimleri dışında better /best gibi çekimler de bu cümleden sayılabilir mi bilemiyorum.
yaygın bükümlü dillerin en sistematiği olarak bilinen arapça'nın "bükülme kuralları"na sezgisel olarak vakıf olmak türkçe'nin de bu dilden çok kelime aldığını düşünürsek faydalı olabilir:
(arapça bilgim zayıf hatalar affola)
ktb ----------------------------------kr -------------------------------
ketebe yazdı ------------------------kara'e okudu
kitâb yazılan (kitap) ------------- kraat, kuran, okunan, okuma*
kâtib yazan/yazıcı (katip) --------kâri okuyucu
kütüb yazılanlar ------------------- karia okuyucular
mekteb yazılan yer (mektep)
hrk --------------------------------------------rtb
hareket ---------------------------------------retebe (düzeltti, dizdi)
muharrik (hareket ettirici)*-----------------mürettib (mürettip, dizen, dizgici)
tahrik ------------------------------------------tertib (tertip)
harake (hareke)------------------------------rutbah (rütbe)
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap