trt bandrolü

• son gelişmeler ışığında tartışmaya açılması gereken bandrol. ülkede kayıt altında satılan her radyo türevi üründen ürün bedelinin yüzde sekizi ile on altısı arasında değişen bandrol bedeli talep etmesi devletin, dolaylı vergidir. üstüne bu vergilerin trt kurumuna aktarılması, işte burada tartışma başlar.
  
  bugün, iletişim devrimi sonucunda farklı kanalların yayın yaptığı bir dönemde yaşıyoruz. onlarca ulusal, yüzlerce yerel kanal var. radyo ve televizyonda. bunu hepimiz biliyoruz. peki şimdi bu bandrolle toplanan para neden sadece devlet yönetimindeki trt kanalına gidiyor da, diğer kanallara gitmiyor? iddia edildiği gibi 400 milyon liralık bir ek geliri hangi sebeplerle trt alıyor? ekonomik açıdan program yapmanın, hayatta kalmanın maliyetlerinin oldukça arttığı bir dönemde bir kamu kuruluşu olduğu için zaten devlet bütçesinden pay alan trt, bir de yeni düzenlemeyle bir zamanlar cüzi olan ama şimdi hayli hayli ciddi bir boyuta gelen bir vergi payını alışverişin üzerinden kendi eline geçimeye hangi gerekçeyle hak kazanmış oluyor? bu haksız rekabet yaratmıyor mu? vatandaşların vergileriyle trt nasıl olabilir de eğlence programları, televizyon dizileri ve başka programları üretip sunabilir? hele de bunlar başka kanallarda da üretiliyorsa.
  
  bu bandrol bedellerindeki düzenlemeyi kendisine gelir yaratmak için kurgulamış olan hükümet, bandrolden elde edeceği geliri ya tüm radyo ve televizyon kanallarına dağıtmalıdır, ki haksız rekabet oluşmasın, ya da bu bandrolu kaldırmalıdır. bugün sadece trt yok. bugün yasalar tarafından çerçeveleri belirlenmiş yüzlerce bağımsız sermayeli kuruluş trt ile aynı platformda hizmet vermeye çalışmaktadır.
  
  ayrıca kişisel olarak doğrudan ya da dolaylı vergilerimin trt gibi bir kurum tarafından kullanılmasını istemem. trt'nin varlığı sorgulanmalı, çünkü devletin kendine ait bir kanalı olursa diğer kanallara karşı haksız rekabet olur. diyelim ki varlığı sürüyor trt'nin, eurovision'a popçu göndermekten futbol maçları ihalesine girerek dünyanın parasını spor prodüksiyonlarına yedirmesi ya da tartışmalara yol açacak televizyon dizileri, haber programları vs yapması devlet bütçesinden, vatandaşların vergilerinden birilerinin rant sağlamasına, birilerinin de mesaj vermesine yol açar derim. bu birilerine bu hak hükümet tarafından nasıl verilebilir? kimlerin ekstra gelir elde edeceğine devlet karar vermemelidir.
  
  bir de rekabet kurulu diye bir mekanizma var bildiğim kadarıyla. ekonomik yapıda taraf kim olursa olsun diğer taraflardan ayrıcalıklı hale gelemez. özelleştirmeleri ve devletçiliği bu açılardan bir daha düşünmeli ve karar vermeli: biz özgür toplum ve serbest ekonomi mi arzuluyoruz, yoksa devlet kurumlarının kayırıldığı bir serbest pazar mı söz konusu? eğer ikincisiyse, sosyal güvence meselelerine bakış ne, kayırılan devlet kurumlarının çıkar amaçlı hareket etme olasılıkları ne, buna da bakılarak ülkemizde sürdürülen sistemin adını yeniden koymamız gerekir.
  
  bbc büyük britanya kurumudur, trt ise türkiye cumhuriyeti. ama bu uygulama bana italyanları hatırlattı. özellikle devletin vergi mekanizmalarını yeri geldiğinde balkon vergisine kadar abartabildiği italyayı. daha da özellikle 1930'lar italyasını. o dönemdeki sistemin adını hepimiz biliriz, değil mi?