akıllı hans

• hans komisyonu'nun görevlendirmesiyle, hayvan psikolojisi ve fenomenoloji üzerine çalışmalar yapan ünlü alman felsefeci carl stumpf'un asistanı olan oskar pfungst, 1907 yılında akıllı hans'ı inceledi. atın gerçekte (zannedilen anlamda) zihinsel işlemler yapmadığını, fakat kendisini izleyen insanların tepkilerindeki küçük değişimler yoluyla beklentilerini algılayarak yanıt verdiğini gösterdi. pfungst, atın bakıcısının vücut dilindeki istemsiz ipuçlarına tepki verdiğini gösterdi. bakıcı, bu durumun farkında değildi, dolayısıyla dolandırıcı değildi.
  
  "pür dikkat kesilmiş, sahibine hizmet etmeye hazır, sahibinin ağzından çıkanı duymaya hazır bir köpek, akıl almaz işler yapar. (...) bizim kültütel coğrafyamızı tanıyanlar "akıllı hans" adını hatırlayacaklardır. bir sayının "küpünü" bile hesaplayabilen başka atlar da vardı; hatta bir airdale-terrier'i olan harika köpek rolf, işi, sahibesine kendi vasiyetnamesini yazdıracak kadar ileri gitmişti." konrad lorenz - hz. süleyman'ın yüzüğü
  
  (bkz: akıllı hans etkisi)