genotip

• genotip, bir organizmanın fiziksel ve biyolojik özelliklerini veya fenotipini belirleyen genetik yapısıdır. genotip, bir organizmanın ebeveynlerinden miras aldığı genlerin belirli alellerinden veya versiyonlarından oluşur. farklı alellerin fenotip üzerinde göz rengi, kan grubu veya hastalıklara yatkınlık gibi farklı etkileri olabilir.
  
  bir organizmanın genotipi, kromozom üzerindeki belirli bir lokusta veya konumda bulunan alelleri belirtmek için harfler, sayılar veya semboller gibi sembollerle temsil edilebilir. örneğin, bezelye bitkilerinde çiçek rengi geninin iki aleli vardır: mor (p) ve beyaz (p). bir bezelye bitkisinin genotipi, ebeveynlerinden aldığı alellerin kombinasyonuna bağlı olarak pp, pp veya pp olabilir.
  
  bazı aleller baskın veya çekinik olabileceğinden, bir organizmanın genotipi her zaman görünür veya gözlemlenebilir değildir. baskın bir alel, başka bir alelin etkisini maskeleyen bir aleldir; çekinik bir alel ise baskın bir alel tarafından maskelenen bir aleldir. örneğin, kahverengi göz aleli (b) mavi göz aleline (b) göre baskındır. bb veya bb genotipine sahip bir kişi kahverengi gözlere sahip olup mavi göz karakterini gelecek nesillere taşıyabilirken, bb genotipine sahip bir kişi mavi gözlere sahip olacaktır.
  
  bir organizmanın genotipi sıcaklık, beslenme veya kimyasallara maruz kalma gibi çevresel faktörlerden de etkilenebilir. bazı genler çevresel etkilere duyarlıdır ve bunlara yanıt olarak ifadelerini veya aktivitelerini değiştirebilirler. örneğin, siyam kedisinin kürk rengi sıcaklığa duyarlı bir gen tarafından belirlenir. bu gen, yalnızca düşük sıcaklıklarda koyu bir pigment üreterek vücudun daha soğuk olduğu kulak, burun, kuyruk ve patilerde daha koyu kürke neden olur.
  
  bir organizmanın genotipi, ebeveynlerinden miras alınan genlerin kombinasyonunun yanı sıra dna replikasyonu veya onarımı sırasında meydana gelebilecek mutasyonların sonucudur. mutasyonlar, dna dizisinde yeni aleller oluşturabilen veya mevcut olanları değiştirebilen değişikliklerdir. bazı mutasyonlar, organizmanın fenotipi ve uygunluğu üzerindeki etkilerine bağlı olarak faydalı, nötr veya zararlı olabilir.