zama muharebesi

• hannibal barca ile scipio africanus arasında geçen ikinci pön savaşının son muharebesi.
  
  çatışmanın başında hannibal kurmaylarına kanatlarda karmaşa çıkarılmasını ve roma süvarilerinin mümkün olduğunca uzağa çekilmesini emreder. bu planın ne kadar başarılı olacağından emin değildir, zira karşısında kendisini iyi tanıyan bir general vardır.
  
  böylece piyade açısından güçlü olan kartaca kuvvetleri kesin bir zafer kazanacaktır.
  
  plan başarılı olur, roma süvarileri savaş alanının çook uzağındadır. hannibal savaşın seyrini değiştiren kararı burada verir. süvariler tarafından kuşatılmaktan çekindiği için elit birliklerden oluşan hattı roma piyadelerinin üzerine sürmez. bu da romalılara zaman kazandırır ve süvariler savaş alanına geri dönerler.
  
  bu muharebe kararsızlığın nelere yol açabileceğinin apaçık göstergesidir.