haz ilkesinin ötesinde

• haz ilkesinin ötesini araştıran bunuelvari bir burjuvazi reddiyesi: büyük tıkınma
  
  domino etkisi birçok sahnede kendisini belli eder ve işbu sebepten fertlerin her biri diğerinin yaptığı edimi üstlenir ve gene hep birlikte domino taşları gibi yıkılırlar. şöyle ki:
  
  biri bir kadınla seviştiğinde diğeri de sevişmek mecburiyetinde hisseder. öteki haddinden fazla yemek yediğinde beriki de haddinden fazla yemek zorundadır. adeta tek bedende dört kişi yaşamaktadır. bu homojen yapı burjuva kültürünün tekdüzeliğine dair basit bir göndermedir. aynılığın sıkıcılığı.
  
  haz ilkesinin ötesi de bu tutumda gösterir kendisini. fahişelerden biri sonsuza kadar yemek yiyemeyeceğini belirtmek zorunda kalır. proleter kökenli olduğu için bu burjuva-oyun-sahnesi ona göre değildir. yemek de içmek de sevişmek de hepsi bir yere kadardır. hazzın kendisi de öyle.
  
  ama dört burjuva ferdi sonuna kadar yemek yerler, sonuna kadar şarap içerler, sonuna kadar uyurlar. büyük tıkınma budur işte. haz ilkesinin ötesi budur.
  
  ne donarak ölmenin palyaçoya çevirdiği kaptan (marcello mastroianni) ne de gaz çıkarırken feci şekilde can veren adam (michel piccoli); hiçbiri hazzın sınırının gerisinde kalmayı tercih etmez. hazzın ötesi ise haliyle ölümdür.
  
  özetle: çok çok komik bir burjuvazi eğretilemesi.
  
  çok sevdiğim barocco'da şöyle güzel bir hikâye vardı, açıklayıcı olduğu için ilave ediyorum:
  
  "bir adam açlıktan ölmüş. cennette, o kadar mükemmel yemekler yemiş ve o kadar güzel şaraplar içmiş ki hazımsızlık geçirip yine ölmüş. ihtiras tuhaf bir şey, değil mi?"