çerkez hasan

• ''çerkes hasan'' olarak bilinen bu osmanlı subayı 1863 te kafakasya daki kendi tebasını da anadolu'ya en az rus'lar kadar göç etmek zorunda bırakmış, bu teşvikte ise ''cennet kadar güzel topraklar'' olarak vaaddettiği samsun bataklıkları, balıkesir kırsalı ve konya'nın deryasız kumsallarında soydaşlarının her türlü acıyı tadarak, çeşitli hükümet oyunları ve entrikalarla en hızlı şekilde yok oluşlarına ön ayak olmuş bir ubıh zengini ve pohpoha, şan ve şöhrete yenik düşmeden önceki ismiyle shardyn'dir. ''alou'nun oğlu shardyn''
  
  ''alou'nun oğlu shardyn istanbul'da mithat paşa'nın sarayı önüne geldiğinde gece yarısı olmuştu. shardyn, gecenin bu saatinde savaş nazırı hüseyin avni paşa ile dört nazırın daha kendi aralarında gizli toplantı yaptıklarını biliyordu. parkasının içindeki kayışta iki silah, bir de çerkes kaması taşıyordu. ya parolayı biliyor, ya da sarayın içine devam eden gizli bir geçit keşfetmişti; bunu bilemem, ancak ubıh soylusu askerlerin toplantı yaptıkları odaya ulaşmayı başarmıştı. ilk ateşi shardyn açtı ve ayağa kalkmaya çalışan savaş nazırı hüseyin avni paşa'nın cansız vücudu sandalyeden geriye geriye doğru düştü. ikinci el ateş ettiğinde kaptan ahmet paşa'yı da tam alnından vurdu. sonra çerkes kamasını da raşid paşa'ya sapladı.''
  
  şeklinde gelişen olaylar aslında değişen hükümetle birlikte shardyn'in saraydaki eriyip giden eski forsu ve düşmanlarının onu fişlemesinden kaynaklı hapislik zamanlarında plana dönüşmüştür. çerkes hasan, yani alou'nun oğlu shardyn ''cihan kızı'' kız kardeşi güzel şanda'yı saraya gelin etmiş, bu uğurda kendi halkını perişan bırakmış olmasına karşılık hiç de ummadığı şekilde sonunun geleceğini anladığı için hapisten verdiği dilekçe ile ''sıradan bir vatandaş gibi askerlik görevini yapmak istediğini'' belirtmiş, kendisinden hiç de hazzetmeyen baş vezir ise; ''tabii neden olmasın ! er geç orada biri sonunu getirecektir, seni serseri'' diye dile gelip onun bu isteğini yerine getirmiştir. şartlı olarak terhis olan çerkes hasan (alou'nun oğlu shardyn) bunun üzerine hiç de öyle iki metre olmayan, hakeza kısa ve basık vücudunu bu kanlı işlere sokmuş bir ubıh soylusu olarak bütün çerkes boylarında ibret i alem olmuştur.
  
  not: tırnak içleri/kaynak: son ubıh, bagrad shinkuba, sayfa; 249