roma cumhuriyeti

• roma'nın son kralı olan tarquinius superbus''un ölümünden sonra imparatorluk dönemi sona ermiş, cumhuriyet dönemi başlamıştır. mö 509–27 yıllarını kapsar. cumhuriyet dönemi konsüllerin devleti yönettiği bir dönemdir.
  tarquinius superbus'dan önceki altı kral halk tarafından sevilen hükümdardı. ancak tarquinius önceliklerinin aksine zalim bir kraldı. ve sonunda bir halk ayaklanmasıyla devrildi.
  söylentilere göre etrüskler, kralları porsenna önderliğinde mö 6. yy'da tarquinius superbus'u kovdu. ancak porsenna kendisini kral ilan edemedi. çünkü romalılar, yeni bir kral seçmek yerine, krallığı her yıl seçilen iki kişiye bıraktılar ( konsüller). yeni sisteme göre bazı kurumlar ya tamamen ortadan kaldırıldı ya da şartlara göre reforme edildi.
  "meclis ve yasalar"
  ülkeyi normal zamanlarda seçilmiş iki konsül yönetecekti. savaş durumu gibi diğer olağanüstü hallerde ülkeyi yönetmesi için bir kral atanacaktı fakat bu kralın yönetimi altı ayı geçmeyecekti. meclis, askeri meclis ve halk meclis olarak ikiye ayrılıyordu. askeri meclis savaşlara ya da antlaşmalara onay veriyordu. halk meclisleri ise yasama organıydı ve kanun çıkarma yetkisine sahipti ve kamu suçları içinde bir mahkeme görevi gördü.
  mö 451'de 12 levha kanunları kabul edildi. kanunlar bronz bir tablet üstüne yazıldı ve forumda halka açık olarak gösterildi. hükümleri; borç haczi, babanın çocuklar üzerindeki yetkisi, mülkiyet hakları , miras ve cenaze düzenlemeleri gibi konularla ilgiliydi. bu on iki levha yasası, sonraki tüm roma özel hukukunun temelini oluşturacaktı.
  
  "askeri ve siyasi"
  mö 5. yüzyılın sonlarına doğru fidenae ve veii şehirleri işgal edildi. ancak roma'nın gücü daha fazla artmadan yağmacı bir galya kabilesi, po nehri vadisini talan ettiler daha sonra 390'da romayı yağmaladılar. romalılar ancak fidye vererek yağmacıları ülkeden çıkarabildiler. bu tehlike bertaraf edildikten sonra yönünü kuzeye çeviren roma, kuzeyde samnitlere karşı yapılan üç savaştan (üçüncüsü mö 298-290'da ) ve güneydeki yunan kasabalarına karşı pyrrhic savaşı'ndan (mö 280-275 ) sonra italya'da siyasi birliği sağlamış oluyordu.
  bu yükseliş zamanla roma ve kartaca'yı iki rakip haline getirdi. mö 264-146 yıllarını kapsayan dönemde roma - kartaca savaşları (pön savaşları) yapıldı. bu savaşlar kartaca generali hannibal'ın romalı komutan scipio africanus tarafından mağlup edilmesine kadar sürdü (146).
  bu zaferden sonra roma gözünü tüm akdeniz'e dikti. makedonya, yunanistan ve mısır alındı. doğu'da suriye fethedildi. roma cumhuriyeti son dönemlerinde iki kere üçlü yönetime ( üçlü trimvirlik) sahne oldu. birinci trimvirlik sezar, pompey ve crassus tarafından oluşturuldu. ikinci trimvirlik ise augustus, antonius ve lepidus tarafından oluşturuldu. ne var ki ikinci trimvirlik sonunda augustus cumhuriyeti dağıttı, kendini kral ilan etti. ve bundan sonra roma'da ikinci krallık dönemi başlayacaktı....
  
  ilk trimvirlik;
  julius caesar (bkz: #130688734)
  pompey (bkz: #131268058)
  marcus crassus (bkz: #131267744)
  
  cumhuriyetten önceki son kral tarquinius superbus (bkz: #137435026)