zeynep hatun

• osmanlı imparatorluğunda, divan edebiyatında büyük rol oynayan ilk kadın divan şairlerinden biri zeynep hatun. o devirde bir kadının şair olmasının zorluğunu düşünüyorken, zeynep hatun'un şiirlerine yapılan yorumlardan kınalızade'nin, "erkekler kadar mükemmel şiirleri vardır, tek ayıbı kadın olmasıdır." ifadesi, dönemin kadına yönelik bakış açısını oldukça açık bir şekilde göstermektedir.
  
  zeynep hatun'un babası dönemin kadılarından, kadı mehmet çelebi'dir. babası dönemin entelektüel ve ilim sahibi bireylerinden olduğu için, kızı zeynep'e oldukça iyi eğitimler aldırıyor. arapça ve farsça'yi iyi bilen zeynep hatun, bir o kadar da iyi musiki bildiği söyleniyor, hatta besteleri olduğu bile rivayet edilir.
  
  osmanlı zamanında, devlet yönetimi için şehzadeler amasya'ya gönderilir ve burada eğitim görmeleri sağlanırmış. zeynep hatun'da amasya'da fatih sultan mehmet ile çocukluğunu birlikte geçirmiş. bir rivayete göre, zeynep hatun, fatih sultan mehmet'e karşı oldukça yoğun, arkadaşlıktan öte duygular beslemeye başlamış hatta onun için bir divan bile yazdığı düşünülüyor ama kesin bir bilgi yok.şimdi düşününce, divan edebiyatının gelişmesini sağlayan birçok kadın ve erkek şairi barındırmış amasya topraklarında, birlikte büyüyen zeynep hatun ve avni mahlasıyla birçok şiir yazan fatih sultan mehmet, hiç mi birlikte şiir konuşmadı, yorumlamadı veya şiir yazmadılar?
  
  ayrıca tüm betimlemelerde yakışıklı olarak nitelendirilen bir şehzade/padişah, 21 yaşında imkansızı başarıp, dünyayı yerinden oynatan, istanbul'u fethederek bir çağı kapatıp yeni bir çağı başlatan, bir de üstüne üstlük şiirler yazan bir adama aşık olmamak ne kadar mümkün olabilir?
  
  bir rivayete göre zeynep hatun hiç evlenmemiş, başka bir rivayete göre ise evlenmiş. sanırım kendi ütopyamda'da zeynep hatun, fatih sultan mehmet'i tanıdığı andan itibaren aşık oldu, ona ithafen birçok şiirler yazdı. onların bir kısmını sildi, yırttı, yok etti. belki kimse bilmedi onu sevdiğini, sakladı herkesten. ama o, hep onu sevmeye devam etti. belki gerçekten evlendi. bir kocası, çocukları oldu. şiirden uzaklaştı, dönemin ondan beklediği kadın figürü olmak zorunda kaldı. ama aklı ve kalbi hep padişahında, dualarında hep onun adı geçmekteydi.
  
  bu hikayenin oluşmasına katkı sağlayan en önemli unsur:
  can atilla'nın 2006 yılında 1453 sultanlar aşkına albümündeki zeynep hatun'un gizli aşkı bestesidir tabi ki :)
  
  umutsuz aşk hikayelerini hep sevdiğim için inanmak istiyorum ki, zeynep hatun gerçekten fatih sultan mehmet'e aşıktı ve onun için şu dizleri gerçekten yazdı:
  
  (orijinal metin)
  şehâ bu sûret-i zîbâ sana hak'dan inâyettir,
  sanasın sûre-i yûsuf cemâlinden bir âyettir.
  senin hüsnün, benim aşkım, senin cevrin, benim sabrım,
  demâdem artar, eksilmez, tükenmez, bî-nihâyettir.
  
  (günümüz türkçesine aktaran meral akkent, ©2012)
  güzel varlığın tanrı'nın armağanıdır sana sultanım,
  yusuf sûresi'nin bir âyeti benzeri.
  senin güzelliğin, benim aşkım, senin incitmen ve benim sabrım
  artıyor her an ve de artacak sonsuza dek.