hiperleksi

• erken yaşta okuma becerisinin yanı sıra anlama güçlüğünün yanında eşlik eden nörogelişimsel sorunlara verilen ve benim de içinde bulunduğum duruma verilen isim.
  
  hiperleksik çocuklar genelde okul çağına gelmeden, çok az bir çabayla okumayı öğrenirler fakat okuduklarından pek bir şey anlamazlar, bu anlama güçlüğü ise zamanla kaybolduğundan çoğu zaman önem teşkil etmemektedir. bazı hiperleksikler üstün zekalı iken bazıları normal zeka katsayısı ile yaşamlarını sürdürebilmektedir.
  
  hiperlekside okuma becerisi genelde 1-3 yaşları arasında başlar.
  ailemin söylediğine göre ben 1,5 yaşımda okumayı sökmüşüm, okuduklarımı anlamaya ise 4-5 yaşlarımda başlamışım. hatta çok iyi hatırlıyorum: küçükken konuşamadığım için gittiğim rehabilitasyon merkezindeki yoklama kağıdında kendi ismimi okuyabiliyordum.
  
  tabii ki erken yaşta okuma becerisi ve anlama güçlüğü tek başına tanı sebebi değil, hiperleksiye eşlik eden bazı nörogelişimsel ve psikolojik sorunlar da bulunur:
  - kronolojik yaşından beklenenin çok üzerinde ve erken gelişmiş kelime okuma yeteneği
  - harfler veya sayılara büyülenmişcesine yoğun bir ilgi (hatta hiperleksikler matematiksel alanlarda da başarılı olabilirler.)
  - sözlü dili anlamada önemli güçlükler,
  - anormal sosyal beceriler, insanlarla uygun şekilde etkileşim kurma ve sosyalleşmede zorluklar
  - iki yaşına kadar normal gelişim gösterip, daha sonra gelişimde gerileme
  - ifade edici dili tuhaf bir şekilde öğrenme, manasını anlamadan cümle yapısını ezberleme
  - konuşmaları nadiren kendiliğinden başlatma
  - sağırmış gibi görünme, duyuda seçicilik sergileme
  - 5n 1k sorularına yanıt vermekte zorlanma
  - somut ve gerçek anlamda düşünme
  - soyut kavramlarla ilgili zorluk yaşama
  - rutine bağlı kalmaya yoğun bir ihtiyaç duyma, geçişlerde zorluk çekme, ritüelistik davranışlar sergileme
  - işitsel, koku alma veyahut dokunsal hassasiyet
  - kendini uyarıcı davranışlar^* gösterme
  - kendine özgü, sıra dışı korkulara sahip olma
  - güçlü bir görsel ve işitsel belleğe sahip olma
  
  psikiyatrist darold treffert hiperleksinin 3 türü olduğunu söylemiştir:
  - tip 1 hiperleksi: genellikle nörotipik çocuklarda görülen tiptir, işlevsel herhangi bir sorun yaratmadığı gibi çoğu zaman teşhise ve tedaviye ihtiyaç bile duyulmamaktadır.
  - tip 2 hiperleksi: bu hiperleksi tipine otizm eşlik eder. teşhis ile birlikte tedaviye de ihtiyaç duyulabilmektedir. (bendeki hiperleksi türü de bu sanırım, çünkü bende de aktif otizm belirtileri var.)
  - tip 3 hiperleksi: bu tipte otizm belirtileriyle uyumlu fakat zamanla kaybolan belirtiler vardır.
  
  hiperleksinin normal karşılanması gereken bir şey mi yoksa tedavi edilmesi gereken bir bozukluk mu olduğu henüz bilinmemektedir. ayrıca hiperleksi tek başına bir tanı olmamakla birlikte yanında gelen otistik ve diğer nörogelişimsel ve psikolojik sorunların tedavisi de mümkündür.
  
  ---------------------------------------------------
  
  edindiğim bilgilerin kaynakları (ekşi sözlük'te yayımlanmak üzere kendi görüşlerimle birlikte düzenlenmiştir.):
  https://www.ozguroner.dr.tr/…/hiperleksi-nedir.html
  https://en.wikipedia.org/wiki/hyperlexia
  https://npistanbul.com/…4%b1%20%c3%b6%c4%9freniyor.