vitalizm

• bu kavramı daha iyi anlamak için fransız felsefeci henri bergson'a ve onun felsefesini oldukça iyi açıklayan elan vital kavramına bakmak gerekir.
  
  bergson için hayat; oluş, sezgi ve süredir. sezgi, içgüdü-zekâ ikiliğinden; süre ise zaman-mekân ikiliğinden ortaya çıkar. vitalizm yani dirimsellik ise hayatın "bir kavşaktan dar sokaklara esen bir rüzgâr" gibi durmadan hayat/lar yaratmasıdır. bu darwin'in evrimci görüşlerinden biraz ayrıdır çünkü bergson'da bir ereksellik yani bir finalizm yoktur. hele hele mekanizm hiç yoktur.
  
  dahası için bergson'un (bkz: madde ve bellek), (bkz: şuurun doğrudan doğruya verileri), (bkz: ahlakın ve dinin iki kaynağı) gibi eserlerine bakılabilir. bergson'u daha iyi açmak için de gilles deleuze'ün yardımına başvurulabilir.