heyet-i nasiha

• sina akşin, istanbul hükümetleri ve milli mücadele (cem yay. 1976 baskısı s.249-252) kitabında şöyle anlatır.
  "heyet-i nasihalar ve ıslahat: çaresizlik içindeki hükumet, bazı şehzadeler başkanlığında taşraya <heyet-i nasihalar> yani nasihat heyetleri göndermeğe karar verdi. ilk önce 5 nisan'da d. ferit, webb'i ziyaretle, taşradaki karışkılık ve huzursuzluğa son vermek üzere, kuvvetli bir merkezî hükümet komitesi kurulacağını, sonra da söz konusu heyetlerden iki tane gönderileceğini ve bunların hükümet adına tam yürütme yetkilerine sahip bulunacaklarını açıkladı ve bu komite ve heyetlere ingiliz subaylarının da katılmasını istedi. webb, buna imkân olmadığını bununla birlikte ingiliz denetim subaylarının, komisyonlara, yerel koşullar ve şikâyetler konusunda bilgi vererek yardımcı olmalarının buyurulmasını rica edeceğini söyledi.
  
  gerçekten de kısa zamanda iki heyet kurularak, biri anadolu'ya diğeri trakya'ya gönderildi. anadolu'ya giden heyette şehzade abdurrahim, ali rıza paşa, ferik mahmut hayret, süleyman şefik paşa, bursa müftüsü ömer fevzi, eski pazarcık müftüsü halil fehmi, dahiliye nezareti müdürlerinden ohannes ferit, eski karahisar mebusu yanko kovanidi (tuanidi?) bey vardı. bir şehzade, üç askerî paşa, iki müftü, bir ermeni ve bir rum diye özetlenebilecek bu heyet, 16 nisanda istanbul'dan hareketle bursa, balıkesir, izmir (26-30 nisan), afyon, antalya, ısparta, konya, eskişehir'i dolaşıp izmir'in işgalinden sonra 18 mayısta istanbul'a döndü. 28 nisanda şehzade cemalettin başkanlığındaki ve eski harbiye nazırı cevat ve fevzi paşaların dahil olduğu heyet, trakya gezisine çıktı, 9 mayısta istanbul'a döndü. irade-i seniyedeki açıklamaya göre, heyetlerin amacı, savaşın musibetlerinden etkilenen <sunuf-u teba-yı şahane> hakkında padişahın şefkat ve teveccühlerini tebşir ve iblağ etmekti. alemdar'a göre amaç, <teftişat icrasiyle beynelasır muhadenet ve mevedetin iade ve temini> yani durumu inceleyerek unsurlar arası durumu sağlamaktı. d. ferit'e göre bu ilk giden heyetin görevi daha çok manevi idi. halka, padişahın selamları ve onun kendilerini düşünmekte olduğu bildirilecekti. (...)
  
  heyetleri göndermekte üçüncü bir amaç da yapılacak ıslahatı saptamak ya da ona zemin hazırlamaktı. d. ferit'in yukarıda anılan demecine göre, başka heyetler de gidecek, uzun süreler taşrada kalarak, iktisadi ıslahatlar için çalışacaklardı. yine d. ferit, galatasaray'daki söylevinde, yönetim, güvenlik, iktisadın düzenlenmesi, orman ve madenlerin geliştirilmesi için, 6-7 heyetin daha gideceğini söylüyordu.