1905 devrimi

• 1905 rus devrimi, 1917 bolşevik devriminin "kostümlü provası" olarak görülebilir. birçok akademisyene göre ekim devrimini anlamak için 1905 olaylarının tahlil edilmesi gerekir.
  1905 devrimi başarısızlıkla sonuçlanmasına ve ekim devriminin gölgesinde kalmasına rağmen, otokrasiye son verilmesi ve anayasal hükümetlerin oluşturulması talepleriyle ortaya çıkması açısından osmanlı, iran, çin hatta hindistan'da dahi yankı uyandırmıştır. devrimin hemen ardından iran ve çin'de anayasa ve meclis talepleri arttığı gibi 3 yıl sonra da osmanlı'da ıı. meşrutiyetin ilan edilmesi tesadüf değildir. nitekim troçki balkan savaşları kitabında ıı. meşrutiyet'in ilanını 1905 rus devriminin uyandırdığı en son yankı olarak nitelemiştir.
  sultan ıı. abdulhamid ise bu süreçte devrimin kendi saltanatı için çıkarabileceği tehlikelerin farkında olarak dönem boyunca olayları anlık diyebileceğimiz tarzda resmi ve gayrı resmi kaynaklardan takip etmiştir. jöntürk muhalefeti ise çeşitli yayın organlarında devrimin her safhasını kaleme alıp osmanlı'nın iç dinamikleriyle kıyaslamış, hemen her vasıtayı kullanarak 1905 devrimini sultan'ın "istibdadının" yıkılması için motivasyon olarak kullanmasını bilmiştir.