cumhuriyet

• bu kelime ve kavramın toplumlar indinde kazandığı itibar nedeniyle pek çok istismarı yapılmıştır. kelimelerin kabuğunda kalanlar tarafından pek çok sahte çıkarıma alet edilmiştir.
  
  şimdi size oldukça iddialı bir söz söyleyeceğim:
  
  soru:
  
  ingiltere bir cumhuriyet midir?
  
  çoğunuzun vereceği cevap elbette "hayır cumhuriyet değildir, ingiltere bir krallıktır" olacaktır. ben de tam tersini iddia ediyorum. ingiltere'nin krallık olması tamamen sembolik bir durumdur ve içi boştur. zira krallık ve diğer feodal ünvanlar(lordlar, dükler, kontlar) ancak tarım toplumlarına özgü ve toprak mülkiyetini belirten ünvanlardır. tarım toplumu aşamasının geçildiği ve sanayileşmenin başarıldığı toplumlarda feodal ünvanların yeri yoktur; varsa eğer sembolik olmaktan öteye gidemeyen bomboş ünvanlardır onlar.
  
  dolayısıyla ingiltere sözde bir krallık iken fiiliyatta bir parlementer demokrasi ve cumhuriyettir.
  
  2. soru:
  
  "çin halk cumhuriyeti" veya "kore demokratik halk cumhuriyeti" birer cumhuriyet midir?
  
  bunların demokrasi veya cumhuriyetle alakası olmadığı açıktır. zira bu ülkelerdeki yönetimde halkın esamesi bile okunmaz. eğer bir gün sanayileşme sonucunda burjuvazi yeterli büyüklüğe ve güce ulaşırsa ve ipleri ele alırsa, işte o zaman demokrasi ve cumhuriyet aşamasına geleceklerdir belki. (çin'i bilmem ama kuzey kore bu noktada ümitsiz vaka gibi duruyor)
  
  3. soru:
  
  türkiye'de saltanat kaldırılıp cumhuriyet ilan edilmişti geçen yüzyılın ilk çeyreğinde. türkiye bir cumhuriyet olabilmiş miydi?
  
  yüzyıl önce türkiye tipik bir tarım toplumu idi. tabela olarak ne asarsanız asın, tarım toplumu aşamasındaki bir ülke gerçekte bir aristokrasidir. tarım toplumlarında zorunlu olarak iki ana sınıf oluşur. geniş bir köylü kitlesi ve onun güdücüleri olan toprak asilzadeleri. bunlar kendilerine bey/lord dememiş de batı demokrasilerinden aşırdıkları ünvanları kullanmışlardır. ancak bunlar katı gerçekliği değiştiremez.
  
  4. soru:
  
  antik roma yönetimi bir cumhuriyet miydi?
  
  bu sorunun cevabı da kesinlikle hayırdır. roma senatosu büyük toprak sahiplerinden oluşurdu. bir tarım toplumunda daima büyük toprak sahipleri ile kral/padişah arasında iktidar çekişmesi mevcuttur. ibre bazen birine bazen de diğer odağa kayar. roma'nın kendine cumhuriyet dediği dönemde gerçekte senatonun yani büyük toprak aristokrasinin kralı kovup yönetimi ele alması söz konusu idi. bu rejime de yunan'dan aşırdıkları cumhuriyet ismini vermişlerdi. ancak bu tabir, kel bir adama lüle saçlı demekten farksızdır.
  
  atina kent devleti her vatandaşının oy hakkına sahip olduğu bir demokrasi idi. bunu da tüm akdeniz kıyılarında yaptıkları yaygın ticarete ve bunun sonucunda bir ticaret burjuvazisine sahip olmalarına borçlu idiler. demokrasi veya cumhuriyet atina'da doğmuştur ve aynı anlama gelen iki kelimedirler. kelimenin kabuğunda kalanlar vakalardan hareketle bu iki kavramı genelde ayrı gibi görmüşlerdir ancak bu doğru değildir.
  
  sonuç: sanayi ve/veya ticaret burjuvazisinin önce var olup sonra da yönetime hâkim olmadığı bir toplumda demokrasi veya cumhuriyet var olamaz.