cemevi

• alevi toplumunun güncel gereksinimleri geregi, yeniden yapilanmis ibadethanesidir.
  
  alevi toplumu köylerde ya da göcebe yasarken, benzer ibadethane gereksinimini dedenin/ananin evi, türbeler, dergahlar, kutsal sayilan toplanma yerleri karsiliyordu. sürekli baski altinda tutulan bir inancin, kendine görkemli ibadethaneler yaptirmasi mümkün degildir. camilerin $atafati; kirilan,sürülen, yagmalanan alevi icin zuldur. bu yüzden, eski cemevlerinde islevsellik ön planda tutulmustur. buna karsin mimaride ortak sembolik ayrintilardan sözedile bilir. sözgelimi kirk kapiya hürmeten, e$iklerin üstüne basilmasini engellemek icin yüksek yapilmalari gibi. ayn-i cem odalari genelde penceresizdir ve kö$esizdir. kirlanguc adi verilen ve gögün yedi katini temsil eden ahsap ic ic gecmis yedi dörtgenden olusan cati konstruksiyonu da oldukca yaygindir. bu ayrintilarda, orta asya mimarisi nin ve samanizm 'in etkileri aciktir.
  
  köyden kente göc, cemevlerinin bu eski yapisini korumasini olanaksizlastirir. gecekondu semtlerinde, hemserilige göre yogunlasmanin da etkisiyle cemevi mekani baslarda sorun olmaz. ayni dönemde görülen dedelik kurumunun cözülmesi; okuyan alevi gencligin kendini sol akimlarda ifade etmesi, dolayisiyla dini görülen her tür müesseseye karsitliklariyla/kayitsizliklariyla paralel yürümüstür.
  
  12 eylül darbesinden alevi toplumu sadece fiziki yaralar almaz. zorunlu din dersleri, carpitilmis tarih ve sosyoloji dersleri ve alevi köylerine cami yapilmasiyla acik bir asimilasyonun hedefindedir aleviler. alevi vatandas askere gitmekte, vergisini ödemekte; bu vergilerle kendine hizmet vermeyen diyanet isleri ,camiler,imamlar finanse edilmekte, cocuklari sünnilestirilmektedir. cenaze namazini kilmayi reddettigi alevinin, ödedigi vergiyle maa$ini alan imam, ayni gün camii de hz. ömer'in adaletine dair vaazetmektedir^*arada alevi yakmaya, vurmaya ayni hizla devam edilmektedir. oh ne güzel istanbul'dur.
  
  fizikteki etki-tepki kurali geregi, alevi toplumun kendini yeniden arayisi da bu dönemde ortaya cikar. insanlarin biraraya gelerek kendi kimliklerini aradiklari, kültürlerini yeniden kesfettikleri yerlerdir yeni nesil cemevleri. ilk örnekleri, ya büyütülüp yeniden islevsellik kazandirilan eski dergahlardir ya da gecekondumsu, siradan yapilardir. zamanla geliserek kendi mimarisini olusturmaya baslamis bu yeni cem evleri genelde; cem odasi, kütüphane, a$hane, gasilhane, sosyal amacli kullanilan salonlardan(baglama kursu, semah kursu, dersane vs.) olusmaktadirlar. bunlarin önemli bir kismi diaspora alevilerinin katkilariyla yapilmistir.
  
  alevilerin önemli bir kismini temsil eden derneklerin, cemevlerinin ya da dedelerin devlet tarafindan finanse edilmesi talebi yoktur. tam tersine laik bir devlette olmasi gerektigi sekilde, diyanet isleri baskanliginin lagvedilmesini istemektedirler. diyanet isleri baskanliginin bu yüzden kültürevi olarak tanimladigi cemevlerinin varligini tartismasi yerine, laik bir devlette hangi kosullarda var olabildigini ve o dev bütcesini nasil kullandigini tartismasi lazimdir.
  
  alevilerin ne ayn-i cem yapa bilecekleri, ne baglamayla duvaz-i imam okuya bilecekleri, ne kadin-erkek karisik semah döne bilecekleri yerler olan camilerde ibadet etmelerini beklemek, alevileri hic tanimamak, saygi duymamak degilse sadece kötü niyetle aciklana bilir.