türk edebiyatı

• sözlü ve yazılı olarak iki kolda gelişen edebiyattır. türk edebiyatı yapısı, gücü, dil ürünleri ve eskiliği bakımından dünyanın en eski ve en gelişmiş edebiyatlarından biridir. dediğimiz gibi gelişimini iki kolda sürdürmüştür: sözlü ve yazılı edebiyat.
  
  sözlü edebiyat:
  türk edebiyatının kullandığı en eski tekniktir. eldeki verilere göre türk edebiyatının ilk yazılı metinleri m.s. 8. yüzyıldadır. ancak o yazıtlardaki dilin oluşabilmesi için dilin ve edebiyatın uzun bir hazırlık süreci geçirmesi gerekmektedir. dolayısıyla bu da sözlü gelenek türk edebiyatını milattan önceki yıllara götürmektedir. sözlü edebiyatın başlıca özelliği -adı üzerinde olduğu gibi- sözlü olarak icra edilmesidir. yani ozanların kopuzlar eşliğinde söylediği şiirler, yazıya geçirilmemiş destanlar, ninniler, tekerlemeler, bilmeceler vs. türlerin hepsi sözlü edebiyat geleneğimiz içerisindedir. yerleşik hayata geçmeyle birlikte yazılı edebiyat sözlü edebiyatın biraz daha önüne geçse de sözlü edebiyat geleneği hiçbir zaman yok olmamıştır. kültürün verdiği zenginlikle beraber sözlü edebiyatta gelişmiştir. islamiyetten önce sözlü edebiyatımız altın devrini yaşamıştır fakat sonraki yıllarda biraz daha geri planda yaşamıştır. sözlü edebiyat geleneği halk edebiyatımızın ürünleriyle özdeşleşmiştir. bu yüzden sözlü edebiyatta kullanılan dil bozulmamış, sade, duru ve akıcı bir dildir. bir dilin niteliklerini en iyi sözlü edebiyat ürünleriyle açıklayabiliriz. sözlü edebiyat halk arasında yayıldığı için bu alandaki eserlerin çoğu anonimdir; halkın bağrından kopup gelen ürünlerdir. günümüzde de sözlü edebiyat geleneği aşıklarla devam etmektedir.
  
  yazılı edebiyat:
  türk edebiyatının geç başlayan evresidir. ilk örnekleri m.s 8. yüzyılda görülmüştür. bunlar da herkesin bildiği gibi orhun abideleridir. yazıya geçişle beraber bu edebiyatımızda hızla ürünlerini vermiştir. islamiyetin tesiriyle beraber bu alanda birçok ürünler verilmiştir. yazılı edebiyat ürünlerinin temel unsurları: kitaplar, kitabeler, romanlar, gazeteler, dergiler vs. vs. yani yazılı olarak gördüğümüz her şeydir. sözlü edebiyata göre biraz daha bozuktur. bunun sebebi yazılı olması ve diğer dillerle etkileşim içinde olmasıdır. yazılı edebiyat ürünleri usta işidir. gören, bilen, okuyan insanlar bu edebiyatı icra ettirebilirler. bu yüzden bunlar tam olarak halkı yansıtmaz. buradaki nispet sözlü edebiyatla karşılaştırıldığında ortaya çıkacaktır. uzun yıllar yazılı edebiyatımız arapça ve farsçanın etkisinde kalmıştır. 20. yüzyılın gelmesiyle birlikte arapça ve farsçanın hakimiyeti kırılmış yazılı edebiyatımızda fransızcadan gelen sözcükler boy göstermeye başlamıştır. bugün medya aracılığı ile her yerde her an yazılı edebiyat ürünlerimize rastlayabiliriz.