hakem olayı

• hz. ali ve muaviye taraftarları arasında meydana gelen sıffin savaşı sırasında yaşanmış bir olaydır.
  hz. ali, sıffin savaşı’nda ordusuyla muaviye’nin komuta ettiği güçlere karşı son darbeyi vurmak üzere iken muaviye’nin danışmanı olan amr b. as, savaşın kur’an’ın hakemliği ışığında bitirilmesi önerisini getirdi. her ne kadar hz. ali bu teklifin bir hile olduğunu söylese de, yorulmuş olan askerleri onun bu sözünü dinlemedi. bunun üzerine hz. ali savaşı durdurmak zorunda kaldı. iki taraf görüşmelere başladı. bu sorun, kur’an’ın doğrultusunda, iki tarafı temsilen seçilecek hakemlerin çözümüne bırakıldı. muaviye’nin hakemi amr b. as olurken, hz. ali’nin hakemi musa el-eş‘ari oldu. aslında hz. ali, hakeminin abdullah b. abbas veya malik b. haris el-eşter olmasını istiyordu. ancak savaşın durmasını isteyenler musa el-eş‘ari’nin hz. ali’nin hakemi olmasına karar verdiler (ağustos 657). önce iki tarafın hakemleri arasında uyulacak kurallar belirlendi. halifelik meselesi, kuran’ın hükümlerine göre çözülecekti. buradan bir sonuç çıkmaz ise bu sefer sünnete başvurulacaktı. bu sırada hz. ali’nin ordusunda halifelik gibi önemli bir meselenin iki hakemin çözümüne bırakılmasını reddeden bir grup ortaya çıktı. bu grup ana ordudan ayrılarak ilk hariciler zümresini oluşturdu (yaklaşık on iki bin asker).
  hakemlerin ilk görüşmesi 658 yılının şubat ayında gerçekleşti. bu toplantıda iki taraf da hz. osman’ın haksız yere öldürüldüğüne karar verdi. ikinci görüşme 659 yılının ocak ayında gerçekleşti. bu görüşmede de hz. ali ve muaviye’nin halifelik konusu dışında bırakılması kararı alındı. bu karar önce musa el-eş‘ari tarafından açıklandı. amr b. as ise verilen kararın aksine hileye başvurup muaviye’yi halife ilan ettiğini açıkladı. musa el-eş‘ari’nin olayın bir aldatmaca olduğunu söylemesi de işin rengini değiştirmedi. muaviye’nin kendisini suriye’de halife ilan etmesiyle de islam toplumu yeniden ikiye bölündü. bu olay tarihe hakem olayı olarak geçti.