müphemlik kültürü ve islam

• çağdaş islâm düşüncesinin köklerinin -yapısal olarak- islâmî gelenekten ziyade modern, batılı geleneğe dayandığını; yine çağdaş islâm düşüncesinin seviye bakımından klasik islâm düşüncesine nispetle ilkokul düzeyinde kaldığını vs. iddia eden ve bu savlarını bolca örnekle ispat eden bir thomas bauer kitabı. yazar bunlarla kalmayıp geleneksel islâm'ın postmoderniteyle acayip derecede benzeştiğini iddia ediyor, işte burada işin cılkını biraz çıkarıyor.
  
  ***
  
  "20.yüzyılın seyri içinde, genellikle yanlış biçimde "yeniden islâmlaştırma" diye tanımlanan bir süreç vuku buldu; bu aslında islâm'ın batılı ideolojilerin yapısını devralan ve bu ideolojilerin islâm dünyasında akim kalmasından sonra yegâne "öz" alternatif olarak anlaşılan bir ideoloji olarak yeniden yaratılması idi. bütün ideolojiler gibi islâmcılık da hoşgörüsüz, müphemliğe düşman ve totaliterdir... bu ideolojinin temsilcileri, insanın bütün hayat alanlarının, tamamen ve münhasıran islâm tarafından, yani onlara islâm olarak görünen ideolojik sistem tarafından düzenlenmesi gerektiğinden emindirler. geleneksel islâm hukukçuları da herbir şey hakkında bir şey söyleme hırsını taşımış olduklarından, bu hayatın her alanını kuşatma iddiasının islâm'ın özünde olduğu izlenimi oluşur. oysa öyle değildir."
  
  "trajik olan ise, bütün kötülüklerin kaynağını islâm'ın tarihinde bulan batılı düşman imgesinin, fundamentalistlerin kendi tarihlerine dönük nefretiyle büyük ölçüde örtüşüyor olmasıdır."
  
  "dinin eksiksiz her şeyine nüfuz ettiği bir islâmî toplum imgesi, sömürgeci söyleme çok iyi uymuş olan, bugün de politik amaçlar için çok yönlü kullanıma açık bulunan bir yanılsamadır. ironik olan şu ki, batı bu islâm imgesiyle, bu bakış açısından islâm'ın özünün en saf bedenlenmesi olarak görünen islâmcılık ideolojisini onaylamış oluyor."
  
  "biçimlenme dönemi sonrası islâm'ın dünyası, bir kesinlikler dünyası değil, muhtemellikler dünyasıydı."
  
  "günümüz islâmcılığının bir restorasyon hareketi olmadığı, hele gelenekselciliğinden hiç söz edilemeyeceği, alanın bilimsel uzmanları arasında tartışmasız kabul görür. aksine, islâmcılık islâm'ın modernleşmesinin bir fenomenidir, kendisi de epistemolojik temellerini klasik islâm'a (islâmcılara göre çarpıtılmış, yozlaşmış bir islâm'dır o) dayandıramaz, dayandırmayı da istemez, aydınlanma ve modernliğin epistemolojik temellerine dayanır."
  
  thomas bauer, müphemlik kültürü ve islâm, çev. tanıl bora, iletişim yayınları, 1.baskı, 2019, istanbul