subprime mortgage

• geri odeme gucu ve tarihcesi zayif, dolayisiyla kredi riski yuksek kisi ve gruplara verilen mortgagelara ve bu mortgagelarin alinip satildigi piyasaya verilen ingilizce isim. abd'de fico kredi skoru (300'den 850'ye uzanan skalada) 620'den asagi olan kisiler ve dar gelirli ev haneleri "subprime" kategorisine giriyorlar. yuksek geri odeme riskinden oturu bu kredilere odenen faiz oranlari, kredisi yuksek musterilerin odedigi faiz oranlarindan (prime rate) daha yuksek oluyor.
  
  riskler ve faizler yukari tirmandiginda ve emlak piyasalari yavaslamaya (ve ozellikle daha once balon gibi sismisler ise sonmeye) basladiginda, mortgage piyasasinin bu kesimi en erken ve en olumsuz sekilde etkileniyor (hem borclular hem de borc verenler). artan faizlerle birlikte borclularin geri odemeleri zorlasiyor, iflaslar ve ipoteklere el koymalar artiyor; borc verenler borc yenilemeyi veya ikinci bir mortgage kredisi (home equity loan) vermeyi kesiyorlar, subprime mortgage kredisi veren finans kuruluslarina kredi veren buyuk bankalar ve bu kredilerin geri odemelerine endeksli tahvilleri (mortgage backed security, collateralized debt obligation) satin alan yatirimcilar, risk algilamalarinin artisiyla daha temkinli ve eli siki davranabiliyorlar. abd'de, mart 2007'de oldugu gibi.
  
  likidite bollugunda faizler dusuk seviyede seyrederken ve ev fiyatlari artarken ise bu piyasada her sey gulluk gulistanlik gibi gozukebiliyor ve piyasa gaza gelip sisebiliyor. yani subprime mortgage kredisi verenler, kredi standartlarini asagiya cekip odeme kapasitesi cok zayif kisilere de kredi dagitmaya basliyorlar. piyasa hacmi ve satislar artiyor, ancak bununla birlikte isler sapa sardiginda kabagin basa patlama riski de artisa geciyor.
  
  (bkz: subprime lending)