sabih kanadoğlu

• mesleğini çok iyi bilen yargıtay onursal başsavcısı. her emekli olan başsavcıya bu ünvan verilmiyor.
  
  şunu demektedir:
  
  1) anayasanın 96/1. maddesinde genel olarak, toplantı ve karar yetersayıları belirlenirken "anayasada başka bir hüküm yoksa üye tamsayısının en az üçte biri ile toplanılacağı ve katılanların salt çoğunluğu ile karar verileceği, ancak karar yetersayısının hiçbir şekilde üye tam sayısının dörtte birinin bir fazlasından az olamayacağı" vurgulanmıştır.
  
  meclis'in toplanmasını ve yasama işlevini kolaylaştırma amacını güden bu genel düzenlemeden iki temel sonuç çıkmaktadır:
  
  bu genel hüküm, ancak anayasada başka bir düzenleme yoksa uygulanacaktır.
  
  toplantı yetersayısı, her halde karar yetersayısından fazla olacaktır.
  
  2) anayasanın 102. maddesi uyarınca, "cumhurbaşkanı tbmm üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile ve gizli oyla seçilecektir. en az üçer gün ara ile yapılacak oylamaların ilk ikisinde üye tamsayısının üçte iki çoğunluk oyu sağlanamazsa, üçüncü oylamaya geçilecektir.
  
  3) 102. maddede, 175/2. maddede yer alan istisnanın da bulunmadığı gözetilerek, karar için aranan nitelikli çoğunluk üzerindeki katılımın, aynı zamanda toplantı yetersayısı olduğunda kuşku yoktur. başka bir deyişle, seçim sandığına en az meclis'in üçte ikisini oluşturan 367'nin üzerinde oy atılması gereklidir. bu oylardan, en az 367'sinin bir aday üzerinde birleşmemesi halinde, birinci oylamada sonuç alınamamış sayılacaktır.
  
  4) bu koşulun doğal sonucu, birinci oylamaya en az 367'nin üzerindeki tbmm üyesinin katılmadığının anlaşılması halinde, ikinci oylamaya geçilemeyecektir. birinci oylama yapılmamış sayılacaktır. birinci oylamadan ikinci oylamaya geçilememesi, aynı zamanda salt çoğunluğun yeterli olacağı üçüncü ve gerekirse en çok oy alan iki aday arasında yapılacak dördüncü oylamaların da yapılamaması demektir.
  
  devam ediyor:
  
  siyasal iktidar her şeye rağmen tbmm'deki çoğunluğuna dayanarak, ilk oylamada 367'nin üzerinde katılım olmamasına rağmen, üçte iki çoğunluğun sağlanamadığından bahisle, önce aynı biçimde ikinci oylamayı gerçekleştirir ve izleyen üçüncü oylamada salt çoğunluğun sağlandığını ileri sürerek cumhurbaşkanının seçildiğini kabul ve ilan ederse ne olacaktır?
  
  tbmm'nin bu biçimdeki saptaması bir tbmm kararı niteliğindedir. tbmm kararları genel olarak, anayasa mahkemesi'nin denetlemesi dışında olmasına rağmen bu karar anayasa hukuku kapsamında, içtüzükte hüküm bulunmadığından "içtüzük ihdası" niteliği taşır ve denetime bağlıdır. anayasaya aykırı biçimde yapılan böyle bir seçimin iptali zorunlu olacaktır. örneğin, m. yılmaz başkanlığında kurulan hükümetin güvenoyu aldığına ve olağanüstü halin uzatılmasına ilişkin tbmm kararları, anayasa mahkemesi tarafından aynı gerekçeyle iptal edilmiştir.
  
  (cumhuriyet gazetesi - 26.12.2006)