balım sultan

• osmanlı döneminin belirleyici bir çok karakteri gibi onun da bir devşirme olduğu söylenir. sırp kökenli olduğu yazar bazı kaynaklarda.
  1910'lu yıllarda, ittihat ve terakki iktidardayken, baha sait bey isimli bir teşkilat üyesi anadolu'da alevilerle ilgili bir araştırma yapmış, ancak cumhuriyetten sonra yayınlayabilmiştir. bu yayında balım sultan ile ilgili şöyle bilgiler vardır (özetle):
  fatih sultan mehmet'in sırp seferi sırasında öldürülen bir sırp prensini arkasında, biri kız biri erkek iki genç çocuğu kalmıştır. fatih bunların canını almaya kıyamaz ve dimetoka tekkesine verir. bu bacı ve kardeş dimetoka'daki seyyid ali sultan postunda yetişmişler. işte bu kardeşlerden erkek olanı önceleri hızır bali, sonraları da balım sultan olarak anılan kişidir.
  bayezid, dimetoka doğumlu ir padişahtır. hayatı boyunca dimetoka'yı çok sevmiş, gönül olarak da dimetoka'daki dergaha bağlanmıştır. beyazid, diyarbakır ve musul akınlarını yapan ve kendi bağımsızlığını ilan edip iran'da bir tehdit olarak ortaya çıkan ve de anadolu'daki alevi-bektaşi kitleleri şiddetle etkileyen şah ismail'e karşı, dimetoka'dan tanıdığı balım sultanı pir evi'ne (hacı bektaş dergahı) mürşid olarak atamıştır.
  balım sultan da o döneme kadar sistematiği kurulmadan yaşamış alevi,bektaşi geleneğini şekle sokmuş, on iki imam törenlerini, on iki çerağ, pelhenk ve en önemlisi evlenmeyen (mücerred) babalar kurallarını getirmiştir.
  balım sultan'ın 'sırp dönmeliği' tire'de bulunan hacı necip paşa kitaplığına ait olan hacı bektaş'ın tefsir-i fatiha'sı kopyasının sonradan eklenen notlar bölümünde geçmektedir.