• 1881 muharrem kararnamesi ile kurulan guzide bir kurum. ben yiyemedim sen ye demenin frenkcesi.
  • borç batağı
  • genel olarak vadesi gecmis borclarin tahsilini yapan, bu gorevi yerine getirirken de tutun ticaretini tekeline almasi epey onemli olan kurulus.

    bir devlet tekeli olan ve direk nakit para demek olan tutun ticareti, topyekun bir monopoli halinde, (bkz: reji) bu kurulusun emrine verilmis ve bu isten elde edilen vergi, borc tahsilatinin en onemli kalemi olmus.

    elbette bugun duyun i umumiyenin, somurgeciligin ve yayilmaciligin bir sembolu olarak gorulmesi dogal. (elbette buradaki somurgecilik kelimesi, uzak diyarlarda koloni kurup, direk askeri catismalarla o bolgelerde hakimiyet kurmak ve kole gibi milleti calistirmak manasina gelen somurgecilikle bir degil. bu anlatilanin daha "medeni" bicimde yapilani. direk catisma yerine korkutucu bir askeri dengesizlik var, kaba kuvvetle ele gecirme yerine yatirim var, vs..) fakat avrupalilarin guc dengesizliginden istifade ederek ve birbirleriyle de yarisarak bu sekilde bizim icislerimizi kontrol altina alma cabasinin (fransizlarin osmanlidaki yatirimlari hatirladigim kadariyla gsmh'nin yuzde 45'ine denkti) baska yan etkileri de oldu.

    ornegin son derece verimsiz olan vergi toplama sistemini, duyun i umumiye gorevlileri kendi amaclari dogrultusunda yeniden duzenleyerek, genel vergi gelirlerini buyuk oranda arttirmislar. ozellikle tutun konusunda butun pazarlamayi da organize ederek, kendi ulkelerindeki daha etkili sistemleri getirmisler. tabii bu modern vergi sisteminden osmanlinin istifade edecek pek bir zamani olmamissa da, o zamanlar kacinilmaz olan bati yayilmaciligi esnasinda burokratik yapilanmamizin da bu yonde degismeye yuz tutmasi ilginc bir ayrintidir.
  • bu kurum için derlerki osmanlı aslında 1881 yılında yıkılmıştır..
  • yahudiler*, filistin'e karsılık duyun-i umumiye'de olusan borcları silme (kendi üzerlerine alma yani borclandığımız devletlerle yahudiler görüsmeyi sürdürecek) teklifinde bulunmuslar ama ıı. abdulhamid tarafından "kanla alınan topraklar, parayla satılmaz" gereğince reddedilmislerdir.
  • 11 ocak 1856 tarihli the manchester guardian gazetesinde bu yapinin kurulmasiyla ilgili osmanli maliye nazirinin aciklamasi soyle verilmis:

    "this imperial government, wishing to correspond to the confidence shown by the two allied powers in guaranteeing its loan, accepted the principle of the control given to the board. it is the duty of the board to see that all the money of the loan is employed in the pursuit of the war, and that this control shall not impede the service. the sultan's government, to facilitate this double labour of the board, submits to it the general budget, since the commencement of the war, of the ministers of war and marine, and a statement of all the extraordinary expenses of the war."
  • binası son zamanlarda* geceleri aydınlatılmakta ve karşı taraftan - pera tarafı - ne kadar büyük bir bina olduğunu görebilmekteyiz. gündüzleri diğer binaların arasında kaybolur ****
  • financial times'da cikan, osmanli imparatorlugu'nun dis borclari ve duyun-u umumiye idaresi ile ilgili bir yazida, abd ve osmanli imparatorluklari arasinda paralellikler cizilmis. abd'ye dair gelecege donuk tahminler yapabilmek icin aradaki benzerlikleri pek gecerli ve yeterli bulmadim, ama vaktiyle osmanli borclarinin nasil arttigina ve bunun sonuclarina dair ilginc veriler var. "an ottoman warning for indebted america" baslikli bu yaziyi harvard'li iktisat tarihi profesoru niall ferguson kaleme almis:

    "...yet, on closer inspection, we are indeed living through a global shift in the balance of power very similar to that which occurred in the 1870s. this is the story of how an over-extended empire sought to cope with an external debt crisis by selling off revenue streams to foreign investors. the empire that suffered these setbacks in the 1870s was the ottoman empire. today it is the us.

    in the aftermath of the crimean war, both the sultan in constantinople and his egyptian vassal, the khedive, had begun to accumulate huge domestic and foreign debts. between 1855 and 1875, the ottoman debt increased by a factor of 28. as a percentage of expenditure, interest payments and amortisation rose from 15 per cent in 1860 to 50 per cent in 1875. the egyptian case was similar: between 1862 and 1876, the total public debt rose from e£3.3m to e£76m. the 1876 budget showed debt charges accounting for more than half of all expenditure.

    the loans had been made for both military and economic reasons: to support the ottoman military position during and after the crimean war and to finance railway and canal construction, including the building of the suez canal, which had opened in 1869. but a dangerously high proportion of the proceeds had been squandered on conspicuous consumption, symbolised by sultan abdul mejid’s luxurious dolmabahçe palace and the spectacular world premiere of aïda at the cairo opera house in 1871. in the wake of the financial crisis that struck the european and american stock markets in 1873, a middle eastern debt crisis was inevit­able. in october 1875 the ottoman government declared bankruptcy.

    the crisis had two distinct financial consequences: the sale of the khedive’s shares in the suez canal to the british government (for £4m, famously ad­vanced to disraeli by the rothschilds) and the hypothecation of certain ottoman tax revenues for debt service under the auspices of an international administration of the ottoman public debt, on which european bondholders were represented. the critical point is that the debt crisis necessitated the sale or transfer of middle eastern revenue streams to eur­opeans."

    yazinin tamami icin: http://www.ft.com/…b888-11dc-893b-0000779fd2ac.html

    yukaridaki alintidan bazi notlar:

    1853 kirim savasi'nin ardindan osmanli'nin borcu 1855-1875 arasinda 28 kat artmis. faiz ve amortisman harcamalari butce giderlerinin %15'inden (1860) %50'sine (1875) yukselmis. 1862-1876 arasi donemde misir hidivligi'nin aldigi dis borclar ise 3.3 milyon sterlinden 76 milyona tirmanmis. borclar daha cok kirim savasi'ni, demiryollari yapimlarini ve suveys kanali insaasini fonlamak amaclariyla alinmis. ancak bu kredilerin onemli bir bolumu, sultan abdulmecit'in dolmabahce sarayi'ni yaptirmasi ve aida operasinin kahire'deki promiyeri gibi ozel tuketim projelerinde de harcanmis. osmanli hukumeti ekim 1875'te iflas ettigini aciklamis. bu ve bunu takip eden gelismeler uzerine borc geri odemelerini idare etmek ve gozetmek icin kurulan "uluslararasi" duyun-u umumiye idaresi (1881), osmanli imparatorlugu'nun vergi gelirlerine ipotek koymus. suveys kanali da 4 milyon sterline misir hidivligi tarafindan britanya'ya satilmis. ferguson'a gore 1873'te avrupa'da ve abd'de yasanan mali piyasa krizleri 1875'teki osmanli borc krizini kacinilmaz kilmis.

    (bkz: 1877 1878 osmanli rus savasi)
    (bkz: istikraz)
    (bkz: galata bankerleri) (bkz: rüsum-u sitte idaresi)

    http://derinanadolu.tripod.com/01-04-12-duyun2.htm
    http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=183884
  • istanbul erkek lisesi olarak kullanılan, cağaloğlundaki heybetli ve mimari bakımından değerli bina esasında okul olarak değil, osmanlı dış borçlarını kontrol eden duyun i umumiyye idaresinin merkezi olarak inşa edilmiştir.
  • ikinci abdülhamit zamanında osmanlı maliyesine el koyan uluslararası örgüt. bir çeşit imf, bir çeşit rezillik.
hesabın var mı? giriş yap