conspicuous consumption

• memleketimizdeki en güzel örneğini dört bir yanı saran 4x4 araçlarda değil, düğün törenlerinde bulan bir kavramdır.
• status consumption şeklinde de ifade edilebilen iktisadi kavram. veblen'e^* göre aylak sınıfın benimsediği tüketim anlayışıdır.
• (bkz: gosterisci tuketim)
• (bkz: aylak sınıfı)
• çağımızın pazarlama tekniklerinin bilinçli ya da bilinçsiz kullandığı kavramdır.
  
  özet olarak:
  "akıllı telefon almazsanız mutsuz olacaksınız/ alırsanız daha mutlu olacaksınız" temalı reklamların çoğalması.
  yani mutsuzluğun nedeni, daha akıllı telefonlar ile çevremizden birkaç adım önde olacağımıza ikna olmamız.
  
  bunu birçok ürüne uyarladığınız zaman pazarlamanın insanları conspicuous consumption üzerinden nasıl manipüle ettiğini daha iyi görebilirsiniz.
• türkiye pazarında sınıf atlamak isteyen audi, bugünlerde şarkıcı bir celebrity'nin babası olarak bilinen hulusi derici ile yıllar önce bir reklam anlaşması yapmıştı.
  
  hedef kitle olarak da mercedes kullanıcıları seçilmişti. gösterişçi tüketimin temel metalarından birini alt etmek zordu.
  
  ancak o günlerde türkiye'de mercedes denince akla laz müteahhitler, kürt işadamları ve mafya bozuntuları gelmeye başlamıştı.
  
  bunu çok iyi gören derici, "audi'de asla bulamayacağınız aksesuarlar" konseptiyle, tespih, beyaz çorap - kösele ayakkabı, altın kolye ve yüzük kombinleri ve hatta kalaşnikof görsellerinin bulunduğu reklam kampanyasını yürüttü.
  
  tükettiğiyle var olan hedef kitleyi tasmasından öyle bir yakalamıştı ki, yukarıdaki profilde insanlarla aynı marka araba kullanmak istemeyenler audi'ye ciddi bir teveccüh gösterdiler.
  
  artık audi marka araba sahibi olmak başka bir statünün simgesiydi. ancak bu araçları satın alanlar onu motor performansı, yol tutuşu veya sürüş zevki için tercih etmiyorlardı.
  
  işte conspicuous consumption'ın tipik örneği budur.
  
  bugün ülkemizde hâlâ volkswagen group otomobillerine taparcasına hayran olan bir kitle varsa, sebebini anlamak için biraz geçmişe yol almak gerekir.
• (bkz: fakir neden iphone alır)
  (bkz: asgari ücretle çalışıp iphone'la gezen insan)
  
  "
  gösterişçi tüketim iktisat biliminde en çok ilgi gören olgulardan biridir. tüketiciler satın aldıkları yüksek fiyatlı mallarla hayal ettikleri sosyal statülere ve prestije sahip olduklarını düşünmektedirler. günümüzde de bu durum birçok tüketicinin geliri sabit olmasına rağmen borçlanma yoluyla en çok tercih edilen markalı malları talep etmelerine neden olmaktadır. peki bu malların fiyatları arttıkça taleplerinde azalma mı yoksa artma mı olmaktadır?
  
  ali bir markette kasiyerlik yaparak geçimini sağlamaktadır. geçen ay satın almış olduğu a marka cep telefonunun birçok özelliğinin henüz nasıl işlediğini bilmemektedir. çalıştığı markette kendisi gibi kasiyerlik yapan ahmet ise ali’nin cep telefonu olan a marka telefondan fiyatı çok daha yüksek olan ve birçok tüketici tarafından da tercih edilen b markaya sahip olan telefonu satın almıştır. bu b marka telefonun a marka telefon ile özellikleri aynıdır fakat fiyatı ali’nin telefonundan daha fazladır. b marka telefona sahip olan ahmet tüm market çalışanlarının yeni aldığı bu telefonunu görmeleri için sürekli telefon görüşmeleri yapmaktadır. diğer market çalışanlarının ilgisini çekmeyi başaran ahmet artık market için daha tanınır hale gelmiştir. ali maaşında hiçbir artış olmamasına rağmen bulundukları toplulukta ahmet’i ona göre daha prestijli hale getiren b model telefonu mu satın alacak yoksa elindeki telefonla görüşmelerini yapmaya devam mı edecektir?
  
  ali’ nin tüketici davranışını, thorstein veblen 1899 yılında ilk kez yayımlanan “the theory of the leisure class” (aylak sınıf teorisi) eserindeki tüketimin gösteriş amacı ile de yapılabileceği fikri ileri açıklayabiliriz (ünal vd., 2010: 107). veblen’e göre toplum içindeki bazı bireyler temel fizyolojik ve güvenlik ihtiyaçları haricinde sadece başkalarını etkileme amacı ile de tüketimde bulunabilirler. satın alınan her yeni pahalı ürün, bireyleri bulundukları sınıfta daha yüksek statülü hale getirecektir. böylece bireyler tüketim kalıplarını, statü sağlayan mallar ve kendi ihtiyaçları için daha faydalı mallar arasından tercihlerle belirlemektedir (erdoğan ve açıkalın, 2005: 8). ayrıca veblen’in teorisinde anlattığı “aylak sınıf” yüksek gelirli ve çalışmayı sevmeyen bireylerden oluşmaktaydı. ali aylak sınıfa mensup bir tüketici olmamasına rağmen bir tüketim canavarı (frank, 2013: 106) olarak hareket edip borçlanma yoluyla da olsa a marka telefon ile aynı özelliklere sahip b marka telefonu satın alacak mıdır? “kapital”de karl marx’ın bundan yüz elli yıl önce anlattığı kapitalizmin işleyiş yasaları günümüzde ali’nin tüketim davranışını etkileyecek midir?
  
  sonuç olarak ali kısıtlı geliri olmasına rağmen onun için a marka telefon ile aynı özelliklere sahip b marka telefonu fiyatı fazla olmasını göz önüne almayarak faydasını maksimize etmek için satın alacaktır. gelirinin kısıtlı olması ali’yi x bankası’ndan borçlanacağı kredi ile telefonu almaya itecektir. bu durum da ali’yi küreselleşme ile ortaya çıkan tüketim canavarı olarak tanımlamamıza neden olacaktır. çalıştığı markette ve oturduğu mahallede prestijini arttırmak için belki de günlerce kıt kanaat geçinecek de olsa b marka telefonu pek de fazla düşünmeden satın alacak, uzun süre ödeyeceği bir borca girecektir. günümüzde etrafımızda sayıları her gün artan ali karakteri kapitalizmin etkilerini gözler önüne sermektedir, her ne kadar ali telefonu ile konuşurken bunun farkında hiçbir zaman olmayacak olsa da.
  
  kaynakça
  
  açıkalın, sezgi ve erdoğan l. (2005).veblen’ci gösteriş amaçlı tüketim. sü iibf sosyal ve ekonomik araştırmalar dergisi.1-18.
  frank,r. darwin ekonomisi (h.baltalı, çev.) istanbul: efil yayınevi.
  ünal, alsay. ve akbulut ö. (2013). materyalizmin statü tüketimi üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. atatürk üniversitesi iktisadi ve idari bilimler dergisi.
  veblen, t. (1995). aylak sınıf ( i. user, çev). istanbul: marmara üniversitesi teknik eğitim fakültesi matbaası.
  veblen, t.(2007). the theory of the leisure class. oxford, gbr: oxford university press.
  "
  
  internet kaynağı: http://dusunbil.com/…sadi-bir-soru-ve-ozgun-yaniti/
• (bkz: dostlar alışverişte görsün)
• böyle başlıkları gördükçe gözlerim yaşarıyor artık. ne kadar da azaldı böylesine faydalı ve gerçek bilgi dolu entry’ler.
  günümüzde sıkça dile getirilen bir sorunun aslında bilimsel dille açıklanmış araştırma ve sonuçlarına dayalı bir teoridir.
  günümüz toplumlarının küreselleşme ile birlikte çok daha fazla içine düştüğü çukurdur.
  instagram ve starbucks buna çok güzel 2 örnek olabilir. instagram sadece görsele dayalı ve kişilerin yaptığı paylaşımlarla aslında çoğu zaman gerçekte sahibi olmadıkları hayatları ya da yaşam tarzlarını paylaşmaya çalıştığı bir medya aracıdır. starbucks ise diğer bir örnek olarak kişilerin isimlerini kahve bardaklarının üzerine yazarak kişisellik katıp sahip olduğu küresel marka değerini müşterileriyle paylaştığını ve onlara bir statü kattığını empoze etmektedir. bu şekilde özellikle “üreten” değil “tüketen” toplumlar hedef alınmakta ve sömürgeleştirme güçlendirilmektedir.
• gunumuzdeki en guzel orneklerinden biri, supreme denen ne idugu belirsiz markadir. ^*ne oldugunu bilmedigimizden degil, ne oldugunu cok iyi biliyoruz, itirazimiz da ona zaten.
  
  bir veblen malı olan supremeurunlerinin fiyati ne kadar artarsa alici kitlesi de o denli artmaktadir. pazardaki konumunu cok iyi bilen bu marka, limitli miktarda ureterek, milleti kapilarda kuyruga sokmakta, fahis fiyattan urunleri magazadan almaya yetisemeyen dingiller, daha sonra bu mallari online platformlardan ikinci el olarak almak icin fahis fiyat carpi 5 ya da 6 dan satin almak icin bir kez daha kuyruga girmektedir.
  
  bu kavrama bundan guzel bir tanim olur mu bilemedim.
  
  son olarak, supreme in ne oldugunu bilmeyen sozlukculeri de tebrik ediyorum, ve gosteris tuketicisi bir cevrede bulunmadiklari icin de, dogru arkadas secimlerinden dolayi kendilerini tebrik ediyorum