desibel

• ses $iddeti birimi.. saniyede zikilen kulak sayisina denktir..
• her ne kadar cogumuz bu kelimeye ya diskoda barda gonlumuz hovardayken yahut kulak tikaclarinda filan rastliyorsak da, decibel kavramini bir ses siddeti birimi olarak tanimlamak yanlis olur, logaritmik bir orandir, o kadar. bu oran insan kulaginin havadaki basinc degisikliklerine verdigi tepkiyi olcmekte kullanilacagi gibi, bir devre icindeki iki ayri noktadaki voltaj farkini da belirtebilir, uydu sinyallerinin dunya uzerindeki cesitli noktalardaki guc farkini da belirtebilir, uzakdogulularla zencilerin pipilerini karsilastirirken de kullanilabilir, yeter ki referans alinacak bir sey olsun, yeter ki bir karsilastirma yapilsin.
  
  ozellikle telekommunikasyonla ugrasanlarin dunyayi gorme bicimidir. baz istasyonlarinin sinyal gucleri, local area networklerde herhangi bir noktada alinan sinyalin kuvveti, baskasinin satin almis oldugu frekanslara tecavuz etmemek icin hukumetlerin zorla uygulattirdigi spectral masklar (yani sizin frekans olan 110 megahertzte tam gucle iletisim yapabilirsiniz ama atiyorum 120 megahertzde -30db'ye, 130da ise -60db'yer dusmesi lazim gucunuz ki 140 megahertz cevresindeki bir frekans bandini satin almis olan hilmi abinin cep telefonu sebekesinin icine etmeyesiniz) hep bu sekilde olculur. bunlar da herhangi bir ortamda ama ozellikle havada ilerleyen basinc dalgalarinin kulagimiza olan etkileri diye tanimladigimiz ses degil, hicbir ortama gerek duymadan ilerleyebilen elektromanyetik dalgalardir. dolayisiyla cok cilginsaniz, yatak odaniza ve mutfaginiza giren gunes isinlarinin da kiyaslamasini desibel cinsinden yapabilirsiniz. (lakin bu pek akillica olmaz zira desibel gibi her logaritmik oranlamanin amaci, aralarinda cok buyuk fark olan iki olcumu rahatca ayni grafikte veya cizelgede gorebilmektir ama gunes isinlarinin siddeti pek de farkli olmadigindan, logaritmik bir olcekte ayni olarak gozukurler)
  
  sonucta isin ses kismi, basit bir mappingden ibarettir. isterseniz benzer bir olcu sistemini, umumi tuvaletlerdeki bok kokusu icin de gelistirebilirsiniz. saglikli ve dengeli beslenen bir bireyin kicindan cikmis 1 metrekup hacmindeki bir bokun yaydigi koku 0 db olarak tanimlanir. bu sayede 2 metrekup bok 3 db, 100 metrekup bok ise 20 db kokacak. 1 santimetrekup bok ise 1 metrekupun 1 milyonda biri oldugu icin, olcegimizde -60 db olacaktir. ayrintilari tamamladiktan sonra umumi tuvaletinizin trafigine ve gelenlerin beslenme sekillerine gore, "icerideki bok kokusu seviyesi kalici psikolojik sorunlara yolacabilir. kedi ve ozellikle kopek getirmek kesinlikle yasaktir" tarzi tabelalar asabilir, bu hususta avrupa birligi standartlarini yakalayabilirsiniz.
• birkaç örnek:
  
  10 --------> mutlak sessizlik
  13 --------> normal bir ampülün çalışırken çıkardığı ses
  40 --------> fısıldama
  50 --------> yağmur sesi, bulaşık makinası sesi
  60 --------> normal bir diyalog
  75 --------> sifon çekildiği zaman çıkan ses
  90 --------> çim biçme makinası sesi - yoğun trafik gürültüsü
  100 -------> sesi sonuna kadar açılmış müzik seti
  110 -------> elektrikli testere sesi
  120-130 ->rock konserinde ön sıralar
  128 -------> 2,5 metreden ölçülmüş en yüksek insan sesi
  128 -------> insan saçı titremeye başlaması
  132 -------> stadyumdaki taraftar sesi (max.)
  133 -------> ortalama bir silah sesi
  137-140 ->insan için herhangi bir frekansta acı eşiği
  163 -------> normal bir bardağın kırılmasına sebep olur
  164 -------> jet motorunun iç ses basıncı
  165 -------> boeing 727'nin kalkışta çıkardığı ses
  172 -------> 0,84 mach hızla giden boeing 767
  175.8 -----> 75 metre uzaklıkta 1 ton tnt'nin patlaması
  202 -------> şok dalgası sebebiyle insan için ölümün gerçekleşmesi
  212 -------> ses duvarını aşan bir uçağın patlama sesi^*
  215 -------> kayıtlara geçen en yüksek yıldırım sesi
  278 -------> marshall adalarında 1954 yılında denemesi yapılan atom bombasının çıkardığı ses
  320 -------> 1815'te patlayan tambora yanardağının çıkardığı ses
• db---örnek
  0---insan kulaginin duyabilecegi en silik ses
  30---fisildama sessiz kütüphane ortami
  60---normal konusma,daktilo, dikis makinesi
  90---çimen biçme makinesi, kamyon trafigi (günlük 8 saat maksimum maruz kalma süresidir)
  100---demir testeresi,havali delici,kar araci (korumasiz maksimum 2 saat maruz kalma süresidir)
  115---rock konseri, oto kornasi (korumasiz max.15 dakika maruz kalma süresidir)
  140---jet motoru (gürültü agri yaratir ve geçici sagirlik olusturur)
  
  http://www.tr-ance.com/
• iki sinyalin logaritmik olarak birbirine orani olan ses siddet birimi.
  
  formulize edilirse;
  
  db = 10log10 (p2 / p1)
  
  (p1: ilk sinyalin watt cinsinden gucu)
  (p2: ikinci sinyalin watt cinsinde gucu)
• şiddetin her 10 db artışında algılanma 2 katına çıkar.
  
  100 db şiddetindeki sese iki saatten fazla maruz kalmak sağırlığa neden olabilir.
  180 db şiddetindeki sesle kısa süre karşı karşıya kalmak bile tam veya kısmi işitme kaybına yol açar.
  
  yukarıdaki listede olmayan birkaç örnek de benden gelsin;
  
  10---normal solunum
  20---yaprak hışırdaması
  50---alışveriş merkezi
  70---hareket eden otomobil
  80---sesi açık radyo
  100--metro treni
  110--şiddetli gök gürültüsü
  180--uzay roketi fırlatılması
  
  (bkz: amme hizmeti)
• graham bell'in ismi verilmistir bu birime. birimin kendisi cok buyuk oldugu icin 'desi' olarak kullanilir.
  birimsizlik birimidir.cunku normalde watt'i watt'a bolerseniz hicbirsey cikmasi gerekir.
  amplifikasyon ya da atenuasyon katsayisi hesabinda kullanilir.
  eger hesap watt degil volt yada amper cinsinden yapiliyorsa 20log(v2/v1)
  watt cinsinde yapildiginda da 10log(p2/p1) olur
• pek cok insanin, ses konusunda ismini zikrederken aslinda db spl'i kasttettigi birimdir. zira db tek basina ses siddetini olcmek icin kullanilmaz
• $oyle bir listesi de var bunun,
  
  - kendi kendine mırıl mırıl cali$an buzdolabi - 40db
  - olagan insan konu$masi - 60db
  - $ehir trafigi ugultusu - 80db
  - motorsiklet ya da cim bicme makinesi - 90db
  - rock konseri - 110-120db
  - ate$li silahlar - 120db
• kabaca ses $iddeti birimidir. ornek vermek gerekirse; 0 db insan kulaginin e$igi olup 0-30 db arasindaki seslere kar$i rahatsizlik duymamaktadir. 30-60 db arasindaki seslerde ki$isel hassasiyete bagli olarak psikolojik belirtiler gozlenmektedir. 65-85 db arasindaki seslerde psikolojik, fizyolojik, otolojik bozukluklar olu$maktadir.