• gun gecmiyor ki sozlukte cestli sirketlerle ilgili rezalet basligi acilmasin. hemen hemen hergun musterilerine, calisanlarina veya is basvurusunda bulunanlara kotu davranan ve serefsizlik yapan sirketlerin muhabbeti geciyor. kirk yilin basinda da amazon gibi musteri memnuniyetine onem veren sirketlere ovguler diziliyor ve "bakin tum sirketler o kadar kotu degil, dunya'da hala iyi sirketler de var" deniyor. bu entry'i de bu baglamda yazmaya karar verdim ve henuz gecen hafta itibariyle ayrildigim eski sirketime olan sukranimi belirteyim dedim.

    2014 yilinin yaz aylarinda tam da benim egitim alanimda insan kaynaklari danismani arayan caterpillar ile bir is gorusmem vardi. her turk gibi ben de is makinalarina hayranlik duydugum icin gorusmeyi kabul ettim ve gorusme sonrasinda is teklifi gelince bunu da dogal olarak kabul ettim. fakat ortada bir sorun vardi. caterpillar'in ana binasi illinois eyaletinde ve o sirada ben bin km uzakliktaki teksas eyaletindeydim ve taksidini odemekte oldugum bir ev vardi. sirkete "bana evi satip oraya tasinmam icin 6 ay muhlet verebilir misiniz?" diye sordum. cevaben "acik olan pozisyonu hemen doldurmamiz gerekiyor ve tasinma konusunda hic endise etme" dediler.

    ertesi gun bir telefon geldi ve midwest aksanli bir hatun "senin teksas'tan illinois'e tasinma isini halletmem icin gorev verildi" dedi. bir gun sonra eve 2 tane nakliyeci geldi ve ellerindeki deftere evdeki tum esyalarimi not aldi. o sirada 4 oda 2 salon epeyce buyuk bir evim vardi ama evin sadece 1 oda ve 1 salonunda esya vardi. en basta evin boyutunu soyleyince tasinmanin epeyce masrafli ve mesakatli olacagini tahmin etmisler ama ne kadar az esyam oldugunu ve evin buyuk bir kisminin bos oldugunu gorunce isin cok daha kolay olacagini soylediler. elemanlar tum esyalarimi not alip gittiler. bundan 10 gun sonra evin onune bir tir geldi ve 4 kisilik nakliye ekibi evdeki kiyafetler dahil herseyi paketledi. henuz tasinmaya hazir degildik ve ev daginikti ama bir yandan herseyimizi paketleyip kutulara yerlestirdiler, bir yandan da evin temizligini yaptilar. 2 saat icinde tum ev kamyona yuklenmisti.

    adamlara "borcumuz ne kadar" diye sordugumda "herseyi sirketin odeyecek" dediler. "peki sirketim ne odeyecek?" dedigimde "bunu soyleyemeyiz" demislerdi ama daha sonradan ogrendigime gore sirf nakliyat isi icin 4 bin dolar odemisler ve ortalama bir aile bizden cok daha fazla esya sahibi oldugu icin ortalama bir ailenin nakliye masrafi 10 bin dolari gecebiliyormus.

    is burada da bitmedi. caterpillar evi satabilmem icin tum masraflari ve komisyonlari sirketten olmak uzere bir emlakci tuttu ve ev satilana kadar otelde kalacagim icin otel masraflarini da odemeyi kabul etti. abd'de ev satilirken satan kisinin emlakcisina %3 ve alan kisinin emlakcisina %3 komisyon veriliyor ve 250 bin dolarlik bir evin sirf komisyon masrafi 15 bin dolar kadar ediyor. caterpillar bunun tamamini odemeyi kabul etti. hatta illinois'e gelince 1 sene icinde burada ev alirsam bu evin de tum komisyonlarini odemeyi kabul ettiler ama tercihen illinois'de ev almadim.

    daha sonra sirketten bir telefon daha aldim ve "illinois'de ev bakmak istiyorsan ucak bileti alip seni buraya getirebiliriz. 1 ayda ev bakmak icin 5 defa gelme hakkin var" dediler. bunun disinda arabami ve kopeklerimi tasimam icin de ayrica butce ayirmislardi. ustune bir de "herhangi bir ek masraf da cikabilir" diyerek 10 bin dolar kadar geri odemesiz avans vermislerdi.

    sonunda tasinmamiz tereyagindan kil soker gibi kolayca gerceklesti ve bu tasinma sirasinda cebimden tek kurus cikmadi. sonradan ogrendigime gore sirkete olan tasinma masrafim 30 bin dolarin uzerindeydi ve bu rakam bile cogu aileye odenen masrafin cok altindaydi. tasinma masrafi 50-60 bin dolar tutan ailelerin oldugunu sonradan ogrendim. peki caterpillar bu kadar masrafi neden oduyordu? sirket illinois eyaletinin ufak bir sehrindeydi ve buraya tasinan birinin bu sirketten baska calisabilecegi yerler cok sinirliydi. atiyorum, amerikali bir aile california'dan illinois'e tasininca genelde uzun sure is degistirmeye meyilli olamazdi. bu yuzden caterpillar birini ise alinca o kisinin 10-15 sene sirkette kalip hizmet etmesini umuyordu. bu durumda sirket birini tasirken 40 bin dolar masraf yapip adamin etinden sutunden 15 sene faydalansa, yillik ortalama masraf 2 bin 600 dolara geliyordu ve bunun bir kismi vergiden dusuluyordu.

    zaten orada kaldigim sure icinde de bir suru ikinci ve ucuncu kusak calisana denk geldim. insan kaynaklarinda calisan bir hatun "dedem yillar once caterpillar'da calisip emekli oldu, babam da ayni sekilde ve ben de oyle yapmayi dusunuyorum" diyordu ve bunu diyenler hic de azimsanmayacak sayidaydi.

    fakat benim hikayem burada bitmiyor. sirket beni bunca masraf yapip tasidiktan 13 ay sonra baska bir yerden "hayir" demenin cok zor olacagi bir is teklifi aldim ve sirketten ayrilma karari aldim. tasinmalardan sorumlu insan kaynaklari danismanina gidip "bana o kadar masraf yaptiniz ve 1 sene sonra baska sirkete gidiyorum. bu masraflarin geri odemesini taksitlendirme sansim var mi?" deyince "ne geri odemesi? yapilan masraflarin geri odemesi yok" cevabini aldim. buna cok sasirdim ama danisman daha sonra "bu hicbir sey degil, sirketin parasiyla master/doktora yapip okulu bitirince baska sirketlere gecen insanlar da oldu ve sirket kimseden parasini geri istemedi. sonucta kapitalizmde sirketler yatirim yaparak risk alirlar ve bu risk bazen fazlasiyla karli cikarken bazen zarar eder. sonucta 50 milyar dolarlik sirket 30-40 bin dolarin hesabini yapacak degil ya" dedi.

    calisanlarina uzun vadeli bakan ve boyle yatirimlar yapan sirketleri her zaman sevmisimdir. caterpillar benim icin her zaman hayranlik ve sukran duydugum bir sirket olacak. ayrica hayatimda gordugum en kurumsal sirket oldugunu ve kurumsallik konusunda devletle yaristigini soyleyebilirim. olur da bir gun benim gibi is makinalarina merakli olup cat icin calismak isteyen biri olursa bu konuda tavsiyelerimi paylasabilirim.
  • sanilanin aksine ayakkabi, bot, oyuncak, mont gibi urunler uretmeyen, genel olarak insaat ve madencilik sektorunun kullandigi is makineleri, dizel motor, tren lokomotifi gibi urunler ureten endustriyel sirket. caterpillar dunyada kendi alaninda olmayan bir alanda en cok para kazanan sirketlerden biri. sirket her ne kadar is makinalari uretse de ismini ve logosunu lisanslayarak bot, mont, oyuncak basta olmak uzere yuzlerce farkli urunden epeyce para kaldiriyor. yani piyasada "cat" logosuyla satilan tuketici urunlerinin hicbirini caterpillar uretmemekle beraber sadece logosunun bu urunlerde kullanilmasi icin epeyce komisyon almaktadir.

    sirketin hikayesi de oldukca ilginc. 1800'lu yillarin sonlarinda ve 1900'lu yillarin baslarinda "holtz" ve "cl best" adinda onde gelen iki traktor sirketi vardi. bu sirketlerin amaci o gunlerde hizla buyuyen tarim sektorune yardimci olacak araclar uretmek ve islerini kolaylastirmaktir. holtz'un urettigi traktorlerden biri arkasinda epeyce vagon tasidigi ve uzaktan dev bir kirkayagi andirdigi icin sirketin traktorlerine ingilizce kirkayak anlamina gelen "caterpillar" lakabi takilmaya baslandi. bir sure sonra bu iki sirket arasindaki rekabet kizismaya basladi ve her iki sirket de digerini batirmak icin inanilmaz rekabet politikalari izlemeye basladi. bir sure sonra iki sirketin de borclari daglar kadar buyudu ve bankalar iki sirketin de iflas etmesine kesin gozuyle bakiyordu.

    bu sirada kredi fonlarindan biri "siz birbirinizi iflas ettirmeye calisip birbirinizi yiyeceginize birlesseniz cok daha iyi olmaz mi?" diye ortaya bir fikir atti. bundan sonra iki sirket masaya oturdu ve birlesip tek bir sirket haline gelme karari aldi. ilginctir ki bu sirketin urettigi urunler her ne kadar tarim alaninda kullanmak icin dizayn edildiyse de en fazla kullanimi 1. dunya savasi sirasinda avrupa'da buldu. avrupa kitasinda birbiriyle savasan ordular bu sirketin urettigi is makinelerini cephede (savasmada degil ama yol acma, esyalari nehirden karsiya gecirme gibi arka gorevlerde) oldukca faydali buldular. ayrica bu sirketin traktorleri o zamanlarda yeni yeni kullanilan tank paleti teknolojisini de epeyce ilerletmisti ve bu teknoloji ilerde askeri alanlarda da kullanilacakti.

    1. dunya savasi bitip bir sure sonra buyuk depresyon baslayinca bu sirket yine zor gunler yasamaya basladi ama bu kez sirketin imdadina amerikan devleti yetisti. iki dunya savasi arasindaki donemde amerika'da karayolu agi kurulmasi planlandi ve bu yolda cok buyuk bir butce ayrildi. ulkenin her yerine devasa boyutta yollar kurulacakti ve bunu firsat bilen caterpillar, tarim isiyle beraber insaat isine de girdi ve devletten epeyce buyuk ihaleler alarak ihya oldu. daha sonra sirket madencilik sektorune de girdi. 2000'li yillarin basinda tarim portfolyosunu agco sirketine satan caterpillar, tarim isinden hemen hemen tamamen cikarak insaat, maden, enerji ve tren sektorlerine yoneldi.

    caterpillar'in ilk gunlerinde uretilen is makineleri genelde yesil ve gri renkteydi. sonradan karayolu insaatinda calisan makineler daha kolay farkedilsin ve kazalar onlensin diye "karayolu sarisi" denen ve bugun sirketin patent altina aldigi renkte karar kirildi. bundan sonra caterpillar'in makineleri "sari makine" diye anilmaya baslandi ve bu da sirketin marka degerini ve karizmasini arttirdi. bir sure sonra amerika'daki isci sinifi ve hizla buyuyen insaat/maden sektorleriyle ozdeslesen sirkete bir cok sirketten cesitli tuketim urunleri icin lisans teklifi geldi. oyuncaklar, ayakkabilar, botlar, t-shirtler, kahve bardaklari derken ortaya milyar dolarlik bir market cikti. 2012 yilinda caterpillar peoria sehrindeki ana binasinin yanina bir muze koydu ve yanina da sirketin logosunu bulunduran yuzlerce farkli urunun satildigi bir magaza yerlestirdi. bu konsept cok tutunca dunya'da bir cok ulkede caterpillar urunleri satan dukkan ve magazalar acilmasina karar verildi. bugun dunya'nin 145 ulkesinde caterpillar'in lisansli urunleri satilmaktadir ve sirket bedavaya reklamini yapmak bir yana, satilan urun basina epeyce para kazanmaktadir. ustelik satilan urunlere logosunu koymak disinda bir yatirim yapmadigi icin buradan gelen paranin kar marji %100'e yakin.

    caterpillar maden sirketleriyle icli disli oldugu icin is guvenliginin onemini en iyi anlayan sirketlerden biri. sirketin ana ofisinde hemen hemen her toplantidan once 5 dakikalik guvenlik brifingi veriliyor, acil bir sey olmasi halinde polisi arayacak biri seciliyor, her toplantida mutlaka can kurtarma tekniklerini bilen biri bulunuyor. sadece ofis ortaminda bile is guvenligi konusu bu kadar onemliyken sirketin fabrikalarinda bundan kat kat daha buyuk bir titizlik soz konusu. sirketin en buyuk fabrikalarinin birinin muduruyle konustugumda is guvenligi konusunun en onemli konu oldugunu, bu konuda en ufak bir gevseklik gosteren kisinin yonetici bile olsa sirketten uzaklastirildigini soylemisti. baska bir fabrikada bir kazada bir iscinin parmaginin kenarinin kesilmesi sonucu o kisinin uzerindeki ustanin "bir isciye zarar veren sorumsuzluk" sebebiyle isten atildigini da duymustum.

    milkwaukee'de sirketin maden urunlerini satan global ekiple bir gorusmemde daha ben hic gundeme getirmememe ve bahsetmememe ragmen mudurlerden biri "is guvenligi bugun madencilikte en onemli konulardan biri. ornegin, duydun mu bilmiyorum ama gecen sene turkiye'de bir maden kazasinda 500'den fazla isci hayatini kaybetti" diyerek soma olayina referans yapti. devletin acikladigi resmi rakam 300'lerdeydi ama kazada olenlerin sayisinin cok daha fazla oldugu biliniyordu, demek ki adamin kulagina da bir seyler gitmis. neyse, konudan konuya atlamayayim. en son caterpillar'in tuketici urunlerinden bahsediyorduk.

    tuketici urunleri derken sirketin kendi urettigi veya logosunu koymaktan fazlasini yaptigi birkac tuketici urunu de mevcut. ornegin sirketin fabrika, maden ve insaat iscileri icin urettigi ve nokia'dan bile saglam cep telefonlari var, ki bunlara yukarda baska bir entry'de deginmistim.

    caterpillar sirketi urunlerini lisanslama isine biraz para biraz da gurur olarak bakiyor. agir is makinelerinde her vidanin uzerinde bile "cat" logosu gormek mumkun. bir cok agir is makinesi 10 binden fazla irili ufakli parcadan olusuyor ve bu parcalarin her birinin uzerinde tek tek sirketin logosu bulunuyor.

    2012'de 65 milyar dolara sirketin cirosu son birkac yilda dunyadaki insaat ve maden sektorlerinin kemer sikma politikasi yuzunden 52-53 milyar dolara kadar geriledi. bu yine de yillik 5-6 milyar dolarlik kar anlamina geliyor. sirketin onumuzdeki 1-2 yilda buyumesi sinirli olacaktir ama batmasi da cok zor.

    bu sirket zaman icinde bir coca cola, mcdonald's, disney, ford, gm gibi amerika'nin sembolu olan sirketlerden biri haline gelmistir.
  • alaska modeli botum, bu gün itibari ile onuncu senesini doldurmuştur. yağmur, çamur, deniz vs. gibi şartlarda yaz kış giydim ve bana mısın demedi resmen. bot budur.

    edit: 16. senesinde hala iyi durumda.
  • daş gibi botlar yapan firmadır. 5 senedir aynı botu giyiyorum ne bir delinme ne tabanlarda erime ne de renk atması var. ki ben yeni aldığım ayakkabıları 2. aydan eskiten adamımdır ama bu bebeği yıkıp geçemedim.

    edit: bu kis ile beraber 6. senemiz. hala tas gibi bebegim.
  • greyder diye taklidi cikmis bot markası.ben de massey ferguson yapicam o olucak.
  • bu markanın 2007 yılından beri kullandığım botları, boyasındaki solma ve özellikle burun kısmındaki yüzeysel deformasyon haricinde sapasağlam durmaktadır.

    not:bu entry bot almayı düşünen "bakıyım ekşi'de ne yazmışlar" diyerek buralara gelmiş kararsızlara adanmıştır.
  • havalimanlarinda guvenlik kontrolunden gecerken cikarmaniz gereken bottur. zaten zor baglanan bir ayakkabinin cikarmasi, galos giymesi, yeniden giymesi cok zahmetli oluyor. ama bot mu bot. dort senedir hic yariyolda birakmadi.
  • dun ucuz gorunce abartip cara modelini 65 liraya harding modelini 75 liraya aldigim bot.
    ne bok yemeye 2 bot aldim bende bilemedim ama giyince bir ozguven mi veriyor ipneler nedir sanki kara kista dag tas kosturacam.
  • alaska modeli botlarını 10 yıl giydim;
    gittim bi çift daha aldım;
    bot satıcıları ile 2020 yılına kadar işim olmaz.

    en rahat, dayanıklı ve şık botları üreten firmadır.
    sanırım üretimleri de türkiye'de.
  • 2002'den 2012'ye kadar sağlıklı bir şekilde kullandığım bot. 2013'te yenisini aldım. hedef 2023.
hesabın var mı? giriş yap