büyük set resifi

• dünyanın en büyük canlısıdır.
• dunya durdukca durmasi ve her insanogluna gormek nasip edilmesi icin dua edilesi doga harikasi cennet. turkuaz rengi sularin derinliklerine dogru indikce, ordaki dunyanin ne kadar renkli ve kalabalik oldugunu gosteren dogal tablolara bakip, yer yuzunde metre kareye dusen canli sayisi ile su altindakini karsilastirirken gozun bu baska alemledeki renk cumbusunde kendinden gecmesi dogaldir. yerden 15 metre yukari dogru uzanmis incecik bir mercan kutugunun yukarida acilarak 30 metre capinda, 5cm kalinlikta dev bir semsiye seklini alarak denizin icinde salinirken, altinda binlerce minik renkli baliklarin dans ettigi, rengarenk mercanlarin dansi bir baskadir. 60 cm uzunlugundaki tuylu deniz salataligi susam sokagi karakterleri kadar komik dururken, dev bir manta nin salinarak yakindan gecisi ile zebra baliklarinin valsi hafifce aksar.
• kuresel isinma nedeni ile en cok 15 yila kadar mahvolacagi aciklanmasi uzerine, bugun green peace'in paris te devasa bir pankarti eyfel kulesi ne asmasina neden olmus doga harikasi.
• 500 bin yil gibi bir surede olustugu dusunulen the great barrier reef, deniz canlilarinin yani sira yaklasik 200 kus turune de ev sahipligi yapar.
• söze, martin luther king gibi; "bir hayalim var!" diye girmeyeceğim ama çocukluğumdan beri hayallerini kurduğum bir ülke var: avustralya.
  avustralya'ya dair araştırmalar yaparken çarpıldığım bir bölge var: great barrier reef.
  great barrier reef'e ait fotoğraflara bakarken gördüğüm harika bir canlı var: carcharodon carcharias, yani büyük beyaz köpekbalığı...
  
  işte ben, kendimi bildim bileli carcharodon carcharias denen o harikulade yaratıklarla birlikte great barrier reef'te dalmak isterken, birkaç haftadır karşıma çıkan ve insanlara saldıran köpek balıkları ile ilgili videolar sayesinde şu an ege denizi’nde bile açılmayı düşünmüyorum. zalimsin dünya.
• dünyanın en büyük mercan resif sistemi.
  
  avustralya, queensland kıyılarında yer alır. dünyada canlı organizmalar tarafından oluşturulan en büyük tek parça yapıdır. uzaydan görülebilmektedir.
  
  2.900 adet ayrı resif sistemi ile 900 adadan müteşekkildir. şuan ki canlı resifin 20.000 yıl önce oluşmaya başladığı düşünülmektedir.
  
  ing. great barrier reef.
• büyük set resifi(great barrier reef), birbirinden ayrı 2900 resif ve 900 adadan oluşan, 2,600 km genişliğe yayılmış 344,400 km² alanı ile dünyanın en büyük resif sistemidir. resif kuzey doğu avustralya'nın queensland sahili açıklarında kuzeyindeki bramble cay adası ile güneyindeki fraser adası'na dek uzanan bir alanda pasifik okyanus’unda bulunmaktadır.
  
  http://greatbarrierreef.org/
  
  mercan resifleri, mercanların yüzlerce yıl boyunca salgıladığı kalsiyum karbonattan oluşan yapılardan meydana gelir. mercan resiflerinin çoğu, milyonlarca minik polipten oluşan ılık ve sığ sularda en iyi şekilde yetişen sert mercanlardan meydana gelir.
  bu yüzden çoğu ekvator civarındaki denizlerde bulunur.
  dünya‘daki okyanus yüzeylerinin %0,1’inden daha azını kaplamalarına rağmen, dünyada ki tüm deniz canlısı türlerinin %25’ini oluştururlar.
  
  büyük set resifi, tam bir doğa harikası. içinde binlerce canlıyı barındırıyor. mink balinası, kambur balina ve mavi balina, hint-pasifik kambur yunusu dahil 30 balina türü, ve dugong(asya deniz ineği) gibi soyu tehlikedeki birçok deniz memelisi, 6 çeşit deniz kaplumbağası ve 1500’den fazla balık türüne, mercan, köpekbalığı, vatoz, denizanası, yunus, 5000 yumuşakça türüne, 17deniz yılanı türüne, 330 tulumlu türüne, 500 yosun hayvancığı türüne, ve çok sayıda başka nadir ve endemik hayvana ve bitkiye ev sahipliği yapıyor. hepsi büyük set resifi'nin sakinleri arasında. tüm bunlar bu alanın unesco tarafından 1981 yılında dünya mirasları arasına alınmasını sağladı.
  
  amphiprioninae, mangrove red snapper, sweetlip emperor ve mercan alabalığı gibi nadir balık türleri görülmektedir.
  
  altı tür deniz kaplumbağası üremek için resiflere gelir. bunlar; yeşil deniz kaplumbağası, deri sırtlı deniz kaplumbağası, şahin gagalı kaplumbağa, deniz kaplumbağası, yassı kaplumbağa ve zeytin renkli kaplumbağadır.
  
  tuzlu su timsahları, mangrov ve resif yakınındaki tuz bataklıklarında yaşarlar.
  
  resifte 125 civarında köpekbalığı, vatoz ve siyamlı alg yiyici yaşamaktadır.
  
  49 deniz iğnesi türü ve 9 denizatı türü kaydedilmiştir. ayrıca en az yedi kurbağa türü de adalarda yaşamaktadır.
  
  beyaz karınlı deniz kartalı ve roseate sumru dahil, 215 kuş türü adalardaki resifleri ya da yuvaları ziyaret eder. yuvalama alanlarının çoğu, büyük set resifi'nin kuzey ve güney bölgelerinde yer alan adalarda bulunur. üreme alanlarını kullanan yaklaşık 1,4 ila 1,7 milyon arası kuş bulunmaktadır.
  
  büyük set resifi'nin adaları, bilinen 2.195 bitki türünü barındırmaktadır. bunlardan üçü endemiktir. kuzeydeki adalar 300-350 bitki türüne sahipken, güney adalar 200 farklı türe sahiptir. whitsunday adası ise sahip olduğu 1.141 türle en çeşitli bölgedir.
  
  resif sisteminde 1-10 cm çapında en az 330 ascidiacea türü bulunmaktadır. ayrıca 300 ila 500 arasında bryozoans türü resifte yaşamaktadır. sert ve yumuşak mercanlar da dahil olmak üzere dört yüz mercan türü bulunmaktadır. bu gametlerin çoğu, ilkbahar ve yaz aylarında yükselen deniz sıcaklıkları, ay döngüsü ve günlük döngü tarafından tetiklenen toplu yumurtlama olaylarında ürer.
  
  büyük set resifi'ndeki resifler, ekim ayındaki dolunaydan sonraki hafta boyunca, dış resifler ise kasım ve aralık aylarında ortaya çıkar. ayrıca 36 cins ortak yumuşak mercanı, 500 deniz yosunu türü resif üzerinde yaşar.
  
  unesco dünya mirası
  
  büyük set resifi uzaydan görülebilen, canlı organizmaların oluşturduğu en büyük yapıdır. yüzölçüm olarak ingiltereden daha büyüktür.
  
  büyük set resifi dünyanın 7 doğal harikasından biridir.
  
  http://www.telegraph.co.uk/…ier-reef-is-so-special/
  
  büyük set resifi, aborjinler ve torres boğazı halkları tarafından uzun yıllar kullanılmıştır ve yerel grupların kültürlerinde önemli bir yer teşkil etmektedir. resif, özellikle whitsunday adaları ve cairns bölgesinde, turistler için çok ilgi çekici bir doğal güzellik noktasıdır. turizm, bölgenin en önemli gelir kaynağıdır ve yılda 3 milyar dolardan fazla gelir elde edilmektedir. kasım 2014'te google tarafından resifin 3d izlenme/gezinme modu aktif hale getirilmiştir.
  
  levha tektoniği kuramına göre, resifin, avustralya'nın cenozoic döneminden başlayarak yılda 7 cm hareket ettiği gözlemlenmiştir. tektonik yükselmelerin ardından meydana gelen volkanik patlamalar sonucu mercan denizi havzası kurulduktan sonra, mercan resifleri büyümeye başlamıştır. havza, yaklaşık 25 milyon yıl öncesine kadar kuzey queensland'ın ılıman sularındaydı ve mercan büyümesini destekleyemeyecek kadar soğuktu.
  
  resifin çapı yılda 1 ila 3 cm artabilmekte ve yılda 1 ila 25 cm arasında dikey olarak büyüyebilmektedir. bununla birlikte mercanlar, güneş ışığına ihtiyaç duydukları için sadece 150 metre derinliğin üzerinde büyüyebilmekteler.
  
  resifteki ilk mercan gelişimlerinin queensland'ın 24 milyon yıl önce tropik sulara girdiğinde başladığı öngörülmektedir. ancak 10 milyon yıl önce, nehir deltaları ve türbitler yüzünden, deniz seviyesi önemli ölçüde azalma göstermiştir. bu da denizde tortulanmaya neden olmuştur.
  
  resif araştırma merkezi'nin (gbrmpa) yaptığı araştırmalar sonucunda, yarım milyon yıl öncesine ait mercan iskelet yatakları bulundu. bunlar, resif yapılarına dair bulunan en eski fiziksel bulgulardı. gbrmpa'ya göre ise, şu andaki yaşayan resif yapısının 20.000 yıl önce büyümeye başladığı tahmin ediliyor. avustralya deniz bilimleri enstitüsü ise, son buzul çağının bitimini, resif büyümesinin başlangıcı olarak kabul etmektedir. bu dönemde deniz seviyesi bugün olduğundan 120 metre daha alçaktı.
  
  20.000 yıl öncesinden 6.000 yıl öncesine kadar deniz seviyesi dünya genelinde istikrarlı bir şekilde yükseldi. yaklaşık 13.000 yıl önce deniz seviyesi bugünkinden sadece 60 metre (200 ft) daha alçaktı. mercanlar o dönemde kıyı ovalarının tepelerini kuşatmaya başladı. deniz seviyesi yükseldikçe, kıyı ovalarının çoğu sular altında kaldı. ardından mercanlar, resifleri oluşturmak için batık tepeleri aştı. buradaki deniz seviyesi son 6,000 yılda önemli bir artış göstermedi. the crc reef research center, mevcut canlı resif yapısının yaşının 6.000 ile 8.000 yıl arasında olduğunu tahmin ediyor.
  
  büyük set resifi, 70 biyolojik bölgeye ayrılmıştır. kuzey kesiminde şerit resifleri ve deltaik resifleri bulunur. bu resiflerden sistemin geri kalanında bulunmamaktadır. bölgede hiç atolls yoktur ve anakaraya bağlı resifler nadirdir.
  
  saçak resifleri geniş bir bölgeye dağılmış haldedir. ancak çoğunlukla whitsunday adalarıgibi güney kısımlarda yaygındır.
  
  lagün resifleri, kuzeyde prenses charlotte körfezi kıyılarında bulunur.
  
  hilal resifleri, sistemin ortasında en yaygın olan resiflerdir.
  
  crescentic resifleri, greet barrier reef marine park’ın en kuzeyinde bulunur.
  
  düzlemsel resifler kuzey ve güney kesimlerde, cape york yarımadası, prenses charlotte körfezi ve cairns yakınlarında bulunur.
  
  büyük set resifi, bazı resif sistemlerinde görüldüğü gibi, savunmasız veya tehlike altındaki türler de dahil olmak üzere olağanüstü bir canlı çeşitliliği barındırır.
  
  resifin büyük bir kısmı, balıkçılık ve turizm gibi insan müdahalelerine karşı great barrier reef marine park tarafından koruma altında tutulmaktadır. resif ekosistemindeki diğer çevresel tehditler arasında akıntı, toplu mercan ağarması, iklim değişikliği, denizyıldızlarının döngüsel popülasyon salgınları yer almaktadır. amerika ulusal bilimler akademisi tarafından ekim 2012'de yayınlanan bir araştırmaya göre, resif 1985'ten bu yana barındırdığı mercanların yarısından fazlasını kaybetmiştir.
  
  büyük set resifi küresel ısınma nedeniyle artan okyanus suyu sıcaklığı, çeşitli biyolojik, kimyasal atıklar, balıkçılık ve artan turizm faaliyetleri nedeniyle yok olmakla karşı karşıya maalesef.
  
  http://tr.euronews.com/…garmas-artarak-devam-ediyor
  
  resifte gerçekleştirebileceğiniz çok sayıda aktivite bulunmakta. bunlar arasında şnorkel ile dalma, scuba diving, deniz uçağı veya helikopter turları, yelkenli tekne turu, tabanı cam tekne ile gezinti, yolcu gemisi turları, eğitim tekneleri ile turlar, balina izleme turları, yunuslarla yüzme vs...
  
  fırsatı olanların mutlaka gidip görmesini tavsiye ederdim ancak mercanları yaşatabilmek adına bir kişi bir kişidir diyip, çekilmiş sayısız belgeseli izlemek daha makul geliyor.
  
  http://greenisland.com.au/gallery/
  
  gbr
  
  aşağıya unesco sayfasında yer alan bilgilendirme yazısını bırakıyorum;
  
  --- spoiler ---
  
  brief synthesis
  as the world’s most extensive coral reef ecosystem, the great barrier reef is a globally outstanding and significant entity. practically the entire ecosystem was inscribed as world heritage in 1981, covering an area of 348,000 square kilometres and extending across a contiguous latitudinal range of 14o (10os to 24os). the great barrier reef (hereafter referred to as gbr) includes extensive cross-shelf diversity, stretching from the low water mark along the mainland coast up to 250 kilometres offshore. this wide depth range includes vast shallow inshore areas, mid-shelf and outer reefs, and beyond the continental shelf to oceanic waters over 2,000 metres deep. within the gbr there are some 2,500 individual reefs of varying sizes and shapes, and over 900 islands, ranging from small sandy cays and larger vegetated cays, to large rugged continental islands rising, in one instance, over 1,100 metres above sea level. collectively these landscapes and seascapes provide some of the most spectacular maritime scenery in the world. the latitudinal and cross-shelf diversity, combined with diversity through the depths of the water column, encompasses a globally unique array of ecological communities, habitats and species. this diversity of species and habitats, and their interconnectivity, make the gbr one of the richest and most complex natural ecosystems on earth. there are over 1,500 species of fish, about 400 species of coral, 4,000 species of mollusk, and some 240 species of birds, plus a great diversity of sponges, anemones, marine worms, crustaceans, and other species. no other world heritage property contains such biodiversity. this diversity, especially the endemic species, means the gbr is of enormous scientific and intrinsic importance, and it also contains a significant number of threatened species. attime of inscription, the ıucn evaluation stated "… if only one coral reef site in the world were to be chosen for the world heritage list, the great barrier reef is the site to be chosen".
  
  criterion (vii): the gbr is of superlative natural beauty above and below the water, and provides some of the most spectacular scenery on earth. ıt is one of a few living structures visible from space, appearing as a complex string of reefal structures along australia's northeast coast. from the air, the vast mosaic patterns of reefs, islands and coral cays produce an unparalleled aerial panorama of seascapes comprising diverse shapes and sizes. the whitsunday ıslands provide a magnificent vista of green vegetated islands and spectacular sandy beaches spread over azure waters. this contrasts with the vast mangrove forests in hinchinbrook channel, and the rugged vegetated mountains and lush rainforest gullies that are periodically cloud-covered on hinchinbrook ısland. on many of the cays there are spectacular and globally important breeding colonies of seabirds and marine turtles, and raine ısland is the world’s largest green turtle breeding area. on some continental islands, large aggregations of over-wintering butterflies periodically occur. beneath the ocean surface, there is an abundance and diversity of shapes, sizes and colours; for example, spectacular coral assemblages of hard and soft corals, and thousands of species of reef fish provide a myriad of brilliant colours, shapes and sizes. the internationally renowned cod hole near lizard ısland is one of many significant tourist attractions. other superlative natural phenomena include the annual coral spawning, migrating whales, nesting turtles, and significant spawning aggregations of many fish species.
  
  criterion (viii): the gbr, extending 2,000 kilometres along queensland's coast, is a globally outstanding example of an ecosystem that has evolved over millennia. the area has been exposed and flooded by at least four glacial and interglacial cycles, and over the past 15,000 years reefs have grown on the continental shelf. during glacial periods, sea levels dropped, exposing the reefs as flat-topped hills of eroded limestone. large rivers meandered between these hills and the coastline extended further east. during interglacial periods, rising sea levels caused the formation of continental islands, coral cays and new phases of coral growth. this environmental history can be seen in cores of old massive corals. today the gbr forms the world’s largest coral reef ecosystem, ranging from inshore fringing reefs to mid-shelf reefs, and exposed outer reefs, including examples of all stages of reef development. the processes of geological and geomorphological evolution are well represented, linking continental islands, coral cays and reefs. the varied seascapes and landscapes that occur today have been moulded by changing climates and sea levels, and the erosive power of wind and water, over long time periods. one-third of the gbr lies beyond the seaward edge of the shallower reefs; this area comprises continental slope and deep oceanic waters and abyssal plains.
  
  criterion (ix): the globally significant diversity of reef and island morphologies reflects ongoing geomorphic, oceanographic and environmental processes. the complex cross-shelf, longshore and vertical connectivity is influenced by dynamic oceanic currents and ongoing ecological processes such as upwellings, larval dispersal and migration. ongoing erosion and accretion of coral reefs, sand banks and coral cays combine with similar processes along the coast and around continental islands. extensive beds of halimeda algae represent active calcification and accretion over thousands of years. biologically the unique diversity of the gbr reflects the maturity of an ecosystem that has evolved over millennia; evidence exists for the evolution of hard corals and other fauna. globally significant marine faunal groups include over 4,000 species of molluscs, over 1,500 species of fish, plus a great diversity of sponges, anemones, marine worms, crustaceans, and many others. the establishment of vegetation on the cays and continental islands exemplifies the important role of birds, such as the pied ımperial pigeon, in processes such as seed dispersal and plant colonisation. human interaction with the natural environment is illustrated by strong ongoing links between aboriginal and torres strait ıslanders and their sea-country, and includes numerous shell deposits (middens) and fish traps, plus the application of story places and marine totems.
  
  criterion (x): the enormous size and diversity of the gbr means it is one of the richest and most complex natural ecosystems on earth, and one of the most significant for biodiversity conservation. the amazing diversity supports tens of thousands of marine and terrestrial species, many of which are of global conservation significance. as the world's most complex expanse of coral reefs, the reefs contain some 400 species of corals in 60 genera. there are also large ecologically important inter-reefal areas. the shallower marine areas support half the world's diversity of mangroves and many seagrass species. the waters also provide major feeding grounds for one of the world's largest populations of the threatened dugong. at least 30 species of whales and dolphins occur here, and it is a significant area for humpback whale calving. six of the world’s seven species of marine turtle occur in the gbr. as well as the world’s largest green turtle breeding site at raine ısland, the gbr also includes many regionally important marine turtle rookeries. some 242 species of birds have been recorded in the gbr. twenty-two seabird species breed on cays and some continental islands, and some of these breeding sites are globally significant; other seabird species also utilize the area. the continental islands support thousands of plant species, while the coral cays also have their own distinct flora and fauna.
  
  ıntegrity :
  the ecological integrity of the gbr is enhanced by the unparalleled size and current good state of conservation across the property. at the time of inscription it was felt that to include virtually the entire great barrier reef within the property was the only way to ensure the integrity of the coral reef ecosystems in all their diversity. a number of natural pressures occur, including cyclones, crown-of-thorns starfish outbreaks, and sudden large influxes of freshwater from extreme weather events. as well there is a range of human uses such as tourism, shipping and coastal developments including ports. there are also some disturbances facing the gbr that are legacies of past actions prior to the inscription of the property on the world heritage list. at the scale of the gbr ecosystem, most habitats or species groups have the capacity to recover from disturbance or withstand ongoing pressures. the property is largely intact and includes the fullest possible representation of marine ecological, physical and chemical processes from the coast to the deep abyssal waters enabling the key interdependent elements to exist in their natural relationships. some of the key ecological, physical and chemical processes that are essential for the long-term conservation of the marine and island ecosystems and their associated biodiversity occur outside the boundaries of the property and thus effective conservation programs are essential across the adjoining catchments, marine and coastal zones.
  
  protection and management requirements :
  
  the gbr covers approximately 348,000 square kilometres. most of the property lies within the gbr marine park: at 344,400 square kilometres, this federal marine park comprises approximately 99% of the property. the gbr marine park's legal jurisdiction ends at low water mark along the mainland (with the exception of port areas) and around islands (with the exception of 70 commonwealth managed islands which are part of the marine park). ın addition the gbr also includes over 900 islands within the jurisdiction of queensland, about half of which are declared as 'national parks', and the internal waters of queensland that occur within the world heritage boundary (including a number of long-established port areas). the world heritage property is and has always been managed as a multiple-use area. uses include a range of commercial and recreational activities. the management of such a large and iconic world heritage property is made more complex due to the overlapping state and federal jurisdictions. the great barrier reef marine park authority, an independent australian government agency, is responsible for protection and management of the gbr marine park. the great barrier reef marine park act 1975 was amended in 2007 and 2008, and now provides for “the long term protection and conservation ... of the great barrier reef region” with specific mention of meeting "... australia's responsibilities under the world heritage convention". queensland is responsible for management of the great barrier reef coast marine park, established under the marine parks act 2004 (qld). this is contiguous with the gbr marine park and covers the area between low and high water marks and many of the waters within the jurisdictional limits of queensland. queensland is also responsible for management of most of the islands. the overlapping jurisdictional arrangements mean that the importance of complementary legislation and complementary management of islands and the surrounding waters is well recognised by both governments. strong cooperative partnerships and formal agreements exist between the australian government and the queensland government. ın addition, strong relationships have been built between governments and commercial and recreational industries, research institutions and universities. collectively this provides a comprehensive management influence over a much wider context than just the marine areas and islands. development and land use activities in coastal and water catchments adjacent to the property also have a fundamental and critical influence on the values within the property. the queensland government is responsible for natural resource management and land use planning for the islands, coast and hinterland adjacent to the gbr. other queensland and federal legislation also protects the property’s outstanding universal value addressing such matters as water quality, shipping management, sea dumping, fisheries management and environmental protection. the federal environment protection and biodiversity conservation act 1999 (epbc act) provides an overarching mechanism for protecting the world heritage values from inappropriate development, including actions taken inside or outside which could impact on its heritage values. this requires any development proposals to undergo rigorous environmental impact assessment processes, often including public consultation, after which the federal minister may decide, to approve, reject or approve under conditions designed to mitigate any significant impacts. a recent amendment to the epbc act makes the gbr marine park an additional 'trigger' for a matter of national environmental significance which provides additional protection for the values within the gbr. the gbr marine park and the adjoining gbr coast marine park are zoned to allow for a wide range of reasonable uses while ensuring overall protection, with conservation being the primary aim. the zoning spectrum provides for increasing levels of protection for the 'core conservation areas' which comprise the 115,000 square kilometres of ‘no-take’ and ‘no-entry’ zones within the gbr. while the zoning plan is the 'cornerstone' of management and provides a spatial basis for determining where many activities can occur, zoning is only one of many spatial management tools and policies applied to collectively protect the gbr. some activities are better managed using other spatial and temporal management tools like plans of management, special management areas, agreements with traditional owners and permits (often tied to specific zones or smaller areas within zones, but providing a detailed level of management not possible by zoning alone). these statutory instruments also protect the outstanding universal value of the property. many aboriginal and torres strait ısland peoples undertake traditional use of marine resource activities to provide traditional food, practice their living maritime culture, and to educate younger generations about traditional and cultural rules and protocols. ın the gbr these activities are managed under both federal and queensland legislation and policies including traditional use of marine resource agreements (tumras) and ındigenous land use agreements (ıluas). these currently cover some 30 per cent of the gbr inshore area, and support traditional owners to maintain cultural connections with their sea country. similarly non-statutory tools like site management and ındustry codes of practice contribute to the protection of world heritage values. some spatial management tools are not permanently in place nor appear as part of the zoning, yet achieve effective protection for elements of biodiversity (e.g. the temporal closures that are legislated across the gbr prohibit all reef fishing during specific moon phases when reef fish are spawning). other key initiatives providing increased protection for the gbr include thecomprehensive great barrier reef outlook report (and its resulting 5-yearly reporting process); the reef water quality protection plan; the gbr climate change action plan; and the reef guardians stewardship programs which involve building relationships and working closely with those who use and rely on the gbr or its catchment for their recreation or their business. the 2009 outlook report identified the long-term challenges facing the gbr; these are dominated by climate change over the next few decades. the extent and persistence of damage to the gbr ecosystem will depend to a large degree on the amount of change in the world’s climate and on the resilience of the gbr ecosystem to such change. this report also identified continued declining water quality from land-based sources, loss of coastal habitats from coastal development, and some impacts from fishing, illegal fishing and poaching as the other priority issues requiring management attention for the long-term protection of the gbr. emerging issues since the 2009 outlook report include proposed port expansions, increases in shipping activity, coastal development and intensification and changes in land use within the gbr catchment; population growth; the impacts from marine debris; illegal activities; and extreme weather events including floods and cyclones. further building the resilience of the gbr by improving water quality, reducing the loss of coastal habitats and increasing knowledge about fishing and its effects and encouraging modified practices, will give the gbr its best chance of adapting to and recovering from the threats ahead, including the impacts of a changing climate.
  --- spoiler ---
• sirf burayi gorebilmek icin sydney ve melbourne da kalacagim gunu azaltip, ustune yuzlerce dolar bayilip cairnse ucacagim. iki gunum var, gonul isterdi daha cok olsun. umarim yeter simdilik
  
  edit: tek gunum vardi buraya gitmek icin ve o gun deniz oyle vahsiydi ki. sordum teknedikilere bu birsey degil dediler, dedim bu birsey degilse ben size tek kelimeyle saygi duyuyorum. alabora da olsaniz, firsatiniz varsa mutlaka gidin. snorkelle daldim, bir dahakine umarim gidebilirsem tuple dalmayi deneyecegim. bir metreye kadar canli resiflere ve baliklara yaklasmak, onlara uzanmak ve kacmalari, tarif edilemez
• avustralya'nın kuzey doğusunda bulunan ve 3000'e yakın mercan resifi ve 940 tane adayı barındıran bölge. masmavi, tertemiz ve sığ suları ile bir mercan cenneti. yüzölçümü, ingiltere ve irlanda'nın toplam büyüklüğünden daha fazla. öyle büyük ki, uzaydan görülebilen tek canlı olma özelliğine sahip. hemen hemen her çeşit balık, mercan, yumuşakça ve kuşları bulundurmasıyla ünlü bir yer. dünyadaki mercan resiflerinin 1/3'i burada. nesli tehlike altında olan deniz kaplumbağalarının 6/7'si de bu sularda yaşamakta. bu durumda, buranın koruma altında olması çok normal tabii. unesco ve the great barrier reef marine adlı bir topluluk tarafında koruma altında. global ısınma nedeniyle maalesef 2050 yılına kadar neredeyse tamamen yokolacağı ve sadece %5’nin kalacağı öngörülüyor.
• 2017 yılında dalış
  yaptığım su altı güzelliği. ancak gördüğü hasarlar sonrasında yalnızca belirli noktalarda dalışa izin veriliyordu, ama yine de değdi. kısa uçak turunu
  kesinlikle tavsiye ederim.
  
  ama gold coast ve yakın adalar da görünmeye değer. hamilton adasında koala’yı kucağınıza almaya izin veriyorlar, instagram meraklıları için söylemiş olayım. adanın sahillerinden denize girerseniz rengarenk papağanları da görürsünüz.