• tahta çıkmadan önce amcası abdülaziz tarafından nispeten serbest bırakılmış, bugünkü kadıköy'ün arka taraflarında yer alan köşkünde entelektüel zevkleriyle ilgilendiği rahat bir veliahtlık süreci geçirmiştir. ancak bir süre sonra başta mithat paşa ve namık kemal olmak üzere pek çok hürriyet ve meşrutiyet yanlısı aydın kendisini sık sık ziyaret etmeye başlayınca abdülaziz, üzerindeki baskıyı artırmıştır. bu aydınlarla sürekli yeni fikirlerin tartışıldığı toplantılar yapması sebebiyle, konağının bulunduğu bölge fikirtepe olarak anılmaya başlamıştır. bu toplantılarda şehzadenin alkole alıştığı ve masonluk teşkilatına girdiği bilinmektedir.

    entelektüel seviyesi kardeşleriyle karşılaştırılamayacak kadar yüksek olan murad, avrupa devletleri tarafından açıktan desteklenmekteydi. öyle ki, kraliçe victoria torunuyla evlendirmek istemiş, üçüncü napoleon istanbul'a geldiğinde bizzat murad'la tanışmak istemiştir. köhne devlette yıldız gibi parlamaya başlayan murad bir noktadan sonra amcasını rahatsız etmeye başladı ve veliaht olarak oğlu izzettin'i göstermeye çalıştı ancak bu mümkün olmadı haliyle.

    tahta geçiş süreci ise tam bir "akıllıyı delirtir" olaylar silsilesidir. darbe günü olarak 31 mayıs kararlaştırılmış ve bu tarih murad'a bildirilmiştir ancak bir gün önceye alınmak zorunda kalınır. beklenen tarihten bir gece önce uykusundan apar topar uyandırılan murad, darbenin öğrenildiğini ve kendisinin öldürüleceği korkusuyla odadan çıkmak istememiş, zor ikna edilmiştir. darbe ortamının karmaşıklığı, karşı darbe olasılığının yüksek olması gibi şeylere ek olarak o gün istanbul'da korkunç bir fırtına vardır. bu fırtınalı havada saltanat kayığına bindirilen murad, padişahlığını ilan eden 101 pare top atışının da eşlik ettiği kaotik bir ortamın içinde kalmış ve bu süreç onu çok etkilemiştir. belirtmek gerekir ki, murad'ın öncesinde bilinen herhangi bir akli sorunu yoktur. kendisinde filmin kopmasına sebep olan asıl olay ise amcasının 5 gün sonraki ölümüdür. haberi öğle yemeği yerken öğrenmiş ve düşüp bayılmıştır. o gece sabaha kadar ağlamış "kan istemem, padişahlık istemem" diye sayıklamıştır. bu olayın üzerinden bir hafta geçmişken abdülaziz'in ölümünden birkaç gün sonra ölen eşinin kardeşi çerkez hasan kabine toplantısını basmış ve hariciye nazırı ve seraskeri öldürmüştür. üst üste gelen bu şoklar, nazik karakterli padişahta bir çeşit psikotik atak tetiklemiştir. bu noktadan itibaren sürekli saçmalayan (elbiseyle havuza atlama, herkese sarılma, ağlama krizlerine girme vs) ve hayattan tamamen kopan padişah için doktorlar "iyileşemez" raporu vermiştir, bu durum 3 ay boyunca devam etmiş, ancak sultanda iyileşme görülmediği gibi padişah iradesi bekleyen pek çok devlet işi askıda kalmıştır.

    bu olaylar esnasında, türk tarihinin gördüğü en kurnaz insanlardan biri olan ikinci abdülhamit (o zaman veliaht şehzade) , mithat paşa'nın başını çektiği ihtilalci ekiple görüşmeye başlamış ve tahtı bir an önce elde edebilmek için meşrutiyet yanlısı söylemler ve türlü vaatlerle mithat paşa ve avanesini ikna ederek tahta geçmeyi başarmıştır.

    zavallı sultan murad'ın ise birkaç ay sonra yavaştan iyileşmeye başladığı ve bir yıl sonra neredeyse tamamen eski haline döndüğü görülür. fakat tahmin edileceği üzere abdülhamit çoktan ipleri sıkıca eline almıştır. murad ise tam 28 yıl yarı hapis şekilde çırağan sarayı'nın müştemilatında yer alan bir köşkte ailesiyle birlikte yaşamış ve 1904 yılında vefat etmiştir.
  • ömrünün geri kalanını hapis olarak geçirdiği yer çırağan sarayı hareminin zindanıdır. bugünkü beşiktaş anadolu lisesinin kantini de denebilir.
  • sultan vahideddin'in "murat'ı terazinin bir tarafına, biz diger yedi biraderi öbür tarafına koysalar murat ağır basardı " dediği donanımlı padişah.
  • piyanist olan ilk ve tek osmanlı padişahı.
  • onlarca bestesini dinledim fakat adını "dua" koyduğu var ki...
    ne çektirmişler de sultana böyle bir beste yapmış, nelere şahit olmuş çırağan sarayı'nın duvarları düşünür dururum.
  • abdülmecid ile çerkes asıllı cariye şevkefza kadınefendi' nin oğludur.
    cülus töreni topkapı sarayında yapılmadığı gibi cülüs tahtına hiç oturmamış, kılıç alayı düzenlenmemiş, cuma selamlığına bir kez çıkabilmiştir.
    murad efendi şehzadeliği sırasında en çok mimarlıkla ve müzikle ilgilendi. eskizler, krokiler çizerek, mobilya ve marangozluk işleriyle uğraşarak, piyano için besteler yaparak zamanını değerlendiriyordu.
    1861' de babasının ölümü üzerine amcası abdülaziz' in tahta çıkmasıyla '' veliahd-ı saltanat '' konumu kazanan murad efendi, kendisine tahsis edilen dolmabahçe sarayı' nda, bebek sırtlarındaki nisbetiye kasrı' nda, kurbağalıdere' deki çiftlik köşkünde yaşamaya başladı. mason locasına yazıldığı, jön türkler' le ve özgürlükçü aydınlarla dostluklar kurduğu bu 15 yıllık dönemde, hazineden kendisine ayrılan ödenek yetmediği için galata sarraflarına borçlandı. bankerler, geleceğin padişahına borç vermeyi çıkarlarına uygun gördüklerinden, ellerinde günün birinde faiziyle nasıl ödeneceği bilinmeyen '' mehmed murad bin abdülmecid han '' mühürlü yüzlerce senet birikti.
    30 mayıs 1876' da tahta çıkan beşinci murat' ın saltanatı; içki müptelalığı sonucunda vücudunda meydana gelen harabiyet, sinirlerinin iyice yıpranmış olması, hayaller görmesi nedeniyle 31 ağustos 1876' da sona ermiştir.
    beşinci murat 29 ağustos 1904' te ölmüştür.

    oğulları; süleyman, seyfeddin ve mehmed selâhaddin efendi' dir.

    tema:
    (bkz: osmanlı şehzadeleri)
  • deli değildir. padişah olduktan sonra ruhsal bunalım geçirmiştir. tabii bir padişah, anormal hareket edince, adının deliye çıkması an meselesidir. velev ki ondan sonra düzelse, bile iş işten geçmiştir çünkü, halktan deli damgası yemek, bir padişah için şüyuu vukuundan beter bir durumdur, telafisi yoktur ve 5. murat bu yüzden tahtan indirilmiştir.

    nitekim bir süre sonra, eski padişah sağlığına kavuşmuş, normale dönmüştür ama padişahlığa dönmesi hem hukuken, hem de halk nazarında imkansız hale gelmiştir.

    şahsiyetini değerlendirirsek, entelektüel gücü yüksek olmasına rağmen, liderlik vasfı ve yöneticilik yetenekleri çok zayıf bir padişahtır.
  • abdülaziz'in tahttan indirilmesi, çerkes hasan olayları neticesinde aklî dengesini yitirdiği söylenen padişah. kendisi delirince, aslında hiç saltanat iddiası olmayan abdülhamid tahta geçmiştir.

    v. mehmet'in tahtta 93 gün kalması olayına düşülen bir tarih var:

    doksan üçte doksan üç gün padişah-ı dehr olup
    göçtü uzletgâhına sultan murad-ı nâ-murad
  • 1876’nın 31 ağustos günü tahtan indirilmiş, çırağan sarayı'na (ve feriye'ye) kapatılmış, ölümüne kadar tam 28 sene boyunca burada hapis hayatı yaşamış bir osmanlı sultandır. 93 gün saltanat süren v. murad'ın akıl sağlığının yerinde olmadığı söylenmektedir. öyle ki, annesi şevkefza valide sultan, oğlu v. murad'ı iyileştirmek için her çareye başvurmuş, doktorlardan ümit kesilince de hocalara ve üfürükçülere başvurmuştur. fakat hiçbiri çare etmemiş, sonrasında da sultan hamid'in bir takım korkuları ve istibdat rejiminden dolayı gün yüzü görmemiştir.

    süleyman kani'ye göre cenaze namazı bile apar topar kılınmış, vasiyetinde istediği gibi yahya efendi dergah'ına değil, eminönü'ndeki cedid havatin türbesi defnedilmiştir.

    edhem eldem'in son çalışması olan v. murad'ın oğlu selahaddin efendi'nin anı, günlük ve yazıları döneme dair detaylı ve ilginç bilgiler içermektedir. ilgililer bu çalışmayı takip edebilirler. oğlu hem günlük tuttuğu, hem de babasının tüm yazışmalarını kendi defterine kopyaladığı için, v. murad'a ve hapis yıllarına dair hacimli bir malzeme elimize geçmiş oldu. çalışmanın ikinci cildi önümüzdeki aylarda yine türkiye iş bankası kültür yayınları tarafından yayımlanacaktır.
  • akıl hastalığı olduğu sebebiyle tahttan indirilen padişah. yalnız, bu hastalık dolayısıyla avrupa'dan getirilen ünlü bir doktor, bunun geçici olduğunu, 3 ay içinde iyileşeceğini söylemiştir. ama dedikoduları almış başını gitmiştir. birileri tarafından etrafa pompalanmıştır bu söylentiler. kısa bir süre sonra, mithat paşa'nın girişimiyle, murat tahttan indirilerek yerine meşhur 2. abdülhamid getirilmiştir. hastalık başladığında, mithat paşa ile abdülhamid kapalı kapılar ardında başbaşa konuşma yapmışlar ve bu konuşmanın detaylarını kimse bilmemektedir. bir de mavi zarf muhabbeti vardır. mithat paşa'nın oğlu bunun sözünü etmiştir. buna göre, 5. murat iyileşirse abdülhamid tahttan inecektir. ama bu zarf olayı doğrulanmamıştır.
hesabın var mı? giriş yap