baycu noyan

• türkiye tarihinin en namdar işgalcisi, tanındığında d'esperey'in falan tırt adamlar olduğunu idrak ettiren 13.y.y'da yaşamış güçlü moğol komutanı.
  
  tam adı baycu kurçi, unvanı noyan. cengiz'in has komutanlarından jebe'nin yeğeni. tatarların savaşçı besud kabilesi'ne mensup. tarihî serüveni ise şöyle:
  
  1- birinci alaeddin keykubad zamanında cengiz'in oğlu ögeday ona il olma, (barış ve ilişki içinde kalma) teklifi yaptı ve kabul gördü. buna rağmen kafkasya moğol komutanı cormagon noyan, 1232'de sivas'a, isfahani kervansarayı'na kadar ani bir akın yapıp geri çekildi. sonra felç oldu ve yerine 1241'de baycu noyan atandı.
  
  2-alaeddin 1237'de zehirlenerek ölünce yerine ergen yaştaki (16) oğlu 2.gıyaseddin geçti ve 1240'ta çıkan babai isyanını bastırmakta zorlandı. erzurum'daki müfrezeler isyan için anadolu içlerine çekildi. durumu gören baycu harekete geçip 1242'de erzurum'u düşürdü, çok katliamlar yaptı.
  
  3-1243'de sivas'ın 80 km. kuzeydoğusundaki kösedağ mevkiinde selçuklu ve moğol ordusu karşılaştı. deneyimli bozkır kurdu baycu'nun karşısında toy ve işret düşkünü bir sultan vardı. arslan ve parslarını okşayıp güçlü görünmeye çalışıyordu. onun gibi toy olan arkadaşları sührab, visakbaşı ve fahrüddevle gibi ne idüğü belirsiz adamların fevri önerilerine uydu ve deneyimli beylerini dinlemeden taarruza kalktı. ordusu 70.000'e ulaşıyordu. moğollarsa 30.000 kişiydi. gıyaseddin'in öncüleri 3.000-20.000 aralığında bir sayıyla ovaya indiler, bunlar önce yendiklerini sanıp rehavete kapıldılar. ardından baycu ani bir dönüşle hepsini tokatladı. bunların tepelendiğini görenler de 'bu ergenin emrinde telef olacaz' diye düşünmüş olmalı ki yerlerini terk edip tek ok atmadan dağıldılar. sultan ağlayarak hepsinden önce kaçış yolunu tutmuştu. ardından baycu üç ay içinde sivas'ı teslim aldı, kayseri ve erzincan'ı düşürüp tahrip etti, halklarını katl ve esir etti. sonra azerbaycan'daki mugan kışlağına çekildi.
  
  4-vezir mühezzebüddin ali, baycu ile bir antlaşma yaptı ve direnecek güçleri olduğuna onu inandırarak devleti şimdilik haraca bağlanmakla işin içinden sıyırdı. iki sene sonra altınorda hanı batu han'a antlaşmayı onatmaya giden naip şemseddin muhammed isfahani kendisini türkiye valisi olarak kabul ettirdi ve dönüşte gıyaseddin'in de övgüsünü kazanıp vezir oldu.
  
  5-baycu, o kadar soy gururuna sahipti ki, papa 4.innocentus'tan 1245'te gelen lombardiyalı ascelin namında bir elçinin kendisini "dünyanın en büyük insanı papa'nın temsilcisi" diye tanıtmasına kızmış ve ona 'hastır' çekerek dünyanın en büyüğünün moğol kağanı olduğunu söylemiştir.
  
  6-kösedağ'dan sonra 1250'lere kadar selçuklu'ya bulaşmadı. bu sıralarda moğol hanlarına karşı denge politikası uygulayan, selçuklu'yu ezdirmemeye çalışan ve ilk kez türklerde triumvirlik kuran atabey celaleddin karatay 54'te ölünce genç sultanlar birbirine düştü ve baycu'ya gün doğdu. muahede hilafına haraç kesmeye, kervan basmaya girişti ki bu hareketleri batu'ya şikayet edilince de 'bittiniz olum siz' diye selçuklu devlet adamlarını tehdit etti.
  
  7-1256'da büyük moğol hanı, cengiz'in torunu mengü, batıya kardeşi hülagü'yü gönderdi. o mugan kışlağına gelince baycu yurtsuz kaldı ve sultan 2.izzeddin'den anadolu içlerinde yurt istedi. izzeddin 'hastır' çekti. sen misin 'hastır' çeken, varıp aksaray'a yürüdü ve 15 ekim'de sultanhanı savaşında izzeddin'i mağlup etti. 'gelmişken bir uğrayayım' deyip başkent konya'ya ilerlerdi.
  
  8-konya'da mevlevilere göre mevlana'nın keremiyle?, diğer tanıklara göre ise fahreddin ali namında bir hatibin 'bunlar bizi tokatlayacak' diye halkı uyarıp tuzgu denilen armağanlar toplayarak huzuruna varmasıyla, baycu şehri yıkmaya yeminli olduğu halde sadece dış surları yıkmakla yetindi. bir rivayete göre baycu'nun karısı, hatip'ten o kadar etkilenmişti ki onu manevi babası olarak kabul edip müslüman oldu.
  
  9-1257'de, bir türlü zapt edemediği direnişçi sultan 2.izzeddin'in peşine kız torunu yesutay'ı saldı. tatar yanlısı rükneddin'i hapisten çıkartıp tahta oturttu. izzeddin, iznik rum imparatorluğu'na sığındı. sonra baycu, bağdat'a hülagü'nün kuşatmasına gidince izzeddin dönüp tahtını geri aldı. teslimiyetçi rükneddin, izzeddin'e yazdığı mektupta baycu'dan "şefkatli babamız" diye bahsediyor, ağabeyini itaate çağırıyordu.
  
  10-baycu tahtın yeniden izzeddin'e geçtiğini görünce ordu toplayıp yardakçısı muineddin pervane ile beraber bağdat'tan anadolu'ya geldi. beylerbeyi yavtaş ilk kez olarak tatarları yenip erzincan'a geriletti. daha sonra tokat'ı başarıyla savundu. baycu baktı ki şimdilik çare yok, bağdat'a geri döndü, dönüş yolunda yolunu türkmen ve kürt aşiretleri kesti, başarısız oldular. 1258'de hülagü ile beraber bağdat hilafetini yıktılar.
  
  11-1260'ta baybars'ın moğollara sağlam kötek atmasından sonra, nedendir bilinmez hülagü, baycu'yu tutuklayıp idam etti. buna sebep olarak baycu'nun anadolu'daki hukuk dışı hareketleri gösterilse de zannımca aralarında bir rekabet oluştu, hatta belki baycu'nun anadolu'da kendine bir ilhanlık kurma isteği vardı ve hülagü bunu öğrenince onu tepeledi.
  
  bonus: hülagü de beş sene sonra sara hastalığından ölmüştü. cormagon felç, baycu idamlık, hülagü saralı... hiç düşündünüz mü bu adamlar niçin ecelleriyle değil felaketlerle ölüyorlar? şaka şaka, ne bileyim ben neden.
  
  diriliş ertuğrul takipçilerine not: dizideki gibi fos bir adam değildi. hele ki saadedin köpek ile aynı dönemde anadolu'da bulunmadı ve hatta onun öldüğü 1238'den 4 yıl sonra türkiye macerası başladı. o sıralar söğüt'te, batı uçlarında bulunan ertuğrul gazi ile karşılaşma ihtimali ise sıfırdır; sifır sifır sifır! ertuğrul burada tekfurlarla uğraşıyordu. baycu ile daha çok doğu anadolu türkmenleri ve 2.izzeddin ile adamları mücadele etmiştir. onun halefleri ile de karamanoğulları...
• tam bir fırsatçı golcü. babailer isyanı'nı fırsat bilip, düzeni bozulmuş anadolu selçukluları'nı kösedağ'da savaşa çekip selçuklular'ı yıkılış sürecine atmıştır. sonra anadolu'nun kapıları moğollar'a açılıyor. ee hep bize açılacak değil ya amk bu kapı. bir de mevlana ile ilgili hikayesi vardır. mevlana'ya attırdığı oklar ve çektirdiği kılıçlar işlemez oldu diye yazar bazı kaynaklarda. tabi o kadarını bilemeyiz biz.
• kösedağ savaşında gıyaseddin adlı liseliyi tarumar eden büyük moğol kahramanı.
• dizi izlemem, ertuğrul isimli diziyi de izlemedim.
  
  yalnız bildiğim tek şey bu herif erzurum’da, erzincan’da sivas’ta tokat’ta kayseri’de aksaray’da kestirdiği türk türkmen kadın erkek çocuk başlarından tepeler yaptırdı. ibret olsun diye cesetleri de duvar gibi üst üste yığdı. hiç bir şehire en ufak bir taviz vermedi. hiç bir teklifi kabul etmedi. yaktı yıktı geçti.
  
  ne var ki islamda hiç görülmemiş şekilde döne döne ayin yapan, yazdığı eserlerde acayip acayip hikayeler anlatan, erkek arkadaşıyla içeriği tartışmalı bir ilişki kurup bugün hala tartışmalara yol veren, koca bir şehire “direnin savaşın, vatan için can verin” değil de “sakin olun, sevin sevilin, ne olursa olsun gelsin boşverin” diyen mevlananın konya’sına bu adam hiç ilişmemiş, surlardan bir kaç taş yıkıp çekip gitmiştir.
  
  mevlana’nın moğollar’la gizli saklı yazışmaları, kendilerinin moğol diyarı olan belh’ten çıkıp anadolu’ya belli bir amaçla gelmiş oluşu, koca selçuklu diyarında başkentte yer tutuşu, moğollar diğer şehirleri yakıp yıkarken hiiiç oralı olmayışları aksine herkese “relaks beyler” minvalli telkinlerde bulunuşu ve tüm bunlar bi yana anadolu türkmenlerinin manevi önderi, türklüğün anadolu coğrafyasında bugün hala varolmasının uhrevi mimarı hacı bektaş veli ile aralarındaki derin husumet ve fikir ayrılığı dikkate şayandır.
  
  yani bu baycu noyan denen türkmen katili moğol , daha net incelense, altından neler çıkar neler..
• türk televizyon tarihinde ölmesi istenmeyen tek kötü karakter olabilir.
• ''rum ülkesini ben il kıldım'' diye övünmesinden dolayı hülagü tarafından bağdat'ın fethinden sonra öldürülmüştür.mallarının yarısına el konulmuştur.baycu'nun üvek ve söktey adından 2 oğlu olmuştur.üvek'in de sülemiş ve kutaktu adında 2 oğlu olmuştur.baycu öldükten sonra hayatlarının geri kalanını anadolu'da geçirmişlerdir.
  
  ayni, ikdu'l cuman adlı eserinde baycu'nun müslüman olarak öldüğünü ve müslüman beyler tarafından sevildiğini rivayet etmiştir.
• şimdi ertuğrul dizisinde boy göstermektedir kendisi tarihin akışına göre bizi yenmesi gerekiyor
• moğol ordusunda yer almış büyük ve acımasız bir komutan. savaşmadan teslim olan yerlerdeki halktan sadece erkekleri katledeceğini kadın ve çocukları bağışlayacağını söyleyerek kolayca şehirleri ele geçirdiği rivayet edilir. halifeyle gizli yazışmalarından dolayı idam edilmiştir.
• diziden sonra merak edip araştırdığım pek taşaklı bir komutandır.kimi kaynaklara gore cengiz hanın akrabası olan baycu noyan,elindeki az insanla bile anadolu selçuklu devletini moğollara bağlamıştır.onun sonunu getiren de bu üstün başarıların verdiği aşırı güvenle yanlış işler yapması olmuştur.
• "diriliş ertuğrul" dizisi ile tanıdığım moğol komutanıdır. tarihte antıldığına göre güçlü bir komutan. ama dizide nasıl bir rol ile devam edecek göreceğiz.