hesabın var mı? giriş yap

  • western sinamanın etkisiyle hakkında bir çok şey yanlış bilinen sığır çobanları. gerçek kovboyluğa ucundan biraz değineyim. kovboyluğun tarihsel olarak bir gelişim sırası var. ilk olarak ispanya'da vaquero denen atlı sürü güdücüleri olarak ortaya çıkmışlardır. ardından bu kültür meksika'ya getirilmiş, akabinde de teksas'ta adına "cowboy" denmiştir. keza değişen tek şey ismidir çünkü esasen bir ispanyol kültürüdür. rodeo kelimesi bile bunu tek başına açıklar. daha da geriye gidersek ispanyollar süvari tarzı at binmeyi endülüslü araplardan öğrendikten sonra bu mesleği yaratmıştır.

    1519'da, ispanyollar hernan cortes’in öncülüğünde aztekleri ortadan kaldırıp meksika'ya yayılmaya başladıktan kısa bir süre sonra, sığır ve diğer hayvanları yetiştirmek için çiftlikler kurmaya başladılar. ispanya’dan getirilen atları kullanarak büyükbaş hayvanları güden işçileri vardı. meksika'nın bu yerli kovboylarına, ispanyolca vaca (inek) kelimesinden gelen vaquero deniyordu. vaqueroların, halat atma, binicilik ve gütme becerileri üst düzeydi. ilerleyen zamanlarda ispanyollar tarafından kolonileştirilen teksas’ta birçok ispanyol çiftliği kurulmuştu.

    ucuz toprak arayan ve birleşik devletler'e olan borçlarından kaçan beyaz amerikalılar, 1800’lerin ilk yarısında teksas'ın ispanyol topraklarına taşınmaya başladı. bu aslında meksika’nın bir davetiydi çünkü uçsuz bucaksız teksas topraklarını kolonileştirmeye çalışıyorlardı. meksika hükümeti köleliğe karşı çıksa da, amerikalılar sınıra yerleşip pamuk ve sığır çiftlikleri kurmak için yanlarında afrikalı köleler de getirmişlerdi. 1825'te köleler teksas nüfusunun yaklaşık yüzde 25'ini oluşturuyordu. 1840’larda teksas o kadar büyük miktarda göç almıştı ki meksika hükümeti yaptıkları davetten pişman olmuştu. teksas nüfusunun %80’ini amerikan kolonileri oluşturmaya başlamış ve meksikalılar azınlık konumuna düşmüştü. amerikalı koloniciler kısa sürede teksas’ın bağımsızlığını istediler. isyan çıktı ve meksika hükümeti çözümü isyancıları katletmekte buldu. arkasından 1846’da abd ile savaşa girip 1848’te teksas’ı kaybettiler.

    1860'a gelindiğinde teksas'ın nüfusu 600.000’di ve bunun 200.000’ini köleler oluşturuyordu. teksas’ın dört bir tarafı pamuk çiftlikleriyle doluydu ve zahmetli bir iş olduğu için köleler onlar için vazgeçilmezdi. kuzeyin kölecilik karşıtı tutumları ve abraham lincoln gibi kölecilik karşıtı birinin başkan seçilmesiyle, güney eyaletleri birleşik devletlerden ayrılıp konfederasyon devletleri olarak ayrı bir ülke kurmuşlardı. yeni bir köle devleti olan teksas, 1861'de konfederasyon'a katıldı. akabinde güney ve kuzey arasında amerikan iç savaşı patlak verdi. iç savaş teksas topraklarına neredeyse hiç ulaşmasa da, birçok beyaz teksaslı savaşmak için silahlanmıştı.

    teksaslı çiftlik sahipleri cephede savaşırken, topraklarını ve sığır sürülerini kölelerine emanet etmişti. ancak dikenli tel henüz icat edilmediği için sığırları bir yerde tutmak zordu. üstüne zaten kölecilikten çıkan savaşta köleler, köleciliği savunan teksas çiftliklerinde çalışmıyor ve kaçıyorlardı. savaştan dönen çiftçiler, sürülerinin çiftliklerden kaçtığını ve kaybolduklarını fark ettiler. doğaya karışan binlerce büyükbaş hızla üremiş ve sayıları da katlanmıştı. güneyliler sığırları toplamaya ve sürülerini köle emeğiyle yeniden inşa etmeye çalıştılar. ancak abraham lincoln’ün kurtuluş bildirisi onları bu kadar bağımlı oldukları kölelerden mahrum bıraktı. başıboş sığırları toplamak için yardıma muhtaç olan çiftçiler, bir zamanlar köle olarak çalıştırdıkları afro amerikalıları ücretli sürü güdücü olarak tekrar işe almaya başladılar. meksikalı çiftlik sahipleri bu iş için yüzyıllardır vaqueroları kullanıyordu. daha 50 yıldır teksas topraklarında olan amerikalılar vaquerolara yabancıydı ve bu iş için biçilmiş kaftan olduklarını fark edince onlar da aynı taktiği uyguladılar ancak adına vaquero yerine cowboy dediler.

    1864’te aranan meslek kovboyluk savaştan dönen birçok insan için cazipti. değişen dünyaya ayak uyduramıyorlar ve alıştıkları vahşi yaşamdan da vazgeçemiyorlardı. üzerine savaşın bıraktığı travmalar da kovboyluğu onlar için çekici kılıyordu. onlara bir nevi özgürlük gibi gelmişti. afro amerikalılar için bu biraz mecburiyet gibiydi. çünkü sanayileşen abd’de çalışamayacak kadar vasıfsız olmaları ve ırkçı yaklaşımdan dolayı iş bulmaları kolay değildi. bu yüzden savaştan sonra çoğu kovboy oldu. amerikan western sinamasının bize gösterdiğinin aksine kovboyların üçte biri siyahiydi. bir o kadarı da meksikalıydı. ancak sinemalarda bu genellikle beyaz, cesur, korkusuz amerikalı olarak işlendi. aslında yaptıkları iş otoriteye karşı koymaya meyilli bir çobanlıktan öteye gitmiyordu.

    kovboyluğun gerçek anlamıyla yaşandığı dönem 1864-1870 yılları arasında sadece 6 yıldır. o dönemde bir sığır güneyde 4 dolar ederken batıda 40 dolar ediyordu. talep fazla ve getirisi yüksek olduğu için kovboylar her daim iş bulabiliyor ve siyahiler ilk kez becerileri nedeniyle “tercih edilen” oluyorlardı. sığır sahibi çiftçiler için sığırlarını batı eyaletlerine satma konusundaki en büyük engel teksas’ta demiryolu ağı olmamasıydı. eyalette önemli demiryollarının olmaması, muazzam büyükbaş hayvan sürülerinin kansas, colorado ve missouri'deki nakliye noktalarına binlerce kilometre sürülerek taşınması gerektiği anlamına geliyordu. bu dönemde 5 milyondan fazla sığır teksas’tan kuzeydeki bu demiryolu ağına, günde bir dolara çalışan kovboylar tarafından ulaştırıldı.

    kovboylar için işin asıl tehlikesi sürüleri ölmeden bir arada tutmaktı. arkasından atlı yerliler ve at hırsızları geliyordu. sürüleri ve kendilerini korumak için silah onlar için olmazsa olmazdı. bilinenin aksine yalnız takılmıyorlar, ortalama 3.000 sığırdan oluşan bir sürüyü demiryoluna ulaştırmak veya otlatmak için 10 kişiyi aşan takımlar halinde çalışıyorlardı. siyahiler kendi kovboy takımlarında ayrımcılığa pek maruz kalmasa da yol boyunca fazlaca ayrımcılığa uğruyorlardı. geçtikleri kasabalarda yemek yiyecek restoran bulmakta veya konaklayacak otel bulmakta zorlanıyorlardı. bu durum için 1907 tarihli bir siyahi kovboyun otobiyografisinde şöyle bir cümle var. “yatağımız toprak ana, yorganımız gökyüzüydü.” beyaz kovboyların böyle dertleri yoktu. bu nedenle siyahiler için bu meslek çok daha ağırdı.

    1870’in başında sığırlar azalıp, demiryolu ağı genişleyince kovboylar bir anda gözden düştü. hayatlarını bu meslek üzerine kuran kovboylar başka arayışlara giriştiler. aradıkları çözümü bizon sürülerinde buldular. 1870’in başında orta amerika da 30 milyondan fazla bizon yaşıyordu ve genellikle sürü halindeydiler. et ve et paketleme sektörünün sanayileşmesi bir talep yaratıyordu. daha da önemlisi büyüyen amerikan tekstil sektörü için bizon postu çok değerliydi. kovboylar bizonların doğal yaşam alanlarına girip onları avlamaya başladılar. oldukça büyük olmaları ve sürü halinde dolaşmaları nedeniyle keklik gibi bizon avlıyorlardı. postlarını aldıktan sonra etleri de demiryolu ağları üzerinde ya satılıyor ya da leşçiler tarafından toplanıyordu.

    bu durumun yerliler üzerinde kıtlığa varan sonuçları olmuştur. orta amerika’daki yerlilerin ana besin kaynağı bizonlardı ve onları asla ziyan etmiyorlardı. daha önce pek karşılaşmadıkları atların orta amerika’da nüfus patlaması yaşamasıyla yerliler ata binmeyi ve onu farklı alanlarda kullanmayı öğrenmişti. onlarda at üstünde bizon avlıyorlar ancak kovboylar kadar başarılı olamıyorlardı. bir bizonu öldürmek için yaklaşık 10 ok vuruşu gerekirken kovboylar bunları tek mermiyle halledebiliyordu. 10 yıl içinde 30 milyon bizon kovboylar tarafından öldürüldü. orta amerika’da toplam bizon sayısı 100’ün altına indi. açlıkla karşı karşıya kalan yerliler farklı bölgelere göç etmek zorunda kaldılar.

    bizonların tükenmesiyle birlikte kovboylara bir darbe de dikenli tel denen yeni bir icattan geldi. dikenli tel sayesinde sürüler çiftliklerden kaçamıyor haliyle onları güdecek birine de ihtiyaç duyulmuyordu. işsiz kalan kovboyların büyük bir kısmı at kullanmayı bırakıp çiftliklerde işe girdi. bir kısmı rodeoya başladı. özgürlüğüne düşkün olanlar ise demiryolu haydutluğu yapmaya başladılar. 1900’lerin başına gelindiğinde kovboyluk tamamen gözden düşmüş bir fanteziye dönüştü.

  • baştan edit: (bkz: #muglayahavadestegi)

    fidan kampanyasına 500 bin tl bağış yapan cengiz holding'in bağışının, tema vakfı tarafından iade edilmesi olayı.

    tema yaptığı açıklamada, cengiz holding'in çevreye etki konusunda sahibi olduğu şirketlerin verilerini açıklamaması nedeniyle bağışı kabul etmediklerini açıklamış.

    kaynak (facebook içerir)

    kaynak

    edit: kaynak güncellendi.
    edit2: ilk kaynakta haber kesin bir dille verirlirken ikinci kaynakta iddia edildi tarzı bir sunum var. oysa iki kaynakta aynı, dw türkçe. ilginç bi habercilik.

  • maden mühendisiyim. yeraltı kömür ocağında 2,5 seneden fazla çalıştım. planlama biriminin amiriydim ben, yeraltına haftada bir kez falan anca inerdim. ama bir kurban bayramında maden mühendisi sıkıntısı olduğu için bana görev verdiler, ben vardiya tuttum. yaklaşık 50 kişilik bir ekibim vardı bayram olduğu için. o gün yaşadığım korkuyu ömrümde yaşamadım ben. "ya göçük olursa?" "ya yangın çıkarsa?" "ya su basarsa?"... hepsi benden büyüktü. hem de bayağı bir büyüktü. hatta birisi "bayan bir şefle çalışacağımı söyleseler güler geçerdim" demişti. orada hepsi çocuğum gibiydi. birinin başına bir iş gelecek diye aklım çıkıyordu. o yüzden hiç çıkmadım ocaktan. hep yeraltında başlarındaydım. elektrik mühendisi, makine mühendisi ve iş güvenliği uzmanı arkadaşlarımızı dört döndürdüm ocakta. ha o kadar sakınılan göze illa ki çöp batar, kubatomuz bozuldu. olsun, canlarına bir zeval gelmedi ya olan üretime olsun. bir nebze canım acımadı. yiyeceğimiz iki azar ne olacak...

    bu cümle bana o günleri hatırlattı. biz mühendisleri öyle üstün görürlerdi ki şirketin verdiği kumanyayı yiyelim diye derme çatma iki sandalye bile yapmışlar yeraltındaki cep gibi bölgeye. kendileri de taşın toprağın üstüne kurdukları sofrada evden getirdiklerini yerlerdi, çünkü şirketten yemezlerse yemek parası alırlardı. ben utandım sandalyenin tepesine kurulmaya. sofralarına oturmak için izin istedim, soğanı dizimin üstünde kırıp lambur lumbur yemeye başladım onlarla. öyle sevindiler ki neleri varsa paylaşmak istediler benimle. ben de onlara benim kumanyamı açıp verdim.

    şimdi düşünüyorum bu olay soma yerine benim çalıştığım yerde olsaydı, benim beraber çalıştığım işçilerden birinin saçının teli incinseydi ben ne hale gelirdim? sikmişim lan diplomasını bilmem nesini! vicdanımı nasıl rahatlatırdım ya nasıl? ben yeni mezun bokun tekiyken beni adam yerine koymuş, saymış, sofralarına sevine sevine kabul etmiş bu insanların tek bir tanesine bir şey olsaydı ben nasıl uyurdum?

    biz mühendisler sizlerden daha değerli değiliz sevgili emekçiler. biz daha insan da değiliz. biz daha üstün de değiliz. biz siziz, siz de biz.

    kurban olayım, yüreğimizi dağlamayın.

    tanım mı? yüreğimi yakıp geçen cümle.

  • sabah herkes uyurken çıkıp poğaça, simit alınır ve poşet kapının önünde bir yere gizlenir. herkes kalktıktan sonra "ben atıştıracak bir şeyler alayım" diye çıkılır ve 15-20 saniye sonra elde poşetlerle dönülür.

    insanları kafayı yediklerine, zaman algılarının bozulduğuna inandırmak acayip kolay. asosyal bir adamım ama sırf bu şakayı yapacak yeni çevreler edineyim diye yeni arkadaşlıklar kuruyorum.

  • arkadas ben bu kadar aglak, bu kadar iki yuzlu takim ve taraftar gormedim.

    baska ligden, bambaska pozisyon uzerinden bile bunlar agliyor.

    ayni macta donk'a verilmeyen penaltiyi konusmazlar, serdar aziz'in kirmizilarini konusmazlar, caner'in yumrukla atilmasi gerektigini konusmazlar, nihat abilerinin tribune aldigi kufurbaz tukuruklu 2500 kisiyi konusmazlar. gelirler ofsayttan attiklari gol neden verilmedi ona aglarlar. bu kadar utanmazlik bunlara mahsus.

    hayir daha iki sene once aglama emojili tweet attiniz. onu bari silin.

    edit1:
    hayir burda ofsayt cizgisi de suarez'in yanindaki adamdan cekilmiyor. ilerideki oyuncudan ofsayt bozuluyor. yemin ederim malsiniz.
    https://eksiup.com/p/qz461107nowz

    edit2: "hakemler insandır, herkes hata yapabilir. yok efendim benim tacım verilmedi, yok bir tane pozisyonda penaltıydı değildi diye `ortalığı yangın yerine çeviren bir kulüp de değiliz` biz..." -- iyi ki degilsiniz ha.
    https://mobile.twitter.com/…tus/1358858031736455170

  • bestesi istanbula, guftesi bana ait sarki.

    bugun gunlerden cuma, gun aksama donuste
    aksama bir hengame, trafik olur e-5 te
    bu kosturma niye bilmem, bilemem bu gidisle
    ne gidicem lan eve yatarim ben ofiste

    ari kovani gibi, insanlar hep ustuste
    yarim saat beklesen, kimse kalmaz maslakta
    zannedersin 8 saat tutulmuslar hapiste
    ne gidicem lan eve yatarim ben ofiste

  • ornek eklemekten cekinmeyelim:

    xv.-xvii. yuzyilar arasinda, cezayir beylerbeyligi'ndeki kolelikle ilgili bir kaynak ariyorsaniz mesela,

    cezayir kole filetype:pdf

    "cezayir beylerbeyligi" kole filetype:pdf

    cezayir kole xv. xvi. xvii. filetype:pdf

    gibi kombinasyonlari aratiyor ve cikan sonuclara, tek tek bakiyorsunuz. eger cok sayfa acildiysa, en az yirmi sayfa taramadan, diger bir arastirmaya gecmiyorsunuz.

    anahtar kelime, bir kelime grubu ise, tirnak icinde aratiyorsunuz.

    ornek:

    "kurtlar sofrasi"

    "balat'in gulleri"

    gibi...

    power point sunum ariyorsaniz,

    mesela,

    "sanayi devrimi" filetype:ppt

    yaziyosunuz.

    bi de, advanced kismini iyi bir inceliyorsunuz, daha baska neler yapabileceginizi gormek icin. turkce google'da ileri arama midir bunun adi? bilemedim simdi. yani bi sey aradiniz, bi takim sonuclar cikti, sayfanin en altinda, ileri veya advanced diye bir yer olmasi lazim. orayi iyi bir kurcalayin ki, diger ozelliklerden de faydalanabilesiniz.

    ///

    soru: ingilizce dersim için, teflon, naylon, polietilen için bilimsel makalelere ve kaynaklara ihtiyacım var. nerden bulabilirim?

    benim cevabım:

    teflon filetype:pdf site:*.edu
    nylon filetype:pdf site:*.edu
    polyethylene filetype:pdf site:*.edu

    bunnarı tek tek gugıllayın. hiç değiştirmeden aynen kopi peyst. çıkan sonuçlarda, her bir madde için en az 20 sayfa tarayın. tek tek bakın sonuçlara.

    ///

    (bkz: compadrito) basligina yazilan butun ovguleri, bu basit teknikleri kullanarak eristigim bilgileri paylasarak edindim. insanlarin bilgiye ihtiyaci var, tez icin, odev icin, sinav icin, merak icin; bu basit teknikleri bilmediklerinden, bilgiye erisemiyolar. buna da gonul razi gelmiyor...