augusto pinochet

• sili halki türküler söylüyor: venceremos, venceremos!
  
  allende'nin son sözlerini günün anlam ve önemi dolayisi ile hatirlatmakta yarar var:
  
  "size son kez hitap ediyorum. uçaklar magallanes radyosunun vericilerini bombaladı.
  bu tarihsel geçiş anında, halkıma sadakatimi hayatımla ödeyeceğim. ama yüz binlerce şililinin bilincine düşen tohum ergeç yeşerecek. onların silahları ve güçleri var. ama toplumsal ilerleyişi şiddet ve cinayetle durduramazlar. bu ülkenin geleceğini kuracak gençlere sesleniyorum: şili'de faşizmin geçmişi uzun. tüm terörist suikastlar, havaya uçurulan köprüler, yıkılan demiryolları, patlatılan petrol kuyuları onların eseriydi.
  hepsi satın alınmıştı. tarih önünde yargılanacaklar.
  az sonra sesimi artık duymayacaksınız. ama hep sizinle olacağım. beni vatana sadık bir onurlu insan olarak hatırlayın. halkım kendini savunmalı, ama feda etmemeli. vatanın emekçileri, ben şili'ye ve geleceğine inanıyorum. başka adamlar, başka insanlar ihanetin bastırdığı bu acı karanlığı aydınlatacaklar. er geç özgür insanın geçeceği kapıları açacak ve daha adil bir toplum kuracaklar. yaşasın şili! yaşasın halk! yaşasın emekçiler!
  bunlar benim son sözlerim ve fedakârlığım boşuna değil, satılmışlığa, korkaklığa ve ihanete bir ahlak dersi olacağına eminim."
• ugarte augusto pinochet.
  biz de ki zortinin kan kardeşi, yol göstericisi, vizyoneri.
  allende hükümetini ordunun başına geçtiğinin 18. gününde devirmiş, allendeyi ofisinde öldürtmüş 3 sene 180.000 kişiyi göz altına aldırmış, çoğunu david copperfield maharetiyle kaybettirmiş, ilüzyonist/devlet başkanıdır.
  1990 yılına kadar iktidara doyamamış, en sonunda halk oyuyla sktiri yiyince köşesinden olayları izlemeye koyulmuştur.
  hastalandığı için gittiği ingiltere de göz altına alınmış, maalesef kaybettirilememiştir.
• bizimkisiyle aralarında 2 yaş fark var. ( bu daha büyük bizimkinden)
  
  bu öldü, bizimki hala resim yapıyor.
  
  böyle karşılaştırma yapınca aklıma şu fıkra geldi:
  
  " günün belli saatlerinde, uykusunu bölene ceza vericeği yönünde ferman vermiş bir padişah, iki tane seyyar satıcı yüzünden uyanmış ve çok sinirlenmiş.
  
  birinci satıcıyı getirmişler karşısına;
  
  padişah : ya kafanı kesilecek, ya da sattığın şeyler kıçına sokulacak.
  
  seyyar satıcı ölmemekiçin ikinci hakkı kabul etmiş.
  
  " ne satıyorsun sen? " demişler.
  
  " hıyar " demiş satıcı da.
  
  başlamışlar hıyarları teker teker satıcının kıçına sokmaya. ancak bu işlem yapıldıkça, satıcı katıla katıla gülüyormuş.
  
  en sonunda dayanamayıp sormuşlar:
  
  - yav deli misin birader, ne gülüyorsun böyle?
  
  satıcı kahkahalarla cevap vermiş.
  
  - arkadan karpuzcu geliyor.. "
  
  umarım şu anda en kalın fırçanı kullanıyorsundur.
• kendisi öteki dünyaya göç etmeden evvel, hani olur da birileri friedman'ın ölümünden sonra olduğu gibi kendisine de belki övgü düzer diye söylüyorum, şili'nin ağzına nasıl sıçtığını bir iki basit rakamla tekrar hatırlatmak istiyorum:
  
  * allende döneminde tüm kredileri kesen dünya bankası, pinochet'nin iktidara gelmesini müteakip ilk üç sene içinde şili'ye yedi ayrı kredi vermiş, bu kredilerin toplamı pinochet iktidarı süresince 30'un üzerine çıkmıştır.
  
  * pinochet döneminde ücretlerin ulusal hasıla içindeki payı 1972-89 arasında %52.2'den %36.7'ye gerilemiştir ki bu gerileme latin amerika dünyasının en yüksek rakamlarından birinden en düşük rakamlarından birine gerileme olduğu anlamına gelir.
  
  * işsizlik 1975 itibariyle %15'e, 1982 itibariyle %20'nin üzerine gerilemiştir.
  
  * gene pinochet iktidarının son yılına tekabül eden 1989 yılında nüfusun %42.2'sinin geliri yoksulluk sınırının altına gerilemiştir ve gene nüfusun %14.9'u açlık sınırının da altında yaşamak zorunda bırakılmıştır.
  
  * 1988 senesinde ülke referanduma gitmiştir: ya pinochet iktidarının devamına karar verilecek ya da sivil hükümete geri dönülecektir.
  
  referandum sonucunda pinochet %54'e %46 (!) oy oranıyla iktidardan çekilmek zorunda kalmıştır.
  
  adam on yedi yıl boyunca, anlaşılan, "az çalışmamış". bu rakamı okuduğumda hayretler içerisinde kaldım, yazık ki.. aslında pinochet iktidarını özetleyebileyecek tek kelime belki de şudur: "depolitizasyon". %46'yı, bu rakamlardan sonra başka türlü açıklayamıyorum ne yazık ki..
  
  kenan evren'le, hiçbir benzerliği yoktur, evet, sainttropezo kadar haklıdır ki, o kadar olur. (bkz: #7136326)
  
  edit: alakalı olarak lütfen
  (bkz: #10350805) ve
  (bkz: #10350873).
• öülünün arkasından konuşulmaz gerci...
  
  yok be, nasıl konusulmaz. sacmalamayın. cia destekli darbesiyle yuzbinlerce şili'liyi öldürmüş, salvador allendeyi katletmiş, şilinin eline geçen tek şansı yok etmiştir. arkasından tenekeler çalmanın, oh be demenin tam vaktidir.
  
  yeri oteki tarafta sıcacık hazırlanmıştır umarız.
  darısı bizimkilerin de başına
• bu arada 1990 yılında halk oyuyla sktiri yemişse de, o yıla gelesiye yine "halk oyuyla" iktidarda kalmıştır.
• şili malı hitler..
• ressam değildir.
• arkasından bir çok dünya halkının darısı başımıza diyebileceği ölmüş katil, maşa, daha bir çok bilmem ne.
  darısı başımıza olsun ama yargılayabilelim de ondan sonra..
• eski askeri diktator augusto pinochet 25 kasim 1915 yilinda, sili'nin liman kendi valparaiso'da bir gumruk memurunun oglu olarak dunyaya geldi.
  
  kendisini asker olmaya annesinin yonlendirdigi, onde gelen bir siyasetcinin kizi olan esinin de, hedeflerini belirlemesinde etkili oldugu biliniyor.
  
  pinochet, disiplin ve anayasaya bagliligi ongoren prusya gelenekleri temelinde orgutlenmis bir orduda yetisti ve hizla yukseldi. siyasi mucadelelerin icine ise, sili komunist partisi'ne yonelik baskilari orgutledigi 1950'lerde girdi.
  
  1970'lerde, onderligini salvador allende'nin yaptigi sol egilimli halk birligi hukumeti doneminde generallige yukseldi. bu yukselis, pinochet'nin gorunurde siyasi bir hedefi bulunmamasina baglanmistir.
  
  cumhurbaskani salvador allende, kendisine guvenebilecegini dusundugu pinochet'yi 1973 yilinda genelkurmay baskanligina atadi. ancak sadece birkac ay sonra, ne kadar buyuk bir hata yaptigini anladi. sili silahli kuvvetlerinin tum birimlerinin katildigi ve augusto pinochet'nin liderlik ettigi darbede, allende de hayatini kaybetti. (bkz: 11 eylul 1973)
  
  askeri yonetim doneminde, allende rejiminin uc binden fazla taraftarinin olduruldugu tasfiye harekatlarinin, binlerce kisinin tabi tutuldugu iskencelerin ve yine binlerce kisinin surulmesi emrini veren pinochet'ydi. (bkz: kodu mu oturtan komutan)
  
  sili parlamentosu'nu kapatan, siyasi parti ve sendikalarin faaliyetlerini yasaklayan pinochet, 1974'te de kendini cumhurbaskani ilan etti. (bkz: secilmis ile suzulmus arasindaki fark)
  
  pinochet politikalarini her zaman, ulkesini kaos ve komunizm tehdidinden kurtaran bir vatanseverin eylemleri olarak savundu.
  
  1970'lerde ekonominin duzelmesi ve siyasi istikrarin saglanmasi ile de, bircok silili bu gorusu savunur oldu. (bkz: sili seninle gurur duyuyor)
  
  ancak muhalifleri de her zaman oldu. protesto gosterilerinin yani sira, 1986'da bir suikast girisimine de hedef oldu.
  
  ancak pinochet'nin bu donemde, halkin huzursuzlugunun boyutlarini tam olarak kavrayamadigi anlasiliyor. 1988'de, basinda bulundugu askeri yonetimin cikardigi anayasa cercevesinde, iktidarinin devami icin bir referandum duzenleyen pinochet, secimi kaybetti.
  
  sivil yonetime gecisin kapisi aralanmisti. 1990'da gonulsuz olarak cumhurbaskanligini birakti, ancak genelkurmay baskanligini yurutmeyi surdurdu.
  
  pinochet gorev suresince, 17 yil suren askeri rejim donemindeki insan haklari ihlalleri nedeniyle yargilanma riski bulunan guvenlik gucleri mensuplarina kol kanat gerdi. 1998'de genelkurmay baskanligini birakan pinochet, hemen ertesi gun, kendi yarattigi bir baska pozisyon olan 'omur boyu senatorluk' unvanini aldi.
  
  ayni yil, ispanya'nin iade istemi dogrultusunda londra'da tutuklanmasina kadar da, siyasi dokunulmazligindan yararlandi.
  
  yaklasik bir yil hapiste kalan pinochet, ingiltere disisleri bakani jack straw'un, sagliginin mahkemeye cikmasina izin vermedigini aciklamasi ardindan, 2000 yili mart ayinda sili'ye dondu.
  
  ancak yoklugunda sili'de siyasi iklim bir hayli degismisti. ulkeye ayak bastigi ay, ricardo lagos, sili'nin allende'den sonraki ilk sosyalist cumhurbaskani olarak goreve basladi.
  
  2001 yilinda, pinochet'nin insan haklari ihlallerini gizlemeye yonelik suclardan mahkeme onune cikarilmasina karar verildi ve eski diktator 6 haftaligina ev hapsine alindi.
  
  ancak 2002 yilinda, yuksek mahkemenin, akil sagliginin mahkemeye cikmasina izin vermedigi yonundeki karariyla, pinochet hakkindaki suclamalar dusuruldu.
  
  pinochet 4 gun sonra, 'omur boyu senatorluk' makamini terk ederek, saglik durumundan devleti sorumlu tuttu.
  
  augusto pinochet son yillarini, yolsuzluk ve insan haklari ihlali suclamalariyla yargilanmasi talepleriyle ugrasarak gecirdi.
  
  pinochet gectigimiz gunlerde 1973'de iki kisinin kacirilmasiyla ilgili olarak ev hapsine alinmisti. bu iki kisi 1973'deki askeri darbe ile devrilen sosyalist devlet baskani salvador allende'nin koruma gorevlileriydi.
  
  pinochet, askeri darbenin ardindan 100'den fazla solcu eylemcinin ortadan kayboldugu gizli operasyonda katkisi olmakla suclaniyordu. ancak eski diktator herhangi bir davada mahkum olmadi.
  
  pinochet'nin dokunulmazligi, 80'li yillarda, guney amerika'da kurulan askeri diktatorluklerin yuruttugu ve sol muhalefeti ortadan kaldirmayi amaclayan kampanyadaki rolunden dolayi yargilanmasi talepleriyle gundeme gelmisti.
  
  bu uluslararasi kampanyaya "operation condor"^* adi veriliyordu.
  
  askeri rejim sirasindaki iskence suclamalari dolayisiyla ispanya pinochet'yi yargilamak istemisti.
  
  91 yasindaki pinochet'nin rejim karsitlarina karsi surdurulen olum karavani operasyonuyla ilgili olarak suclaniyor.
  
  eski general su ana kadar onlarca insan haklari ihlaliyle suclandi ama henuz hic birinden hukum giymedi.
  
  pinochet ekim ayinda da villa grimaldi gozetim merkezinde yapilan iskenceler nedeniyle ev hapsine alinmis ama aralik ayi basinda kefaletle birakilmisti.
  
  sili toplumu, pinochet ve 17 yillik askeri rejim konusunda bolunmus durumda, ve eski diktatorun bir turlu mahkemeye cikarilamamasinda da bunun etkili oldugu dusunuluyor.
  
  kimileri onu bir katil, baskici bir diktator olarak gorurken, bazilari ise pinochet'nin sili'yi komunizmden kurtaran, ekonomiyi duzluge cikaran lider oldugunu dusunuyor.
  
  olumunun ardindan, eski diktatorun yandaslari, pinochet icin bir devlet toreni duzenlenmesi gerektigini savunurken, muhalifler bunun 'ulusal ayip' olacagini belirtiyorlar.
  
  (tarafliligi belirgin yayin icin, kaynak: bbc)
  
  ------------------------------------------------------
  
  "size son kez hitap ediyorum. ucaklar magallanes radyosunun vericilerini bombaladi. bu tarihsel gecis aninda, halkima sadakatimi hayatimla odeyecegim. ama yuzbinlerce silili’nin bilincine dusen tohum er-gec yeserecek. onlarin silahlari ve gucleri var. ama toplumsal ilerleyisi siddet ve cinayetle durduramazlar. bu ulkenin gelecegini kuracak genclere sesleniyorum: sili’de fasizmin gecmisi uzun. tum terorist suikastlar, havaya ucurulan kopruler, yikilan demiryollari, patlatilan petrol kuyulari onlarin eseriydi. (bkz: devlet teroru)(bkz: kadife cizmeli darbe)
  
  az sonra sesimi artik duyamayacaksiniz. ama hep sizinle olacagim. beni vatana sadik onurlu insan olarak hatirlayin. halkim kendini savunmali, ama feda etmemeli. vatanin emekcileri, ben sili’ye ve gelecege inaniyorum. baska adamlar, baska insanlar ihanetin bastirdigi bu aci karanligi aydinlatacaklar. er -gec ozgur insanin gececegi kapilari acacak ve daha adil bir toplum kuracaklar. yasasin sili! yasasin halk! yasasin emekciler!
  
  bunlar benim son sozlerim ve fedakarligim bosuna degil, satilmisliga, korkakliga ve ihanete bir ahlak dersi olacagina eminim." (bkz: salvador allende)
  
  ------------------------------------------------------
  
  "…bes bin kisiyiz burada
  kentin bu kucuk parcasinda.
  bes bin kisiyiz.
  ne kadar olacagiz bilemem
  kentlerde ve tum ulkede?
  burada yapayalniz
  on bin el, tohum eken
  ve fabrikalari calistiran…" (bkz: victor jara)
  
  ------------------------------------------------------
  
  "…halkin olumu her zamanki gibi oldu
  sanki hic kimse olmuyordu
  sanki bunlar toprak ustune dusen taslardi
  su ustune dusen su…" (bkz: pablo neruda)