art deco
-
1920'lerde ortaya çıkan ve 1930'larda avrupa ve amerika'ya hepten yayılan dekoratif sanatta, endüstriyel tasarımda ve mimaride dönemin tarzını belirleyen akım, ismini ise paris'te 1925 senesinde yapılan arts décoratifs et industriels modernes sergisinden almıştır. art nouveau'nun stilistik tarzının ardından gelen art deco makinaya ve modernizme hayranlık duyulduğu bu dönemi tam anlamıyla yansıtır. klasik yunan ve roma sanatı, eski mısır hatta yerli sanatlarından da etkiler görünen art deco hayatımıza chrysler building'i, rockefeller center'ı, empire state building'i ve streamline design anlayışı ile tasarlanmış araçları, özellikle de trenleri katmıştır. günümüzün retro anlayışına uyan tasarımlarında sıkça kullanılan bir tarz olduğunu belirtmeden geçmeyelim, ayrıca bir art nouveau eserini bir art deco eseri ile yan yana gören herkes aradaki farkı anlayacaktır diye tahmin ediyorum, en basitinden geometrik olanını tespit etmeye çalışın, o art deco'dur.
grim fandango oynamış herkes ise şu cümleyi kurabilecektir: "ben art deco gördüm" -
1920'lerde ortaya cikan ve mimari'den resime, endustriyel tasarimdan otomotive, gemi tasarimindan ev esyasina pek cok alanda gectigimiz yuzyila damgasini vuran sanat akimi. genellikle mimari eserlerle olumsuzluge ulasip herkesin dikkatini cekmistir. amerika'da genellikle sadece deco olarak anilir. tabi klasik art deco mimarisi diyince akla chrysler building ve empire state building gelse de aslinda art deco akiminin zirveye cikmasini ve bugun hala dunya genelinde anilmasini saglayan klasik stil degil 1930'larda ortaya cikan streamline moderne denen art deco stilidir.
gunumuzde ozellikle stil sahibi bilgisayar oyunu soz konusu oldugunda cogu kisi hemen art deco gorsel tarzindaki oyunlari hatirlar, grim fandango, bioshock , sinking island gibi oyunlari ovmeyen oyuncu zor bulunur zaten.
aslinda bugun art deco derken cogu kisinin kastettigi streamline moderne stilidir. klasik art deco stilinin keskin hatlari ve kut siluetleri aksine streamline moderne stilinde butun hatlar yumusak gecisli, adeta ruzgar tunelinde tasarlanmis gibi, aerodinamik kurallarina uygun hatlarla tasarlanmistir. butun hatlar sanki birer yagmur damlasiymis gibi gorunur ve dalgali bir yapisi vardir. iste bu stille yapilan binalar, karavanlar, arabalar, otobusler, gemiler, yatlar, trenler, ev telefonu modelleri, masa, sandalye gibi cok cesitli urunler o kadar begenilmistir ki 20. yuzyil diyince istemsiz olarak herkesin aklina streamline moderne gorsel etkisi gelir. bu acidan bakildiginda art deco akimina ait streamline moderne stilinin ne kadar etkileyici oldugu gorulebilir.
bu entry'yi yazma sebebim ise baska; streamline moderne stili avrupada da gorulse de nasil olmussa en buyuk etkilerini amerika'nin kaliforniya eyaletinde ve kuba, arjantin, meksika, venezuela gibi latin amerika ulkelerinde gostermistir. kaliforniya'nin bu ulkelerle olan yakinligi da isin icine katilinca bu yayilma mantikli bir zemine oturuyor. ama neden bu ulkelerde bu kadar tutulmus bilmem.
ayrica turkiye'de sadece istanbul'da bir iki alelade mimari ornegi olup bu orneklere bir nevi sanatsal basyapit muamelesi yapilir ve akil almaz fiyatlar bicilirken, kaliforniya'da kus ucmaz kervan gecmez bir yolda ucuz fast food satan diner tipi cok guzel bir binada bile bu stil kullanilmistir. kaliforniya'nin ozellikle malibu ve los angeles taraflarinda hic beklenmedik yerlerde bile muthis ve cok degisik streamline moderne mimari ornekleri bulunur.
neden bu stilden vazgecildi bilmem ama ne yazik ki bu yuzyilda herseyin oldugu gibi mimari ve tasarimin da en kalitesiz, cirkin ve goz kanatan versiyonlarina kaldik anasini satayim. keske su stil yeniden tasarim ve mimariye hakim olsa da gozumuz gonlumuz bayram etse. giderayak birkac streamline moderne stili ornegi vereyim de belki bakmak isteyen olur;
http://2.bp.blogspot.com/…5u/s1600/roseview3954.jpg
https://www.uvm.edu/…ine_moderne_files/image003.jpg
http://theoldmotor.com/…ploads/2018/06/flying-a.jpg
https://upload.wikimedia.org/…eum.jpg?1591747755709
https://upload.wikimedia.org/…ion.jpg?1591747781291
https://upload.wikimedia.org/…nce.jpg?1591747817782
https://upload.wikimedia.org/…9cu.jpg?1591747856969
https://upload.wikimedia.org/…al_railway_museum.jpg
https://upload.wikimedia.org/…anaconda,_montana.jpg
https://upload.wikimedia.org/…34chryslerairflow.jpg
https://upload.wikimedia.org/…_top_(6333330869).jpg
https://upload.wikimedia.org/…_auckland_nz_2009.jpg
https://upload.wikimedia.org/…_moderne_building.jpg
https://upload.wikimedia.org/…dlc.jpg?1591748147195
https://media-cdn.tripadvisor.com/…s-streamline.jpg
https://debulevar.files.wordpress.com/…7.jpg?w=1024
https://jholslin.files.wordpress.com/…/dscn2711.jpg
https://preview.redd.it/…3d243438f143226bdbed6c7ead
https://1u4we0207ruc34o1s412c2ca-wpengine.netdna-ssl.com/…
https://i.kinja-img.com/…0/deaxdxxbrfwaunhnbcov.jpg
https://literaryfictions.files.wordpress.com/…00&h=
https://upload.wikimedia.org/…ons/1/10/toaster1.jpg
https://i.pinimg.com/…ff16c55fbf2ad9753fff521d6.jpg
https://i.pinimg.com/…1645fe5347fcaaf657b72e43d.jpg
https://shoeuntied.files.wordpress.com/…/08/sm4.jpg
https://cdn.airstream.com/…lib=imgixjs-3.4.0&w=1446 -
ingiliz, fransiz, italyan ve iskandinav olmak uzere 19 yy.dan itibarenki tum donemler icinde en sevdigim stil ayni zamanda uzmanlik alanim.
art nouveau ile arasindaki en belirgin fark stilinin bana gore eril olmasidir.
endustriel tasarimlarin cikis noktasidir.
son derece kisisel fikrime gore her parcanin en iyi oldugu farkli donemler vardir.
sahsi fikrime gore:
mucevher (pirlanta yuzuk, bros, kolye): victorian
agir ev esyalari (soba, somine vs): art nouveau
kucuk ev esyalari (mutfak gerecleri caydanlik vs, dekoratif urunler vazo vs,): art deco, vintage iskandinav
lamba: art deco, retro italyan
mobilya vs: arts and crafts, art deco, vintage & retro iskandinav
giyim kusam : vintage italyan, art nouveau
art deco tum stiller icinde son derece maskulen, soguk ve agir. girdigi ortamin atmosferini koyultan bir tarz. tebriz halilariyla kombine edilmesi tavsiye olunur. -
bayildigim bir mimari sitil.. mümkünse beni art decoya gomun arkadaslar.. nasil anlatsam nereden baslasam bilmiyorum ama soyle diyebilirim eski süperman cizgi filmlerinde, batman cizgi filmlerinde, sky captain filminde gordugumuz keskin hatli gibi gozuken ama koselerde ovallesen yapilar art decodur.
en onemli orneklerini sayarsak amerikadaki empire states binasi, brezilyadaki hatta rio daki isa mesih heyleli, depresyon zamaninda fbi in falan kullanigi arabalar hep art deco stili ile yapilmistir.
süperman in etkisiyle olacak nedense korku dolu bir stil oldugunu dusunur insan oglu, robotlar, manyak profesorler, dünyaya carpan gok tasi, uzaylilar falan derken ikinci dunya savasindan sonra terkedilmis yerini 50lerin yenilenme stiline birakmistir. daha büyük arabalar daha yuvarlak hatlar falan.. -
bioshock adlı bilgisayar oyununda mükemmel bir şekilde kullanılmış sanat akımıdır. oyunun heryerinde art deco'dan izler görmek mümkün. afişler, mobilyalar, binalar hatta oyunun menüleri bile buram buram art deco kokar. art deco seven bir insan sırf bu nedenden bioshcok oynayabilir ve bioshock oynamış bir insan sırf bu yüzden art deco sevebilir.
ayrıca (bkz: bioshock) -
alman bir kozmetik markası.. aynalı siyah kapları mıknatıslıdır, ürünlerinin (farların, allıkların, fondötenlerin) de altları mıknatıslı olduu için hepsini zevkinize göre kaplara dizebilirsiniz. sattığı malzemelerde estetikten çok işlevselliğe önem verilmiş, göz farını kalıcılaştırmaya yarayan ürünü, küçücük bir kaba sıkıştırılmış, yıllarca gidiyor. devamlı müşterilerini takip ediyor ve onlara hediyeler veriyor. fiyatları da benzerlerine göre çok uygun.
-
avrupa'da art nouveau akımından sonra ortaya çıkan sanat akımı. simetri içinde asimetri yaratmak işi.
dekoratif öğelerini eklektisizme tepki olarak doğan art nouveau*dan alan ama bunları endüstri devrimi ile gelen geometrik formlar ile birleştiren, dolayısı ile hem eğrisel hem dik açılı formları bir arada bünyesinde barındıran sanat ve mimarlık akımıdır.
herşeyi william morris 1860larda arts and crafts akımını yaratarak kırmızı ev*iyle başlatmıştır. peşine art nouveau gelmiştir; bu akımda en iyi bilinen örnekler heykelsi yapılarıyla gaudi'ye (barselona) aittir, türkiye'deki (istanbuldaki) en iyi bilinen örnekler d'aranco'ya aittir. art nouveaunun peşine de onu geometrik formlarla harmanlayan art deco gelir; bu akımın en iyi bilinen örnekleri de mackintosh'a aittir. -
en az steampunk kadar inanilmaz bir akim. evet, bu dunya art deco'yu yasadi ama asla kana kana, doya doya yasamadi.. araya dunya savaslari girdi ve her seyi bok etti. art deco o kadar kisa surdu ki benim gozumde hala steampunk cagi kadar hic yasanilmamis bir cag olarak kaldi. cok daha uzun olmaliydi. bir art deco imparatorluklar, tapinaklar, edebiyatlar gorebilmeliydik.. tipki romanesk, helen, gotik, barok, victorian veya george donemi gibi.. icim cok acir.. batida yasasam iflah olmaz bir art deco koleksiyoncusu olabilirdim ama o ekol bu topraklara neredeyse gelmedi bile..
god save the bioshock -
cumhuriyetin ilk yıllarına denk gelmesi ile sebebi ile ülkede azda olsa örnekleri bulunan akımdır. en küçük ilçe ve kasabalara yapılan kamu binaları, banka vb. binalarda izlerini görmek mümkündür, o yoklukta genç cumhuriyetin estetiğe verdiği değer olarak değerlendirilebilir.
şu an çoğu ilçedeki en zarif belediye, kamu binaları muhtemelen bunlardır. -
mimari örneklerinin istanbul'da özellikle talimhane, ayaspaşa, maçka, nişantaşı, şişli ve cihangir civarında bulunduğu sanat akımı.
(bkz: pertev apartmanı)
(bkz: bosfor apartmanı)
(bkz: melek apartmanı)
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap