yeni rusya

• falih rıfkı atayın rusya gezisine dair anı kitabı.
• empire earth'taki novaya russia'nın türkçesidir. ne zor campingdi yav o. millet robotla sen tüfekle peh! osmanlı'nın neden son zamanlarda millete boyna yenildiğini anladım.
• ukrayna’nın donetsk ve lugansk bölgelerinin birleşerek kendilerine verdikleri yeni isim.
• eski rusya değildir.
  
  artık yeni rusya, eski rusya gibi iç ve dış mihrakların oyununa gelecek bir rusya değildir. yeni rusya, devletiyle, milletiyle, karizmatik lideri putini ile yepyeni bir rusyadır. dış mihrakların oyunlarını milli kahramanı vilademir tatarovun yaptığı gibi birer birer bozabilecek kudrete sahiptir.
  
  ana muhalefet lideri klademir muharrov gibi iç mihraklar hiç hiç karıştıramaz yeni rusyayı. hele hele fetturov gulenbayev gibi dini siyasete alet eden, rus deyimi ile haşhaşilevski karakterlerin hiç mi hiç şansı yoktur.
• (bkz: novorossiya federal devleti)
• 1931'de yayımlanan yeni rusya adlı kitabında falih rıfkı atay, ne komünist ne de faşist, orta yolcu bir yol tutturur:
  
  "rusya’dan ben bir ders getiriyorum: bu ders, türk ihtilalini organize etmek, yeni gençliği yetiştirmek ve türk cemiyetini bir kaç hamlede terbiye etmek usulleridir... rusya'dan komünist değil, fakat daha şuurlu olarak geliyorum: türkiye'nin iktisat ve inşa planını yapmak, inklap fırkasını komünist ve faşist, yani eski bir nizamdan yeni bir nizama geçen memleketlerin fırkalarından örnek alarak kurmak, bürokrasi yerine ihtilâlci metodlar almak, hiç durmaksızın büyük yığının terbiyesine geçmek."
• falih rıfkı atay'ın 1931'de, dışişleri bakanı tevfik rüştü aras ile birlikte sovyet rusya'ya yaptığı gezi; odesa, moskova ve leningrad (st. petersburg) şehirlerini ve bilahare rus steplerine ilişkin gözlemlerini kapsamaktadır. yazarın gayesi, tıpkı bizimki gibi geri bir halkı yeni bir nizam ve anlayışla kısa sürede yüksek medeniyet seviyesine ulaştırmaya çalışan, benzer devrimci süreçlerden geçen bir ülkeyi incelemektir. komünizmin "kızıl bayrak"ına, gericiliğin ve şarklılığın temsili addettiği "yeşil bayrak" ölçüsünde karşı olduğunu belirten falih rıfkı, asıl niyetinin "ihtilalî metotlar"ın başarılı olup olmadığını ve olduysalar/olma eğilimindeyseler bunların hangi teknik ve metodik araçlarla sağlandığını yerinde tetkik edip ve yine bunlardan genç cumhuriyet'e birtakım "dersler çıkartmak" olduğunu ifade eder.
  
  falih rıfkı, sovyetlerden "komünist" değil fakat daha "şuurlu bir türk inkılapçısı" olarak şu derslerle birlikte geri döner: "türk ihtilalinin organize edilmesi"; "yeni gençliğin yetiştirilmesi" ve "türk cemiyetinin terbiye edilmesi". ayrıca iktisat ve inşa planlamasında ve parti nizamında da sovyetlerdeki yöntemlerden istifa edilebileceğini belirtir.
  
  yazarın, tarihî perspektiften bakılıp yorumlandığında ihtilal ve beraberinde inşasına başlanan "yeni devlet ve insan programı"nı başarıya ulaştırmak için teknik ve metodik boyuttaki rasyonal arayışını açığa vurur bu kitap. öyle ki bugünden bakıldığında, şu satırların pek çoklarınca tehlikeli yerlere çekilebileceği ve bundan dolayı yazarın eleştirileceği şüphesizdir: "(...) şu parolalarla geliyorum: (...) inkılap fırkasını komünist ve faşist, [vurgulamalar bana ait] yani eski bir nizamdan yeni bir nizama geçen memleketlerin fırkalarından örnek alarak kurmak."
  
  kısa süre sonra devletçilik ilkesi kapsamındaki i. sanayi planı'nda izdüşümlerini göreceğimiz sovyet iktisadi ve idari politikalarının mübeşşirleri arasında falih rıfkı'yı da sayabiliiz. 1932'de, ertesi yıl yayımladığı moskova-roma kitabında bu konuya ilişkin daha ayrıntılı bilgiler görürüz.
  
  yazarın açıkça söylemese de ihtilalin bayrağında yeniden doğuşunu büyük bir ideal ve inançla gerçekleştiren bu ülkeye karşı, benzer süreçten kendi ülkesi de geçtiği için sempati ve anlayış beslediği fark edilir. devrimlerin başarıya ulaşmasında sert ve baskıcı önlemlere, despotik teşebbüslere başvurulmanın insanî boyutta yanlış olsa da devrim prensibi gereği elzem olduğunu düşündüğü için sovyetleri tenkit eden panait istrati ve diğer isimler gibi olaylara menfi bir yerden yaklaşmaz. hiçbir şeyin henüz mükemmel ve tıkırında olmadığının bilince olarak gider ve görüşlerini de bu perspektiften yapar. ihtilal sürecini, harp nizamına benzeterek gelecek nesillerin refahı için ihtilal neslinin sıkıntıları -maatteessüf- göğüslemesi gerektiğini vurgular.
  
  *******************
  
  kitaptan alıntılar:
  
  *******************
  - "kazanç ve mülkiyet gibi insanların ruhları içine işleyen müesseseleri sökmek baştan fesi çıkarmaktan daha zordur. onun için ihtilalci terbiye ve telkin methotlarının rusya'da verdiği semereler, bizim hazmedilmesi çok kolay müessesemiz için daha kısa zamanda ve daha bol olacağına şüphe edilemez."
  
  - "ruslarla türklerin tanışmaları lazımdır. osmanlı imparatorluğu rusya yüzünden battı. ve battığı zaman bile komşusunun ne olduğundan haberi yoktu."
  
  - "çankaya yokuşunu çıkan dibi yeşil sarıklı bir külah tasavvur ediniz: işte bu sokaklarda melon şapkanın verdiği his!"
  
  - burjuva kelimesi, tam bizim eski gavur karşılığıdır."
  
  - rusya'da otel tenkidi, demokrasi tenkidi ve hürriyet tenkidi, moda tenkidi yapılmak için gelmek abestir. (çünkü her tarafta yeni bir rejimin tecrübesi ve memleketin baştan aşağı "inşası ve inkişafı harbi" vardır.)
  
  - "elektrikleştirmek, makineleştirmek ve ameleleştirmek: bu üç eknum, yeni dinin esasları".
  
  - "bütün türkiye şehirlerinin garp kısımları yalnız leningrad'ın üç dört caddesinin yan mahallelerini dolduramaz."
  
  -kırbaçtan, kurşundan ve zincirden arta kalanların yıktığı bu imparatorluk, cürümlerini bizim hanedandan daha ağır ödemiştir."
  
  -"en büyük din olan hakikati tanımamış olanları, yeni zamanların dalgası çürük bir tahta parçası gibi sürüyüp götürmektedir."
  
  -"rusya'nın beyazı, türkiye'nin yeşilidir."
  
  -"rusya'da fuhuş artık serbest temas değil, çünkü her temas meşru bir birleşmedir, para ile cins alım-satımıdır ve bu yasaktır."
  
  "aşk komünist cemiyetinde yeri olmayan bir burjuvazi butlanıdır."
  
  "izdivaç insan için yapılmıştır; insan izdivaç için değil.
  
  -"troçki'ye taraftarlık edenlerin çoğu onun prensiplerine inandıklarından değil, böylelikle fırkayı paralamayı mümkün gibi gördüklerinden, peşine takıldılar. rusya'da troçki hareketi, biraz, bizdeki fethi bey hareketine benzer."
  
  -bütün fabrikalarda, dairelerde lenin'in resmi isa'nın resmi yerine, eğer müessese kadınların ise madam lenin'in fotoğrafı, meryem'in tasviri yerine geçmiştir. mektepler... ve ufakların oyun ve toplanma yerlerinde çocuk lenin'in resmi asılıdır."
  
  -"sanatın serbestliği bir nazariyedir; hakikat geri bir halkın kurtuluş kavgasıdır. bu halka sanat süs diye değil, ihtiyaç ve terbiyeci diye verilecektir."
  
  son alıntıda görüldüğü üzere falih rıfkı, sanat ve matbuatta sansürü savunur. bir ihtilalci tavrının gerektirdiği "despotiklik"i, doğal olarak destekler. zira türkiye'de, aynı şiddette olmasa da benzer bir süreç yaşanmaktadır. devrimlerin karakteridir bu.
  
  **************************