tibullus

• delia ya yazdığı şiirlerle nam salmış romalı şair.
  
  ..
  delia,
  o isis 'inin senin?
  yararı var mı bana?
  elinde çok sallamanın sistrum'u,
  kutsala saygı göstermenin?
  neme yarar
  temiz kalması bedenini, yatağının?
  şimdi, tanrıça, yardımıma şimdi koş;
  tanık değil mi
  tapınaklarındaki renkli resimlerin
  kişiye sağlık verebildiğine senin?
  ..
• horatius 'un mektup ^* yazdığı romalı şairdir, messalla 'nın koruyuculuğunu yaptığı şairler grubunun en göze çarpan ismidir. horatius 'un dostu olarak bilinir.
  
  horatius 'un yazdığı mektup şöyledir:
  
  "benim eserlerimin samimi tenkitçisi albius, şimdi pedum taraflarında ne yapıyorsun? cassius 'la parma 'nın eserlerini gölgede bırakacak yazılar yazmakla mı meşgulsun? yoksa, koruların sağlam serinliklerinde, bir hakime, bir hayır sahibine yakışır düşüncelere dalarak, gezinmekte misin? sen yalnız ruhsuz bir beden sahibi değilsin.tanrılar sana güzellik, zenginlik ve bunların zevkini çıkarmak sanatını verdiler. bir ana, sevgili evladından, uslu olmaktan, düşündüklerini iyice ifade etmekten, şöhret, sıhhati itibar ve kafî para sahibi olmaktan başka daha ne bekleyebilir? ümit ve endişe, korku ve öfke ararasında geçen saatler esnasında, daima düşün ki bugün son günün olması ihtimali vardır. beklenmeyen saat, fazla olarak, kendiliğinden gelecek olursa hoş gelsin, sefa gelsin. gülmek istediğin vakit gel beni gör: şişman, pembe, derisi bakımlı bir adam; tıpkı, epikuros 'un sürülerinden bir domuz yavrusu gibi.."
  
  [hor.epist.,i,iv.]
• (bkz: albius tibullus)
• roma edebiyatının birçok pencere önü çiçeğinden biridir.
  er olan kusursuz bir kurgunun acılığını tadar dilinde, horatius 'un eserlerinin samimi tenkitçisi albius tibullus 'un elegiae, ii 'si örneğin;
  
  "nam posita est nostrae custodia saeva puellae, 5
  clauditur et dura ianua firma sera.
  ianua difficilis domini, te verberet imber,
  te iovis imperio fulmina missa petant."
  
  katı yürekli bekçi göz açtırmaz çünkü bana,
  sevgilimin kapısı önüne dikilip de,
  yazık, sımsıkı sürgülü, taş gibi kapıda,
  sağanak dövsün seni, yıldırım çarpsın seni,
  gökler egemeni iuppiter buyruk versin de.
  
  er kişinin içeri girmesine bir aksa vardır, hail vardır. sebebini ilk başta anlamayız; ama bellidir, bu ozanların şiirler döşedikleri hatunlar biraz hafifmeşreptir, cynthia olsun, lesbia olsun, delia olsun. hatta cynthia diye biri de yoktur esasen, düşüncede bile orospudur o.
  sappho gibi biseksüel bir kadın ozan'ın insancıllığı işlemiştir catullus'a, tibullus'a, propertius'a, ovidius'a; işte romalı pratikliği efendim; yunan kadınından insana ait şeyi alan romalı erkek şairler oluyor, o erkek şairler genelde ellerinden kaçırdıkları hatunlara şiir yazarlarken, hep kapı önü çiçeğine döndürüyorlar kendilerini, evet evet o şairlerin şiirlerindeki bahtsız erkekler, yine kendileridir.
  şiirimize kaldığımız yerden devam ediyoruz;
  
  ianua, iam pateas uni mihi, victa querelis,
  neu furtim verso cardine aperta sones. 10
  et mala siqua tibi dixit dementia nostra,
  ignoscas: capiti sint precor illa meo.
  te meminisse decet, quae plurima voce peregi
  supplice, cum posti florida serta darem.
  tu quoque ne timide custodes, delia, falle, 15
  audendum est: fortes adiuvat ipsa venus.
  
  yakınmalarım karşısında pes et de, kapı,
  yalnız bana açıl artık, gıcırdama sakın
  menteşe eksende gizli gizli dönerken.
  bağışlamalısın beni, kötü konuştuysam,
  saçmasapan sözler söylediysem sana,
  dilerim benim başıma gelir hepsi.
  döktüğüm dilleri anımsamak yaraşır sana
  direğinin önüne çiçek taçları koyarken
  yalvara yakara. sen de kandır bekçileri,
  gözünün içine baka baka, atak olmalı,
  venus kendiliğinden kollar gözüpekleri.
  
  aşık suç işlediği için kapının dışında kalmıştır. delia 'nın hafifmeşrepliğine dair büyük ihtimal ağzından bazı şeyler kaçırmıştır, e o da bunu hazmedememiş, kapının önüne koyuvermiş onu. aklı başına gelince aşığın, kapıya gelmiş fakat bekçi bu sefer, hanımından aldığı talimatla dur demiş ona. aşk tanrıçası venus yardım eder cesurlara, tıpkı talih gibi (bkz: fortes adiuvat fortuna) fakat onun için önce kapı önü çiçeğinin affedilmesi lazım.
  
  illa favet, seu quis iuvenis nova limina temptat,
  seu reserat fixo dente puella fores;
  illa docet molli furtim derepere lecto,
  illa pedem nullo ponere posse sono, 20
  illa viro coram nutus conferre loquaces
  blandaque conpositis abdere verba notis.
  
  kayırır işte, ister bir delikanlı olsun
  yeni bir kapıdan süzülmeyi göze alan,
  ister bir kız sürgüyü çekip açsın kapıyı,
  kaba döşekten gizlice kayıp inmeyi de o öğretir,
  çıt çıkarmadan yere basmayı da o,
  erkekle kaş göz ederek konuşma yolunu
  herkesin gözü önünde, özel işmarlarla
  tatlı tatlı kaş göz ederek birbirine.
  
  aslında roma 'da, venus 'un böylesi aşk günahlarının aranan tanrıçası olması hadisesi değişik yerler varıyor; zamanla kentte orospulara (müzehher erim hocanın latin edebiyatı kitabında herkesin kadını yazardı.) tanrıça adları layık görülmeye başlanmış. kimisi athena olmuş, kimisi venus, kimisi diana. aralarında inek gözlü iuno bile varmış. hestia 'ya dokunduklarını sanmam, o hepten bakire. kapının önünde kalan aşık ozanımız, tanrıça venus'e seslenirken bakın; nasıl da işvelerinden söz açıyor, günahlarından. güzelliğin, aşkın sebebidir günah, günahın sebebi de güzellik ve aşk oluyor paradoksal bir çözümle. aşıkları barıştıran o'dur, barışmış aşıkları yatağa atan da.
  
  nec docet hoc omnes, sed quos nec inertia tardat
  nec vetat obscura surgere nocte timor.
  en ego cum tenebris tota vagor anxius urbe,
  
  herkese öğretmez ki bunu, ders verdikleri
  uyuşukluk edip ağırdan almayanlardır,
  uykudan kalkanlardır gece karanlığında.
  bak kaygısızca dolaşıyorum ben gece karanlığında,
  .... (eserin bu kısmı günümüze ulaşmamış)
• daha m.ö zamanda dahi emek ile somurge arasındaki farkı cok leziz kavrayabilmi$ ve bunu yalın bir $ekilde ifade edebilmi$ $airdir..
  
  "..barı$ cagında ı$ıldar capayla sapan
  karanlık bir ko$ede askerin
  korkunc silahları pas tutar.."
• "ıssız yerlerde kendin için bir alem ol" demiş şair.
• m.o. 55 - 19 yillarinda yasamis romali sair , " issiz yerlerde kendin icin evren ol " demistir.
• (bkz: priapeium/@sanbo)
• ölümcül kılıcı ilk döven kimdi? ruhu haşin çelikten yapılmış idi.
  
  (bkz: corpus tibullianum)
• azıcık aşım kaygısız başım temalı şiirini murat yetkin kitap tanıtımı kapsamında okudu.
  
  başkası küpünü altınlaral doldursun, verimli tarlalar alsın, ama düşmana da katşı koymak zorunda, kaygıyla baş etmek zorunda. bence keyfine bak demiş.