telkari

• gümüşçülük, tel halinde gümüşü veya altını tahta üzerinde açılmış oyuklara kakarak ve gömerek yapılan süslemedir.
• altın ya da gümüşten yapılma incecik tellerin sarılıp örülerek bir araya getirilmesi ile yapılan incecik, dantelvari kuyum işi. arkeologlara bakılırsa ilk telkari örnekleri mö.3000 yıllarında mezopotamya'da, mö. 2500 yıllarında da anadolu'da bulunmuştur. anadolu'nun doğu ve güneyinde yaygın bir zanaattır.
• artik cok az ustasi kalan, genclerin zor bir is oldugu icin ogrenmekten kacindigi, ustlarin yaslandigi ne yazik ki olmek uzere olan bu topraklarin nadir bulunan islemelerinden... bir kac parca telkarim var diye kendimi sansli hissediyorum, bir kac sene sonra bulmak imkansiz olacak
• goldas firmasinin el attigi anadolu altin isciligi. bu el atmanin 3 parca kolye ucu ile sinirli kalmayacagini umuyoruz. ^*
• mezopotamya ovasi kokenli gumu$ el i$lemeciligi sanati. kokeninin milattan once 3000 yillarina dayandigina ili$kin kuvvetli bulgular mecuttur. kulce halindeki gumu$un eritilip silindirler arasinda 24 mikron capina gelinceye kadar hadde ile inceltilmesi ve bu tellerin bukulerek $ekiller verilmesi suretiyle figur ve $ekiller elde edilmesi teknigine dayanmaktadir.
  
  telkari bugun icin olmeye yuz tutmu$ bir el sanatidir. mardinde sadece 4 midyat ilcesinde ise 5 tane usta sermayeleri elverdigince ve sati$lara gore telkari i$lemektedirler. her ne kadar patentini almaya kalki$sa da beypazarinda i$lenen gumu$ teknigi telkari degildir kaliptan dokumdur. kalip dokumu telkarinin degerini azaltmakta uretilen mal miktarini korkunc derecede arttirmakta ve haksiz rekabete yol acmaktadir.
• neredeyse saç teli inceliğinde gümüş tellerle yapılan bir el dokuması. kullanılan gümüş, içine bakır katılarak 925 ayarda sabitlenir. telkari ile en fazla takı olarak karşılaşmış olabiliriz. bu takılar 1001 gece masallarını çağrıştırır insana. ankaralı cesem adlı bir firma el işlemesi telkariyi yeniden canlandırmak için çaba göstermektedir.
• 13. yuzyilda ortaya cikan ve bugünkü esnaf ve zanaatkarlar odalarinin baslangici sayilan ahiler tarafindan anadolu'ya yayildigi varsayilan gumus isleme sanati. eritilip tel haline getirilen gumus, haddeden gecirilerek inceltilir ve bu durumda hemen hemen saf halde oldugu icin kolayca bukulur. zanaatkar, bu telleri ufak el aletleri istedigi sekilde kesip kivirir. parcalari birbirine gumus kaynak kullanarak kaynatip eserini ortaya cikarir.
• çok ince gümüş tellerle yapılan gümüş işçiliği.
  kabul görmüş etimolojisi :
  tel[ermenice "iplik"] + kari[farsça "işçilik"]
  ki, bence de doğrusu budur. ancak benim nâçiz etimolojik yorumum da fena sayılmaz:
  tilla[orta asya dillerinde "altın"] + kari[farsça "işçilik"]
  mesela semerkand'da "tilla-kari medrese" vardır. yani altın işlemeli medrese.
  (bkz: tilla)
• bu sanat kullanilarak gumus nalinlar yapilir, karadeniz bolgesinde oldukca yaygindir.
• mezopotamya koneli olmasına karsın dunyaya yayılmıs bir sanattır.ozellikle irlanda da cok kaliteli ornekleri uretilmistir.illa altınla olmaz bu nitekim altınla yapılan versiyonu eski mısır kalıntılarında da bulunmustur.midyattakilere gore nispeten ucuz olan suriyeden kacak versiyonları guneydoguda kolayca bulunabilir.ama midyat isciliginin gerisindedirler genel olarak.belki suriyeden buraya getirilmemis super ornekleri vardır onu bilemiycem.