türev enstrümanlar

• genelde hedging/speculation yapmaya yarayan opsiyon sozle$meleri, swap gibi finansal araclar. turkiye'de son birkac yilda olusturulan hukuksal altyapi ilerde bunlarla da `$gibi ha$ir ne$ir olacagimizi gostermektedir.:ucte`
  (bkz: derivative)
• degerlerini altinda belirtilen gosterge parametre (underlying variable) uzerinden alan cok boyutlu finansal enstrumanlardir. gercek amaclari risk faktorunu kontrol etmek (minimize etmek burada gercek amac degildir) ve risk uzerine yatirim yapabilme kabiliyetini saglamaktir. turev enstrumanlari teknik acidan lineer/dogrusal olanlar (swap, futures, etc..) ve non-lineer/dogrusal olmayanlar (opsiyonlar) olarak ikiye ayrilir. opsiyonlarda kendi aralarinda 'plain-vanilla' ve 'exotics' olarak iki ana bolume ayrilir. ozellikle exotic tip turev enstrumanlarinin risk degerlerini olcmek, altlaridan yatan cok boyutlu (multi-dimensional) underlyingler uzerinden fiyatlarini belirlemek oldukca guc ve matematiksel olarak kompleks bir islemdir. bu nedenle yatirim bankalari, risk analizi, turev enstrumanlarinin matematiksel ve numerik olarak modellenmesi ile ilgili departmanlarda genelde fizikci ve matematikcileri calistirmaktadirlar. finansal matematik yapi itibari ile akiskanlar mekanigi ve termodinamik gibi stokastik surec iceren temalara benzedigi icin ozellikle fizikciler cok cabuk adapte olurlar.
• vadeli islem ve opsiyon borsasinin guzel yurdumuzda i$lemeye ba$lamasiyla ha$ir ne$ir olmaya ba$lanan araclar. (ben oldum da ordan biliyorum)
• suyunun suyu piyasalarin suyuna tirit enstrümanlaridir. kabaca reel ekonomiden büyük bir hizla koparak aşiri genişleyen mali piyasalarin yarattigi zorlama enstrümanlar olarak tanimlayabiliriz. görece istikrarli gelişmiş kapitalist ülkelerde bu tür piyasalarda büyük işlem hacimlerine rastlanabilmektedir. ancak genellikle faiz kur arbitrajlarina dayanan ve taşidiklari yüksek risk nedeniyle yüksek getiri sağlamasi beklenen bu tür türev araçlarin ve oluşturduklari piyasalarin türkiye'de ekonominin yaşayacağı ilk reel kriz belirtisinde yine non-lineer bir sekilde tepetaklak gitmesi kuvvetle muhtemeldir.
  
  o kadar sıkılmışım ki bunlari yazarken.
• yatırım bankalarının piyasaya sunduğu güzelliklerdir bunlar. over the counter veya exchange traded olabilmektedirler. exchange traded olanlar standardize edilmişlerdir, wall street journal'da bunların quoteları bulunmaktadır. bu exchangelere örnek olarak cbot verilebilir.
  
  over the counter olanlar işin esas taşaklı kısmıdır. bu hadiseler bankalar tarafından şirketlere satılmaktadır ve kontratın hem short hem de long kısmında bulunmayı bankalar kabul etmektedir (market making). risk ile doğrudan bir alakaları vardır.
  
  en çok kullanılan interest rate derivatives olmaktadır. şirketlerin çeşitli finansman işlemlerinde cash flowlarının tarzını değiştirmekte (floating'i fixed yapmak veya tam tersi) kullanılabilirler. swap denir bunlara.
  
  düşünün ki bir şirket yılda iki kere borç faizi ödemektedir ve bu faiz o dönemki libor'a endekslenmiştir. şirketin hazine departmanı bu durumdan memnun değildir, çünkü şirketin gelirleri libor'dan bağımsız gelişmektedir. o yüzden bu floating rate borcunu fixed bir orana çevirmek istemektedir. gider bir yatırım bankasına ve principal belirleyip fixed for floating swap alır. banka swap'ı öyle bir şekillendirir ki bugünkü kontrat değeri sıfır olur. bunun için belli bir faiz oranı belirler arbitrage kurallarını göz önünde bulundurarak ve o şirkete floating rate'in fixed rate'i geçtiği zamanlarda geçtiği kısmının principalla çarpımı kadar para verir. tersi durumlarda da şirketten para tahsil eder. böylece şirketin borç finansmanını değişkenden sabite çevirmiştir.
  
  ayrıca
  (bkz: futures)
  (bkz: options)
  (bkz: swaps)
• klasik 'vanilla'lar di$indaki daha 'exotic' ornekleri:
  
  asian option, barrier option, basket option, binary option, cap, chooser option, compound option, contingent premium option, credit derivative, floor, lookback option, quanto, rainbow option, ratchet option, swaption...
• (bkz: hedge fund)
• kendilerinin türevini aldığımızda (ikinci türev oluyor aslında), çalınan müziğin ivmesini verirler; allegro, allegro ma non troppo, allegretto gibi.
  
  (öss'nin insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerine birebir [a.k.a. boydan] örnek teşkil etmekteyim, yalaşmacı arkadaşlara başarılar dilerim)
  
  (d smart, kodum mu zıbart)
• (bkz: kabak kemane)
• elektro saz, yayli darbuka, telli davul, zilli saksofon gibi enstrümanlardir. bunlarin, çaldiktan uzun bir süre sonra ses getirenleri vardir ki onlara da vadeli türev enstümanlar denir.