shamela

• henry fielding'in samuel richardson'un pamela or virtue rewarded kitabına nazire olsun diye yazdığı ve iffetli görünerek evin beyini tavlayan ancak foyası da meydana çıkan bir hizmetçi kızın hikayesini anlatan kitap.
• 18. yy. ingiliz yazarı henry fielding'in kısa bir romanı. aslında shamela'ya roman yerine roman parodisi demek daha doğrudur.
  
  shamela'nın kendisinden çok yazılış nedeni önem taşır. samuel richardson
  roman tarihinin kilometre taşlarından kabul edilen -ki kim karar verir buna hiç anlamam, bayar öldürür adamı- pamela'sını yayınladığında, ortalık genel olarak zaten bi sallanmış, ama anlaşılan en çok etkilenen kişi, pamela'nın savunduğu fikirlerden ciddi biçimde rahatsızlık duyan henry fielding olmuş. öyle ki, bir yıl sonra, richardson’un romanının parodisi niteliğindeki shamela ile kendisine tokat gibi cevap vermiş. ondan da bir yıl sonra, roman dediğin böyle yazılır mesajıyla joseph andrews'u tamamlamış. (buradaki joseph tipi, richardson’un kadın kahramanı pamela’nın erkek kardeşi olarak tarif edilir). fielding'in anlam ve önemi de burada başlıyor zaten en çok. bir kurmaca metinden bir başka kurmaca metne gönderme yaparak, modern romanın başlangıç zamanında bugünlere ibret bi davranışta bulunmuş oluyor.
  
  gelelim hikayeye:
  
  richardson'ın pamela'sı, hizmetçi olduğu evde kendisini kötü emellerine alet etmeye çalışan patronundan paçasını kurtarmaya çalışan iffet erdem sahibi, ahlak kumkuması bir kadındır, ama patronla doğrudan beraber olmak ya da başka iş aramak yerine adamı türlü zeka oyunlarıyla kendisiyle evlenmek durumuna getirdiğinden, her ne kadar richardson tarafından aman aman bi haltmış gibi anlatılmışsa da şırfıntının tekidir^*. kendisi edebiyat aleminde erdem ve fazilet simgesi olarak işlenmiştir, richardson da zaten bunu aynen bu amaçla kullanmıştır. fakat pamela erdemli (!) kişiliğini patronunu kendisine koca etmek ve sosyal bir çevre edinmek için kullanmıştır fielding'e göre. aşk için evlenmemiştir. shamela'daki mektuplarda fielding'in pamela'yı faziletli bir kadın olarak değil, hesapçı, aşağılık bir şıllık olarak gördüğü çok açıktır^*.
  
  shamela'da pamela'nın hayatı kaldığı yerden itibaren anlatılır ve bu yolla pamela'nın karakterinde fielding'e göre varolan erdemsizlikle dalga geçilir. kitap boyunca shamela'nın davranışları için hep "gibi yapmak, rol yapmak" gibi fiiller kullanılır. shamela kitap boyunca patronunu bişeylere^* teşvik eder, kışkırtır ama bunu çok safiyane bi şekilde yapar. erdemli kişiliğini korur yani. adamın bi takım girişimlerine karşı koyar ama tek sebebi erdemli olmaktır ve tabii elemanı evliliğe razı etmektir, ahlaki bi motivasyonu yoktur. özellikle annesine yazdığı mektuplardan birisinde erdemli görüntüsünün ne kadar yalan olduğu vurgulanmıştır.
  
  sir, says i, you had better not offer to be rude; well, says he, no more i won't then; and away he went out of the room. i was so mad to be sure i could have cried.
  
  ve hatta yanlış hatırlamıyorsam hatunun patronuyla bi başka adam arasında "benim için hangisi daha uygun, daha avantajlı" filan gibi bi karşılaştırma yapmışlığı da vardır. böyle bi kadın, fielding gibi sevgi temelli bi adam göre tamamen ahlaksızdır, maddi çıkar için evlenmektedir. zaten de evlendikten sonra eski patron-yeni koca karısını yatakta bu karar veremediği adamla da basar^*.
  
  fielding, shamela'da da diğer tüm çalışmalarındaki son derece açık ve net olan temel ahlaki mesajları aynen sürdürmekle birlikte, tarz olarak farklı sayılabilecek bi çalışmasıdır shamela. her zaman eserlerinde verdiği asıl mesaj, yani evliliğin tek sebebi aşk olmalı, bu eserde de vardır. ama mesajın veriliş biçimi daha eğlencelidir.