panama skandalı

• üçüncü cumhuriyet döneminde fransa’da patlak veren ve panama kanalının yapımı sırasında pek çok politikacının da bulaştığı ve yaklaşık 1 milyar frankın buharlaştığı 19. yüzyılın en büyük parasal skandalı.
  
  hükümet yetkililerinin panama kanalı’nın yapımını üstlenen panama kanal şirketi’nin içine düştüğü büyük finansal problemleri aldıkları rüşvetler karşılığında görmezden gelmesi sonucu ortaya çıkmıştır.
  
  panama kanalı’nın yapımı 1879 yılında süveyş kanalı’nı açarken gösterdiği başarıdan ötürü toplumda saygın bir isim olan ferdinand de lesseps’e verilir. lesseps toplumdaki saygınlığı sayesinde şirketine ortak ettiği halktan büyük paralar toplar. ancak, çeşitli nedenlerle planladığı işlerin yarısını bile bitiremez. şirketin zararını karşılamak için çıkarılan yasa şirketi kurtarmaya yetmez ve işler daha da içinden çıkılmaz bir hâl alır.
  
  bunun üzerine küçük hissedarlar 1889 yılında dolandırıcılık suçlamasıyla dava açarlar; bu çerçevede içlerinde 6 bakanın da bulunduğu 510 parlamento üyesi rüşvet almakla itham edilir. 1892’de hükümet bazı parlamenterlerin rüşvet aldığını kabul eder. skandala adları karışanlardan ikisi yahudi kökenlidir.
  
  dava sonunda lesseps ve oğlu ile projenin yönetiminde bulunan ve aynı zamanda eiffel kulesinin isim babası gustave eiffel de uzun süreli hapse mahkum edilir ancak sonrasında bu karar iptal edilir. kanal şirketi’nin rüşvet işlerini ayarlayan, aynı zamanda şirketin finansal danışmanı olan baron reinach ise intihar eder. diğer davalılar ingiltere’ye kaçar.
  
  lesseps 7 aralık 1894 tarihinde ölür. bununla birlikte skandala ilişkin soruşturma devam eder, bununla birlikte itirafta bulunan bir eski bakan dışında hiçbir politikacı cezalandırılmaz.
  
  hükümet ile iş adamları arasındaki ilişkileri sağlayan kişilerin hepsinin yahudi olması dreyfus davasına giden yolda önemli kaldırım taşlarından biri olmuştur.
• 17 dünya liderinin akrabaları ve yardımcılarına ait panama hesapları gün yüzüne çıkmış
  
  https://t.co/vca6xibsbq
  
  http://www.theguardian.com/…fshore?cmp=share_btn_tw
• (bkz: the panama papers)