orhan kotan

• kürt şair-gazeteci- yazar. "rızgari" dergisi ve hareketinin önemli isimlerindendi. pkk'yı eleştirebilen nadir kürt aydınlarındandır. 1998'de öldü.
• şu dizeleri kürtlerin acılı tarihini anlatmaya yeter de artar bile;
  
  " ... ubeydullah nehri derler adıma
  acılıdır birinci yanım
  ikinci yanım cinayet
  üçüncü yanım zinadandır
  işkencedir
  dördüncü yanım akıl sır ermez
  göz görür
  dil söylemez
  beşinci yanım bebeğimin kaderi
  altıncı yanım bir cehennemdir
  umuttur
  sevdadır yedinci yanım
  sekizinci yanım bilinmez
  dokuzuncu yanım kölelikten
  onuncu yanım ihanettendir. "
  
  (bkz: gururla bakıyorum dunyaya)
• kendisi hakkında internette bulanabilecek bir biyografi özcü bir anlatım ile serdar kotan tarafından kaleme alınmıştır..
  
  --- spoiler ---
  
  orhan kotan, 1944 yılında, arkasında “kürtçü-komünist” damgasını taşıyan bir memur ailesinin ikinci çocuğu olarak gözlerini dünyaya açtı. ilk ve orta öğrenimini kürdistan’da tamamlayan kotan, üniversite eğitimine, ankara’da dil-tarih ve edebiyat fakültesi’nde başladı… 68 gençlik hareketinin içinde aktif görev alan orhan kotan, bu nedenle üniversite’den ayrılmak zorunda kaldı…. zaten onun kalbi kürdistan için atıyordu. ve nihayetinde kürdistan’a döndü ve malazgirt’e yerleşti… kürt tarihini, kürdistan topraklarında destanlaştırdığında daha henüz 24 yaşlarındaydı…
  
  belki de ciltlere sığmayacak renkli ve bir o kadar da dopdolu olan politik yaşamında, kürdistan’a dönüşü önemli bir mihenk taşıdır…
  
  ilk olarak, dr. şıvan hareketi içinde görev aldı, bölge sekreterliğine kadar yükseldi.
  
  74 sonrası ise ddko sürecinde “ocak komünü” olarak adlandırılan ekibin yanında yerini aldı ve kavga arkadaşları ile birlikte kürdistan tarihinde ilk kültür ve bilim merkezlerinden olan komal yayınevini kurdu ve yönetti. onlarca tarihi belgenin suyüzüne çıkmasının isimsiz kahramanıydı.
  
  76’da çıkan rizgarî dergisinin yazı kurulunda görev aldı, derginin belkemiği olmasına rağmen, her zaman olduğu gibi mütevazi davranarak, yazdığı hiç bir yazısında isim kullanmadı…
  
  80 darbesi ile birlikte kendisi için en acı yıllar olan sürgün yılları başladı. isveç’e çıkmak zorunda kaldı. her ne kadar sürgünü, “gri göklerde bin yıllık keder ve ecnebi sokaklarda yalnızlık…” olarak ifade ediyorsa da, mücadele azmi bir kat daha bilendi. önce dengê komal sürecine imzasını attı, ardından kürdistan komünist partisi merkez yayın organı “yekiti” dergisini organize etti… modern kürt basınında bir dönemeç noktası olan “kurdistan press” in redaktörlüğü sırasında ilk kez kendi imzasıyla yazılar yazmaya başladı. 1991 yılında ideolojik perspektifini yalnız savunmaya karar veren o. kotan örgütsel ilişkilerden çekilerek, bir kürt aydını olarak mücadele etmeye karar verdi.
  
  yıllar süren sürgünün ertesinde, istanbul’a döndü. ve “realite press” gazetesinin yayınını örgütledi. sayısız yazılarında ve çıktığı televizyon programlarında, daha fazla demokrasi derken, sorunu salt kürt sorunu olarak değil, kürdistan sorunu olarak özenle işlemeye devam etti…
  
  üç şiir kitabı, sayısız makale, araştırma-incelemeyle, arkasında dev bir hazine bırakan şair-yazar- gazeteci orhan kotan, 9 temmuz 1998 tarihinde; karolinska hastahanesinin ıssız odalarının birinde, bütün mücadele hayatında gösterdiği mütevaziliğe yaraşır bir şekilde aramızdan ayrıldı....
  
  --- spoiler ---
  
  (bkz: derin denizlerin aydınlığı)
• çoğalt gecenin kapılarını
  zulmun kasaturalarını
  acıyı ve hüznü
  ve ihaneti çoğalt
  artık kendimizi yargılayabiliriz...
  
  demiş bir adamdır..
• (bkz: orhan gutan)
• bu sairin bir mottosu varsa eger o da "biz düsmani da dostu da biliriz" olmasi lazim. kendisinin bestelenmis iki üc sarkisinda bu sözler aynen geciyordu.
• .....
  .......
  
  "aç çocukların cesetleri
  
  ve küçük orospular
  
  titreşir duvar diplerinde
  
  salhane demokrasisi
  
  ve dilenci sokaklarda
  
  fukara mintanlar giyinir ihtilal
  
  ve uzun beyaz sakalıyla
  
  finans kapital
  
  millet meclislerinde bağlarını perçinleyip
  
  dolarların azgın dişlilerini
  
  dağların damarlarına geçirmektedir
  
  canevinde mürteci bir intihar
  ...
  ...
  
  ekmeğimiz yoktu
  
  mermimiz yoktu
  
  bin can ile
  
  bir umut ektiğimiz
  
  toprağımız yok
  
  lanetlenmiş kadınlarımız
  
  çocuklarımız
  
  davarlarımız
  
  dağlar gibi yığıldı ölüler
  .....
  
  işgal orduları
  
  değil bir baş somunu
  
  bir baş soğanı bölüştüğümüz
  
  sırt sırta merasimsiz gömüldüğümüz
  
  "k.m." neferleriydiler cellatlarımız
  
  ....
  
  ............
  bu dağlarda vuruldu boyunduruk
  
  kınalı türkülerin boynuna
  
  bu dağlarda deşildi
  
  gebe kadınların karnı
  
  halkların kardeşliği adına
  
  tifüs ve kanser
  
  kalp yetersizliği
  
  ülser
  
  ve saire
  
  ve cümle illeti muzır haşeratın
  
  bir de açlık
  
  bir de yokluk
  
  bir de zindanlar
  ......
  ................
  
  telgrafın tellerine kuşlar konmuyor
  
  oturmuş körpe yüreğe
  
  korkunun zindanları
  
  ve savurmuş
  
  kara türküsü açlığın
  
  dört vaktin salahına yoksul müslümanları
  ............
  ..................
  
  ülkem bir zulüm cenderesidir işte
  
  kıyı köşe mezbaha
  
  orta yer giyotin
  
  akşamları kahır taşınır sofraya
  
  aş yerine
  
  ve geceleri
  
  eşleriyle değil
  
  acılarııyla çiftleşerek yatar insanlarım
  
  kış günüdür
  
  güller açmaz
  
  dallarda bülbüller ötmez
  
  can arzular
  
  elim yetmez
  
  vah lımin, brindarım*
  
  içerden
  
  içerden içerden
  
  kes bağrım
  
  yar içerden
  
  işte namus
  
  intiharı düşünür kederinden
  
  ve bu boş tencerenin onulmaz kahrı
  
  utanır kendi kendinden
  
  birebir vermeyen toprak
  
  seb-i sübyan aç susuz
  
  ne gelen var
  
  ne beklenen
  
  ve dağlarda çırılçıplak eşkıyalar
  
  .......
  
  .................
  
  orhan kotan - gururla bakıyorum dünyaya
  
  dizlerini ve daha epeyi kötü bir tarihin dizelerini üretmiş yazar, eylemci ve mazlum bir kürt... kaybedeli çok oldu.
  
  anısına saygıyla...
  not: şiir 30 yıl sonra ezberde kaldığı kadarıyla yazıldı... ( ayrıca dönem itibarı ile yasak olan bölümler törpülendi, maalesef...)
  
  *= yaralıyım
• onlar güneşin bağrında ateş
  yeryüzünde bir taze çiçektiler
  namluda namusun fişengi
  isyanda yürek kara düşte
  bembeyaz gerçektiler
  ben yılların sevdası
  nazlım
  sabır kıyısında
  kin köpüğü
  al almada
  başaklarda
• bugün eskimeyen bir dost'un katkısı ile bir şiirinin tümünü yeniden okuma şansı bulduğum; büyük bir kürd devrimcisi, şair...anısına saygı ile:
  
  gururla bakıyorum dünyaya
  
  çünkü isyan bıçağıdır böğrüme saplanan sancı
  çünkü harcımı öfkeyle, imanla karıyorum
  ve kederin
  ve solgun yüzlü işçilerin üzerine
  dağbaşlarının hırçınlığı savruluyor benden.
  çünkü beni ateşiyle dimdik tutan kin
  çünkü benim gözbebeklerimde tutuşan şafak
  miting afişleri
  cesur pankartlar
  ve binlerce militan
  derin denizlerin aydınlığı
  zorlu sabahlar
  gökyüzü ve lâle
  sıkılmış bir yumruk gibi giriyoruz hayata.
  çünkü ben sevdiğim kızı
  yaşamak gibi
  halkım gibi sevdiğim kızı
  /ki şiirini yazamayan
  ve türküsünü söyleyemeyen halkım gibi
  binlerce ve binlerce kurşunlanan halkım gibi
  zincirlere vurulan
  savaşlara yollanan
  vergilere bağlanan halkım gibi
  felç ofmuş yalnızlıklara bırakarak
  büyük acıların ve gözyaşının içine bırakarak
  şiirlerimin bir bıçak gibi ışıldadığı
  devrim türkülerini
  ve başkaldırmayı öğreten dudaklarını
  bir kere olsun öpemeden
  bir kere olsun tutamadan kaygısızca
  serin bir yaz gecesi gibi ürperen ellerini
  hatta boynunu ve ayak bileklerini
  bilemeden bilemeden bilemeden
  vurdum yüreğimi şanlı kavgaya
  barışın ve özgürlüğün dağlarına yürüyorum işte
  /yiğitsen uslandır beni
  ey yasakların
  kahpeliğin
  ve soygunların koruyucusu
  türkü çağıran kızlarımı sustur
  ve kahraman oğullarımı,
  mezar kaza kaza kederli, kızgın
  tohum serpe serpe hünerli
  ve sömürüle sömürüle bomboş
  ve açlığın
  ve zulmun izlerini
  derin uçurumlarında taşıyan ellerimi
  nacaklara ve tırpanlara sarılan ellerimi
  mavzerlere sarılan ellerimi
  zincirlere vur gücün yeterse.
  ama adına yaşamak dersen
  ot gibi, saman gibi yaşamak dersen
  bir solucan gibi yerlerde sürünerek
  ezilerek
  horlanarak
  sömürülerek
  re-zil-ce
  çatlayan tomurcuğun
  doğan çocuğun çığlığını duymadan
  gül benizli sevgilinin
  titreyen göğüslerini öpmeden doyasıya
  korka korka
  yana yana
  her gün biraz daha derinden
  her gün biraz daha kapkara duyarak ölümü
  aç ve arkasız
  köpekleşerek
  yaşamak dersen
  bu yürek
  çat diye çatlasın be!
  gelgelelim parlayan güneşi
  emekçi halkların
  kahraman halkların güneşini
  şehvetle içine dolduran toprak
  şimdi sımsıcak
  şimdi ulaşılmaz
  şimdi olgun meyvalarla dolu
  bahar bahçelerini salmaktadır dünyaya,
  ve gül benizli sevgililerin dudaklarında hayat
  bizi aşka ve kavgaya çağırmaktadır,
  bıçak kemiğe dayandığı
  ok yaydan fırladığı için değil
  /bu bezirgan saltanatı
  bu zulum bitsin diye
  ağaran günler için
  yeni bir dünya uğruna
  yüzlerinde cesaretin onuru
  ve imanlı gücü dövüşen dünyanın
  emperyalizme karşı dövüşen dünyanın
  ve ölüme
  gülerek koşan genç savaşçıların
  al bayrakları dalgalansın
  dalgalansın dalgalansın
  kinle boğuşan yorgun yüreği
  aydınlansın diye anamın.
  felaketler geçirmiş anamın
  dişleri dökülmüş kederli ağzı
  ağlamaya hazır gözleri
  safrası
  ve sonsuz
  ve dağlar eriten sabrı,
  merhameti
  yani bir bütün halinde insanlığımız
  yunsun, arınsın diye duru pınarlarda
  alın terinin namusu kurtulsun diye
  kurtulsun diye sıcak somun
  acı soğan
  ve çiçekli basmalar
  ahdettik
  vefa ettik
  kelle koyduk
  ölen ölür dostlar
  düşmanlar heyy
  kalan sağlar
  ….
  ..
  .
  1969-70
  orhan kotan
• unutulmayan korkuları yazmış şair.
  
  "yıkılanlar oldu bu sıra
  korku
  çürümüş bir beyin olarak
  kafalarda yatarken
  dağ başlarında kurşunlandılar
  doğan bir çocuğa armağan oldu adları
  unutuldular
  korkuları unutulmadı.
  
  kent yorgunu paslı bir alkol gecesine
  kitaptan
  katliam gibi korkan general gecelerine
  radyolara
  radarlara
  ajans haberlerine
  ve
  burjuva düşlerine yıkıldılar."
  
  (bkz: 4. kural)