okur hakları

• daniel pennac'nın "roman gibi" isimli kitabında işaret ettiği, okurların okuma haklarıdır.
  
  artık bulunması zor olan 26 ekim 2007 tarihli milliyet kitap dergisinin 48. sayfasından aktarıyorum, o vakitler okur hakları'nı yeniden gündeme getiren ebru akkaş'ın yazısını, 'aklına sağlık diyerek okuyalım:
  
  "çocukların okur hakları
  
  bazen kendileri için olsa da okuyacağı kitaplar büyükler tarafından seçilen, tercihi olmayan bir kitabı okumakla yükümlü kılınan çocukların okur haklarından haberdar mısınız?
  
  ebru akkaş
  
  okumak fiilinin emir kipine tahammülü olmadığını söyleyen fransız yazar daniel pennac, "roman gibi" adlı yapıtında, bunların pedagojik işkence malzemesi olarak kullanılmaması kaydıyla, çocukların on maddelik okurluk haklarına değiniyor.
  
  okumama hakkı
  
  sayfa atlama hakkı
  
  bir kitabı bitirmeme hakkı
  
  tekrar okuma hakkı
  
  canının istediğini okuma hakkı
  
  "bovarizm" hakkı
  
  canının istediği yerde okuma hakkı
  
  çöplenme hakkı
  
  yüksek sesle okuma hakkı
  
  susma hakkı
  
  bunlar sadece çocukların değil tüm okurların hakkı. bu yüzden her hak için geçerli olan o hakkı kullanmama seçeneği elbette okumak için de geçerli. okuyan kişinin kendini geliştirdiği gözle görülür bir gerçek olsa da okumanın reddedilebilecek bir eylem olduğunu da kabul etmeliyiz.
  
  keyif için okumak
  
  okumak, bir görev duygusu ile yapıldığında işkenceden farksız bir hâl alabilir. okuyucu kitapla ilişkisini kendi belirleyip, metnin sayfalarını atlayabilir. zira çocukların eline "ilyada"nın çocuklar için uyarlanmış kopyasını, yani kendisi için başkaları tarafından budanmış bir kitabı tutuşturmak yerine kitabın orijinalini verip, kendi destanını yaratmasına izin vermek daha anlamlı olabilir.
  
  çocuklar başladıkları her kitabı bitirmek zorunda değil. bazı kitapların bizi çağıracağı günü beklemek daha anlamlı olabilir. hikâye için daha hazır olmayabilirler. ya da yeni bir kitap okumak yerine çok zevk alınan bir kitabı 2., 3. kez okumak daha keyifli olabilir.
  
  pennac'nın listesinde yer alan en güzel okur hakkı ise bovarizm -kendini kitap kahramanının yerine koymak- olsa gerek. kendini o kahramanın yerine koyup, okumanın tadına varan bir çocuğun artık kitaplardan kopması söz konusu olmayabilir. yine de çocuk ya da yetişkin fark etmez, insan keyfi için okur ya da okumaz. "
• serhat a. körkuyu çevirisi ve quentin blake çizgileriyle okur hakları
• ing: the rights of the reader.
  
  daniel pennac tarafından yazılmış, quentin blake tarafından sevimli bir şekilde resmedilmiş haklardır, şu şekildedir:
  
  1. the right not to read
  2. the right to skip
  3. the right not to finish a book
  4. the right to read it again
  5. the right to read anything
  6. the right to mistake a book for real life
  7. the right to read anywhere
  8. the right to dip in
  9. the right to read out loud
  10. the right to be quite
  
  and a warning: don't make fun of people who don't read or they never will.