oçi çiornie

• 1987 tarihli takdire şayan bir nikita mikhalkov filmi. oci ciornie, dark eyes adlarıyla da bilinir. marcello mastroioanni, silvana mangano gibi enfes oyuncular başrolleri paylaşır. çehov'dan ilhamla^* çekilmesinin yanı sıra, fellini ve visconti etkileri de sezilir. hem rusluğu hem italyanlığı başarıyla taşıyan şiir gibi bir seyirliktir. filmde bir pırıltı vardır, o pırıltının olduğu yerlerde aşk vardır. bu aşk pırıltısı, harika bir sinematografik buluştur. güzel mastroianni, roman gibi karakter, romano'dur.
  
  oci ciornie, rus halk şarkısı; aranjman döneminde ajda pekkan tarafından bir günah gibi adıyla türkçe söylenmiştir.
• kalinka gibi, katiusha gibi, “podmoskovniye veçera” (moscow nights) gibi en bilinen, en sevilen rus halk şarkılarından biridir oçi çiornie, ki bu şarkıyı ilk olarak seneler önce, tiyatroda, jacques deval’in 1934 yılında tovarich adıyla yazdığı (“yoldaş” demektir rusça’da “tovarişç”), bizde ise şahane züğürtler adı altında sergilenen (ayni adla çevrilmiş 1964 yapımı bir ayhan ışık-sezer sezin filmi de bulunan) ve bolşevik ihtilali’nin ardından fransa’ya iltica etmek zorunda kalıp da orda bir eve uşak-hizmetçi olarak giren rus aristokrat çiftin tatlı hikayesini anlatan çok başarılı oyunda, nevra serezli’nin canlandırdığı fakir düşmüş grandüşes tatyana’dan dinlemiştim. sıla hasretiyle gitar çalıyor (balalayka bulamamıştır herhal orda) ve hizmetçisi olduğu evin çocuklarına kara gözler’e duyulan ümitsiz aşkı anlatan bu türküyü söylüyordu tatyana. ajda pekkan’ın sesinden kulaklarımıza ulaşan bir günah gibi (“bir günah gibi gizledim seni/ kimse görmedi seni ve beni/ ağlarken içim güldü gözlerim” dizelerini hatırlayalım) ve julio iglesias’tan dinlediğimiz nathalie (gilbert becaud’nun nathalie’si ile karıştırmayalım aman), hep aynı notaların, aynı ruh yüklü rusça türkünün üstüne yazılmış sözlerdi, ki başka dillerde de muhtelif güftelerle ayni melodiye rastlayacağımızdan eminim.
  rusça sözlerinin anlamının az çok şu olduğuna uzun araştırmaların ardından ikna olmuş durumdayım: “ah, kara gözler/ yanan, tutkulu, güzel gözler/ seni nasıl da seviyorum/ senden nasıl da korkuyorum/ belli ki gözlerine ilk tesadüf ettiğim an uğursuz bir andı/ eğer seni görmeseydim böyle ıstırap çekmez, hep gülümseyerek geçirirdim hayatımı/ ama gördüm seni, tüm huzurumu kaybettim/ senin uğruna tüm dünyayı unuttum/ yumuşak okşayışların ve ateşli bakışların beni cezbetti, büyüledi/ beni mahvettiniz, ebediyen mutluluğumu çaldınız, ey kara gözler.”
  piyanoda ezbere çalabildiğim ilk ve galiba da (bu aramızda kalsın) tek doğru dürüst parçadır oçi çiorniye. karanlıkta çalar, çalarken de hep ağlarım (ağlamam).
• yildiz ibrahimova tarafindan da yorumlanmistir (bkz: marcanja), hem de ta$ gibi!
• iki farklı uyarlaması olan rus halk türküsü. oldukça güzel , diğer zırzop pop parçalarından daha kalitelidir kanımca. ingilizce tercümesi aşağıdaki gibidir ;
  
  dark eyes, burning eyes
  frightful and beautiful eyes
  i love you so, i fear you so
  for sure i've seen you at a sinister hour
  
  dark eyes, flaming eyes
  they implore me into faraway lands
  where love reigns, where peace reigns
  where there is no suffering, where war is forbidden
  
  dark eyes, burning eyes
  frightful and beautiful eyes
  i love you so, i fear you so
  for sure i've seen you at a sinister hour
  
  without meeting you, i wouldn't be suffering so
  i would have lived my life smiling
  you have ruin me, dark eyes
  you have taken my happiness forever away
  
  dark eyes, burning eyes
  frightful and beautiful eyes
  i love you so, i fear you so
  for sure i've seen you at a sinister hour
  
  (bkz: cossacks song) (bkz: katyusha)
• 1987 yapımı nikita mikhalkov filmi. başrollerinde marcello mastroanni, silvana mangano, elena sofonova ve marthe keller oynamıştır. cehov'un öykülerinden uyarlanmıştır. pek bi güzeldir.
• (bkz: dark eyes)
• (bkz: otkradnati ochi)
• sözleri söyle olan rus halk sarkisi.
  (bkz: dark eyes)
  
  ochi chyornye, ochi zhguchie
  ochi strastnye i prekrasnye
  kak lyublyu ya vas, kak boyus' ya vas
  znat' uvidel vas ya ne v dobryj chas
  
  ochi chyornye, ochi plamenny
  ı monyat oni v strany dal'nye
  gde tsarit lyubov', gde tsarit pokoj
  gde stradan'ya net, gde vrazhdy zapret
  
  ochi chyornye, ochi zhguchie
  ochi strastnye i prekrasnye
  kak lyublyu ya vas, kak boyus' ya vas
  znat' uvidel vas ya ne v dobryj chas
  
  ne vstrechal by vas, ne stradal by tak
  ya by prozhil zhizn' ulybayuchis'
  vy zgubili menya ochi chyornye
  unesli na vek moyo schast'e
  
  ochi chyornye, ochi zhguchie
  ochi strastnye i prekrasnye
  kak lyublyu ya vas, kak boyus' ya vas
  znat' uvidel vas ya ne v dobryj chas
• türkçe sözleri şöyle olan şarkı:
  
  kara gözlüm, ateş gözlüm
  korkunç ve güzel gözlüm
  ne çok seviyorum seni,
  nasıl da korkuyorum senden
  belli ki uğursuz bir saatte tanımışım seni
  
  kara gözler, alev gözler
  çağırır beni uzak diyarlara
  aşkın ve barışın hüküm sürdüğü yerlere
  acının olmadığı
  savaşın yasak olduğu yerlere
  
  sana rastlamasaydım eğer
  bu kadar acı çekmezdim
  gülümseyerek yaşardım hayatımı...
  mahvettin beni kara gözlüm
  ebediyyen mutsuz ettin beni
  
  kara gözlüm, ateş gözlüm
  korkunç ve güzel gözlüm
  ne çok seviyorum seni,
  nasıl da korkuyorum senden
  belli ki uğursuz bir saatte tanımışım seni
• ismiyle rusçayı öğrenmeye başlayanları şaşırtan güzel rus halk şarkısı. oçi'nin karşılığı "göz"e denk gelmektedir. ama rusça konuşan biri "göz"e, "glaz" diyecektir. o zaman bu ne olmaktadır? benim bildiğim eski rusça'dır, veya daha yerel bir ağzın ürünüdür. devuşkalara hava atmanız için bu da benden ilgili kişilere ufak bir kıyaktır.
  
  yıllar sonra gelen edit: oçi ukraynaca göz anlamına gelmektedir efendim. işte iki dlin farklılıklarından biri.