nezir

• (bkz: adak)
• uyarıp korkutan. peygamberler nezirdir. tabi ayrıca beşirdirler.
• dede korkut hikâyelerinde çocuk sahibi olmak için yapılan uygulamalardandır. dirse han'ın hatunu oğlundan haber sorarken "kara donlu dervişlere nezirler verdim." ifadesini kullanmaktadır. halk anlatılarında da nezir ve adak şeklinde bolca örneğine rastlanmaktadır. ancak adak günümüzde alışık olduğumuz şekliyle olmayıp çeşitli hayvanlar, yemekler, aç doyurma ve çıplak giydirme şeklindedir. hatta çeşitli türbeler etrafında yapılan ilginç uygulamalar da nezir olarak düşünülebilir (bkz: al sana bir göbek ver bana bir bebek). ancak bu uygulamaların dilek gerçekleşmeden önce ya da sonra yapılması konuşunda belli bir ayrım var mıdır bilemiyorum.
• "mevleviler, bu on sekiz beyite büyük bir ehemmiyet verir, bu beyitleri, mesnevi'nin fatiha'sı (başlangıcı) sayarlar ve bütün mesnevi'nin bu beyitlerde olduğunu söylerler. hatta kur'an'ın ilk suresi olan "fatiha" suresinin besmele ile, mesnevi'nin de "bişnev - dinle, duy!" diye "b" ile başladığını uzun uzadıya anlatırlar. (...) mevlevilerde nezir ve niyaz sayısı on sekizdir. yani bir mevlevi dervişine, bir tekkeye, bir yoksula para verecek olan mevlevi; bu parayı on sekiz kuruş, on sekiz yarım lira, on sekiz lira... gibi daima on sekiz sayısına riayetle verir. mevleviler on sekiz sayısının ebcet hesabında tanrı adlarından "hay -diri" adına uyduğunu söylerler. fakat bu "nezr-i mevlana" sayısında mesnevi'nin ilk on sekiz beyitinin tesiri de olsa gerektir. eski türklerde dokuz sayısının kutlu olduğu ve on sekizin bu sayının iki misli bulunduğu da dikkate değer." abdülbaki gölpınarlı
• "yerden bir avuç saman aldı, ellerinin arasında bir nezri* yerine getirir gibi ovuşturup havaya üfledi."- a. h. tanpınar.
• cinlerin peygamberleridir. cin ırkındandırlar. ateşle korkutan demektir.
  nasıl ateşle korkutsun ki? cinler zaten ateşten değil mi? diyebilirsiniz. cinler hani mangalı yaktın en son bir köz kaldı, onun içinde bir odun görürsün ya? o odun kor halinde için için yanar bilirsin onu, işte o kor'dan yaratılmıştır. tam ateş değil yani. hem düşün bakalım sen de topraktan yaratıldın, kafana bir topraktan yapılma çömlekle vurulsa canın acımaz mı?