nasihatname

• sultanlara nasıl davranmaları gerektiğini öğreten, kural ve kanunların nasıl anlaşılması ve uygulanması gerektiğini gösteren “adab” kılavuzları olarak bilinirler. bu sebeple genellikle 20. yüzyıl tarihçileri tarafından yazıldıkları dönemi birebir yansıtan, o dönemin toplum ve siyasetini betimleyen metinler olarak ele alınmışlardır. rıfa’at ali abou-el-haj “modern devletin doğuşu” adlı kitabında, nasihatname literatürüne genişçe bir yer ayırarak, bu literatürün yanlış kullanılmasını, örneğin osmanlı imparatorluğu’nun “gerilemesi” ve çöküşü için kanıt olarak gösterilmesini eleştirmektedir. abou-el-haj’a göre pek çok tarihçi nasihatnameleri “hikmeti kendinden menkul” kabul ederek, bu metinlerin yazıldıkları tarihsel bağlamı göz ardı etmekte; “...nasihatnamelerin çoğunlukla bir kişinin sesi, düşüncesi ve siyasi görüşünü, hatta daha da önemlisi, yönetici elit içinde iktidar mücadelesini kaybeden bazı unsurların konumunu yansıttığını göreme(mektedirler)”. halbuki nasihatnameler, birer “nasihat el kitabı ya da reform çağrısı” olarak değil, birer polemik ve hatta bazen de protesto risalesi olarak değerlendirilmelidirler. bu metinler, yazarlarının kişisel veya sınıfsal konumlarını, imtiyazlarını yeniden elde etmeleri amacını güden “ideolojik risaleler”dir.
  
  naima “tarih”i, mustafa ali’nin “nasihat”i, koçi bey ’in “risale”si, lütfi paşa’nın “asafname”si, bu literatürün en önemli ve bildik örnekleridir.
• hatayi'nin (şah ismail) mesnevi türündeki eserlerinden birinin adıdır. diğerinin adı ise dehname'dir.