lucas cranach ^*

• hans holbein ile birlikte politik karikatürlerin büyükbabası sayılır.
  
  1517 yılında, alman keşiş martin luther meydan okuyucu sözlerini wittenberg kalesi'ndeki kilisenin kapısına çiviledi.
  matbaa adı verilen bir icat sayesinde o sözcükler orada çakılı kalmadı. luther'in tezleri sokaklara ve meydanlara indi, evlerin, tavernaların ve almanya'nın tapınaklarının içine girdi ve çok daha ötelere gitti.
  protestan inanç doğmaktaydı. luther, roma kilisesi'nin gösteriş ve israfını, cennete girişlerin satışını, din adamlarının ikiyüzlü bekârlığını eleştiriyordu...
  bu dine küfürler sadece sözcüklerle değil, daha çok kişiye ulaşan resimlerle de yayılıyordu, çünkü çok az kişi okuyabilir, ama herkes görebiliyordu.
  luther'in protestolarını yaymaya yardım eden ve lucas kranach, hans holbein gibi sanatçıların eseri olan gravürler çok sevimli şeyler değillerdi: papa altına bulanmış bir canavar, kadın memelerine ve şeytan kuyruğuna sahip bir eşek ya da boynuna astığı mücevherlerin ağırlığını taşıyamadığı için kafası cehennem alevlerine doğru düşen bir şişko olarak tasvir ediliyordu.
  lutherci başkaldırının büyük kitlelere ulaşmasına onca yardım eden bu keskin dini propaganda unsurları, hiç farkında olmadan günümüzün politik karikatürlerinin temelini oluşturdular.
  (bkz: los hijos de los dias) ^*
• ikinci dünya savaşı'nın ardından kızıl ordu, almanya'dan vagon vagon sanat eseri kaçırmış. bu kaçırılanlar arasında 40 tane cranach imzâlı resim de bulunuyor. bu 40 resimden 23'ünün 50'li yıllarda ressamın memleketi gotha'ya geri getirilebiilmesi başarılmışsa da moskova'da daha 17 tane "cranach" bulunuyor. bu saatten sonra da ruslar bu resimleri almanlar'a geri verir mi; ben bilmem, sen bilmezsin, o bilmez...
• 1472 doğumlu cranach'ın babası hans maler'in de bir ressam olduğunu "maler" sözcüğünden anlayabiliriz. (almancada "maler" ressam anlamına gelir) saksonya elektörü bilge frederik'in yanında görev yapan cranach'ın yolu, oldukça mühim bir isim ile kesişecektir: martin luther. bilge frederik luther'i papa otoritesine karşı korumuş en önemli figürdür. bundan ötürü luther, avrupa'da yankı uyandıracak bazı önemli eserlerini saksonya'daki şatoda kaleme almıştır.
  
  mesleğini bir süre şatoda icra etmiş olan lucas cranach'ın da martin luther'i resmettiğini görürüz:
  
  luther portresi
  
  nasıl alman rönesans ressamlarından the ambassadors gibi büyük şaheserleri (bkz: the ambassadors/@highpriestess) insanlığa miras bırakan, tudor hanedanı üyelerini çizen hans holbein, anglikanizmin doğduğu bir döneme denk gelmiş ve insan merkezciliği sembolize eden çalışmalar yapmışsa, lucas cranach'ın da şatoda luther ile kurduğu yakın arkadaşlık, onun reform hareketinin yayılmasında kullanılan eserlerine yansımıştır.
  
  bir örnek olarak 1521'de yayınlanan passional christi und antichristi broşüründe cranach, katolik din adamlarının isa'nın yaşamına olan zıtlığını ele almıştır. protestan müşterilerinin bol olması nedeniyle cranach oldukça varlıklı bir ressam olarak tarihe geçmiştir.
  
  passional christi und antichristi
  
  sanatçı ile ilgili ilginç bir bilgi daha vardır: sanatçının kızı barbara cranach ve damadı christian brück aynı zamanda johann wolfgang von goethe'nin ataları olacaklardır.
  
  sözün özü, önemli bir rönesans ressamıdır cranach. katolik kilisesine karşı yürütülen başkaldırıya hizmet etmiştir. karikatür kültürünün oluşmasında da rönesans dönemindeki satirik çalışmalarının etkisi yadsınamaz.
  
  ilgilenen sanatseverler, cranach tablolarını kopenhag'daki statens museum for kunst'ta, londra'daki courtauld institute of art'ta ve almanya'daki pek çok müzede görebilirler.