kromatografi

• ışık ve çizelge gibi anlamlara gelen iki kelimenin birleşmesinden peydah olmuş bu kelimenin orjinal hali "chromatography"dir. bir bitkinin yaprağını ezip ufalayıp suyunu tebeşir tozu dolu bir deney tüpüne döken (ismini unuttum biri var böyle cidden) bir bilimadamının bulduğu bir ayrıştırma ve analiz tekniğidir. tekniğin adı da yeşil olan o sıvının başka renklere ayrışmasından ortaya çıkmıştır.
  
  ilke olarak bir sabit faz ve bir hareketli faz barındıran bu ayrıştırma ve analiz tekniğinin çeşitlemelerini saymak dahi güçtür artık. gaz ve likit kromatografi en bilinenleri olmakla beraber yine ince tabaka kromatografisi, iyon kromatografisi gibi akılda yer edici yaygın teknikler vardır. bu işi yapan cihaza ise kromatograf adı verilir.
  
  hemen her ayrıştırma^* prosesinde olduğu gibi teorik plaka sayısı ile değerlendirilir ayrıştırma gücü.
  
  en basit örneği olarak ise, kağıt kromatografisi verilebilir. denemek için bir bitki yaprağını sürerek leke yapın. sonra bu kağıdı biraz alkole değdirin, alkol kağıt üzerinde yürürken farklı yerlere bırakacaktır bitki özündeki kimyasal bileşenleri yahut gruplarını.
• maddelerin polarite özelliklerine göre birbirlerinden ayrılmaları prensibine dayanıyor. kolon kromatografisi, normal faz ve ters faz kromatografileri gibi çeşitli tipleri var ve kullanılan dolgu maddesi de her birinden farklı özellikte.
• (bkz: kromatograsyon)
• forensic science araci olarak kullanilabilen hede. burada kullanilan tekniklerden benim denemis oldugum karisimlarda ise yaramakta. bir murekkep izini vesaireyi filtre kagidi uzerine koyun, ortasini delin, oraya havlu koyun, havluyu suya degdirip bekleyin. su yukari cikip dagilmaya basladiginda, murekkep^* renklerine ayrilacaktir. suyla en yuksek intermolekuler cekimi olan en uzaga giden renktir.
• münün ev odevi diye verdigi $ey. ben de ee^* yapmaya cali$iyorum bu konudan.
• farklı özelliklere sahip maddelerin, farklı çözücüler yardımıyla bir ortamda sürüklendiklerinde özelliklerine bağlı olarak farklı hızlarda yol almaları prensibine dayalı bir saflık analizidir. örneğin kağıt kormotografisinde içeriği bilinmeyen madde, ne olduğu tam olarak bilinen referans maddelerle birlikte kurutma kağıdına aynı hizada damlatılır ve bu kağıt özel solventle dolu bir kap içine ucu solvente değecek biçimde dik olarak daldırılır. kağıt üzerindeki ıslaklık belli bir noktaya ulaştığında işlem sonlandırılır ve genellikle çeşitli dalga boylarındaki floresan ışıklar altında maddelerin kağıt üzerinde ne kadar sürüklendiğine bakılır. içeriği bilinmeyen madde üzerinden ayrılmış izlerin referans maddelerle aynı hizada yol aldığı görüldüğünde, bu maddenin içinde bu referans maddeden bulunmaktadır denir.
• (bkz: hplc)
• (bkz: gaz kromatografisi)
• yunanca renkli yazma anlamına gelen kelime
• kromatografi,çeşitli maddelerin hareketli bir faz yardımıyla sabit bir faz üzerinden değişik hızlarla hareket etmeleri veya sürüklenmeleri esasına dayanır. kromatografi yardımıyla başka metotlarla bibirinden ayrılmaları çok zor ve hatta imkansız olan maddeleri saf olarak ayırmak mümkündür. kromatografi cam veya metal borular içinde gerçekleştirilir. cam veya metal borular bu amaçla ince veya gözenekli bir katıyla iyice dsoldurulur. böyle bir dolguya sabit faz veya kolon denir. sistem bu haliyle kullanılır veya bu katıya bir sıvı emdirilir ve bu sıvı faz sabit sıvı faz gibi kullanılır. yukarıda adı geçen gözenekli sabit fazın yerini özel olarak yapılmış kalın süzgeç kağıtları veya cam levha üzerine tutturulmuş toz halinde maddelerden meydana gelmiş ince bir tabakada alabilir. kolon kromatografisi çeşitleri sırasıyla şöyledir:
  
  sıvı-katı (adsorpsiyon) kolon kromatogfrafisi: adsorpsiyon kromatografisi, bir karışımdaki bileşenlerin katı bir maddenin yüzeyinde adsorplanmasına dayanır. adsorpsiyon, maddenin katı fazlarının konsantre olmasıdır.
  
  sıvı-sıvı (partisyon) kolon kromatografisi: partisyon kromatografisinde bileşiklerin dağılma katsayısından yararlanılır.adsorpsiyon kromatografisinden farkı adsorbanta adsorbe edilmiş bir sabit faz taşımasıdır.
  
  jel filtrasyon kolon kromatografisi: moleküllrin büyüklüklerine göre maddelerin ayrılmasına dayanan bir tekniktir. kolona doldurulan jel filtrasyon ortamı yardımıyla bileşikler molekül büyüklüklerine göre kolonda ayrılırlar. kolonu önce büyük moleküller terk eder, sonra sırasıyla daha küçük molekül büyüklüğüne sahip bileşikler gelir. küçük moleküller jelin gözeneklerine tutundukları için geç kalırlar.
  
  iyon değiştirme kolon kromatografisi: çevresindeki ortamada bulunan iyonlar yer değiştirebilen, oynak iyonlera sahip özel materyallerin kolona doldurulmasıyla gerçekleştirilir. anyon ve katyon değiştiriciler olmak üzere ikiye ayrılır.
  
  kromatografi olayında başlıca adsorpsiyon ve dağılma olayları etkilidir. kromatografi teorisini sıvı-sıvı faz kromatografisi üzerinde incelemek daha kolaydır. sıvı-sıvı faz kromatografisinde sabit faz, gözenekli katı üzerine emdirilmiş bir sıvı, hareketli faz ise bu sıvıyla karışmayan bir başka sıvıdır.