koruma tedbiri

• (bkz: ihtiyati tedbir)
• sanırım son internet yasasıyla ortaya çıkmış şey. bugün twitterda uygulanmaya başlanmış.
• (bkz: ceza muhakemesi kanunu)
  
  (bkz: yakalama)
  (bkz: gözaltı)
  (bkz: tutuklama)
  (bkz: adli kontrol)
  (bkz: arama)
  (bkz: elkoyma)
  (bkz: telekom. yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesi)
  (bkz: gizli soruşturmacı)
  (bkz: teknik araçlarla izleme)
• modern hukuk sistemlerinde kişi haklarının doğuştan geldiği ve insanın eylemlerinde tamamen özgür olduğu kabul edilir. ancak insan toplumda yaşamanın verdiği birtakım yükümlülükleri yerine getirmek zorundadır. bu nedenle insanlar birtakım haklarından feragat ederler. ^*
  
  hakların kısıtlanması başta anayasayla ve her halükarda kanunla, kanunun belirlediği sınırlar çerçevesinde gerçekleşir.
  
  bizim hukuk sistemimizde hakların kısıtlandığı alanlardan biri de bir suç şüphesi altında yürütülen soruşturma ve davalarda alınabilecek koruma tedbirleridir.
  
  koruma tedbirleri ceza muhakemesi kanununun 90 ıncı ve devamı maddelerinde yer alır ayrıca yönetmeliklerle de uygulamaları düzenlenir.
  
  koruma tedbirleri uygulanırken; anayasaya, ceza muhakemesi kanuna ve yönetmeliklere uygun davranmak gerekir. aksi takdirde temel hak ihlalleri ortaya çıkacaktır.
• ceza muhakemesi kanunu m.160'a göre, suç şüphesinden haberdar olan cumhuriyet savcısı derhal işin gerçeğini araştırmaya başlar. bu işlemle başlayan ceza yargılaması, iki aşamadan oluşur: soruşturma ve kovuşturma.
  
  soruşturma evresi, savcının suç şüphesini öğrenmesiyle başlar. suç şüphesini öğrenen cumhuriyet savcısı, söz konusu suçla ilgili topladığı deliller neticesinde suçun işlendiğine dair "yeterli şüphe"ye ulaştığında fail hakkında iddianame hazırlayarak görevli mahkemeye gönderir. mahkemenin iddianameyi kabul etmesiyle birlikte soruşturma evresi sona erer, kovuşturma evresi başlar. kovuşturma evresi ise bu aşamadan, yargılamayı yapan mahkemenin verdiği hüküm kesinleşinceye kadar sürer.
  
  genel olarak iki evreden oluşan ceza yargılaması boyunca yargılanan fail, masumiyet karinesi gereğince henüz hakkında kesinleşmiş bir mahkeme kararı olmadığından suçlu değildir. ancak yine de yargılamanın selameti açısından birtakım önlemlerin alınması gerekebilir. işte cmk'nın 90-145. maddeleri arasında düzenlenen bu önlemlerin genel ismi koruma tedbirleridir.
  
  yakalama, gözaltına alma, tutuklama, adli kontrol(ev hapsi, karakola gidip imza atma, yurtdışına çıkış yasağı vb. tedbirleri kapsar) gibi önlemlerin amacı faili cezalandırmak ya da fail hakkında yaptırım uygulamak değil, yalnızca yargılamanın selametini sağlamaktır. zira tekrar ediyorum, bu aşamada henüz ortada bir hükümlü yoktur.
  
  koruma tedbirleri, nitelikleri itibariyle temel hak ve hürriyetlere çok ağır kısıtlamalar getirebildiğinden gerekçelilik ve ölçülülük gibi genel bir takım ilkelere tabidirler. her şeyden önce bir koruma tedbiri ancak gerekçesi belirtilmek suretiyle uygulanabilir. yani koruma tedbirinin neden gerekli olduğu mahkeme tarafından açıkça ortaya konulmalıdır. ayrıca fail hakkında ancak, uygulanması işe yarayacak olan ve failin temel hak ve hürriyetlerine en az kısıtlamayı getirecek olan koruma tedbiri uygulanabilir. yani faili daha az kısıtlayacak bir koruma tedbiriyle yargılamanın selametini tehlikeye sokacak durum ortadan kaldırılabilecekse, daha ağır olan koruma tedbiri uygulanamaz. örneğin, failin yurtdışına çıkacağından endişe ediliyorsa, faili tutuklamak yerine fail hakkında yurtdışına çıkış yasağı getirilmesi gerekir.
  
  bu yazdıklarım tabi ki yalnızca teoride geçerlidir. uygulamada koruma tedbirleri faile ceza vermek, ona yaptırım uygulamak amacıyla kullanılmaktadır. özellikle siyasi suçlarda koruma tedbirleri, uygulayanlar açısından epey elverişlidir.