koridor değişimi planı

• aynı zamanda goble planı olarak da bilinen, karabağ meselesinin çözümü için paul goble tarafından ilk defa 1992 yılında ortaya atılmış ve minsk toplantılarında da görüşülmüş plan. 2000 yılında süleyman demirel, koçaryan'ın önüne bu planı tekrar koymuş ama reddedilmişti.
  
  bu plana göre, azerbaycan, ermenistan ve karabağ arasında laçin koridorunu açacak, bunun karşılığında da ermenistan da, nahçivan (türkiye) ve azerbaycan arasında megri koridorunu açacaktı. ilk başta ermeniler planı onaylar gibi gözükseler de, sonradan kabul etmemişlerdir. planı reddetmelerinin altında, iran ile sınırı kaybetmek korkusu da vardı elbette.
  
  plana aynı zaman da iran ve rusya da tepki göstermişti. zira iran ermenistan sınırını kaybedecek, kuzeyde baştan başa azerbaycan ile sınırdaş olacaktı.
  
  http://www.bhhrg.org/…ntryid=2&reportid=13&keyword=
• bu da harita üzerinde koridorlar
  
  http://img154.imageshack.us/…p?image=karabague2.png
• (bkz: zangezur)
• türk dünyasına kan dökmeden birlik sunabilecek tek mantıklı plan.
• benzer bir plan turgut özal ve george h. w. bush arasında da 1992'de görüşülmüş.
  
  https://twitter.com/…reu/status/1310717103109017600
• revize bir hali, yani koridor değil toprak değişimi olsa normal şartlarda oldukça iş görür bir barış planı.
  
  maalesef normal şartlarda değil dünya, kolay kolay da olmaz. şurada (bkz: turan devleti’nin kurulacağı o muhteşem gün/@captain from the last valley) irdelemiştim. türkiye’nin doğuya ihtiraslı bir hamlesi pek de rasyonel ve rantabl olmaması bir kenara çok da tehlikelidir. o yüzden bu karabağ sorununun çözümü noktasında karamsarım. baştan bunu belirteyim.
  
  yine de yazasım var. fikir jimnastiğini ve senaryoları seviyorum. bu plan ermenistan için iran sınırını kaybedip karabağ’a sadece ince kısıtlı bir hattan ulaşım sağladığı için, azerbaycan için de al-ver dengesizliğinin büyüklüğü ve yine nahçıvan’a ince kısıtlı bir hattan ulaşılabildiği için risk içeriyor.
  
  peki bu sakıncalar giderilebilir mi? bence giderilebilir.
  
  1- karabağ kuzey ve güneyden doğuya azerbaycan içlerine, güneyden iran sınırına doğru uzantıları coğrafya izin verdiği ölçüde biraz tıraşlanıp 4400 yerine kabaca 4000 km2 halini alır.
  2- karabağ ile ermenistan bağlantısını sağlayan topraklar kuzeyde gökçe (sevan) gölün güneyinden ve aşağıda laçin’den gelen yollar arası bölge de tıpkı karabağ gibi ermenistan’a bırakılır.
  3- ermenistan toplamda 7000-7500 km2 bir toprağı denetimine alıp sınırları içine katar.
  4- buna karşılık azerbaycan ermenistan’ın güneyindeki sünik (syunik) bölgesinin (4500 km2 toplamı) karabağ bağlantı yolunun güneyinde kalan takriben 3500 km2’lik kısmı denetimi altına alıp sınırları içine katar.
  5- böylece al-ver dengesi ve her iki taraf için de uzak vilayetlere güvenli bir ulaşım sağlanır.
  6- ermenistan iran sınırını tamamen azerbaycan’a devredeceği için belli oranda ticari kayba, doğudan ve güneyden tamamen azerbaycan, batıdan türkiye ile çevrileceği için güvenlik endişesine kapılacaktır. bu kaybı önlemek için; azerbaycan nahçivan’ın türkiye sınırına en yakın noktalarından birinden ermenistan’ın artaşat kenti merkezli ararat ilinden başlayıp takriben 30 km kadar nahçivan’dan geçen bir üç şeritli otoyol ve çift hat demiryolu inşa eder.
  7- yollar nahçivan’da tamamen viyadükler üstünde ya da tünel olursa çok daha iyi olur. yolun yani viyadüklerin nahçivan’daki kısmının kuru mülkiyeti azerbaycan’da intifa hakkı ermenistan’da olur bir nevi.
  8- yolun sonunda iran sınırına sıfır noktasında büyük bir depo ve otopark ile tren istasyonu inşa edilir.
  9- aynı şekilde aynı hat üzerinde küçük ölçekli, sırf ermenistan’ın tüketimi için bir doğalgaz ya da petrol boru hattı da yeraltından inşa edilir. ve silah hariç her türlü mal ermenistan ve iran arasında akar durur. nahçivan giriş ve çıkışında azerbaycan ve ermenistan sınır görevlileri birlikte kontrol ederler her şeyi.
  10- iki devlet arasında yapılacak barış ve iyi komşuluk antlaşmasına bu yol, demiryolu ve boru hatları da eklenir, böylece ermenistan’ın iran sınırını fiziken kaybı da telafi edilmiş olur.
  
  en sonunda da türkiye ermenistan’a sınıra (soykırım iddiası apayrı bir sorun, onu buzdolabında varsayıyorum) açar.
  
  ermenistan kazançlı: karabağ ve üstüne daha da toprak bağlanıyor. iran sınırının kaybı gayet güzelce telafi ediliyor, üstüne iran’a yol erivan ve gümrü için oldukça kısalıyor. ambargonun bitmesi, azerbaycan’la barış, türkiye’yle de soğuk da olsa bir barış ve sınırların açılmasıyla bölgesel işbirliğine ticarete giriş.
  2- azerbaycan için de kazançlı: karabağ ve batısındaki bir küçük bölge hariç tüm topraklarının kurtuluşu üstüne nahçivan’ı güvenle ülkenin geri kalanına bağlama sağlanıyor, türkiye’yle doğrudan bağlantı sağlanıyor. iran ermenistan ilişkilerinde söz sahibi oluyor.
  
  bu şekilde uygulanacak bir barış planı ermenistan’ı rusya’ya ve iran’a mahkumiyetten de kurtarır.
  
  döneyim başa: maalesef hayal tüm yazdığım, çünkü abd rusya’yı çevrelemek istese de asıl tehlikeli gördüğü rakipler ab ve çin arası düğümlerden birinin çözülmesini istemez. rusya’yı çevrelemek taktik, ab ve çin’i dizginlemek stratejik hedef bana kalırsa abd için. bunu da yani “abd ne yapmak istiyor”u epey uzun bir entry olarak yazasım var. (ama kim bilir ne zaman?) rusya zaten malum. o yüzden olası evrenlerden birine dair bir senaryo deyip bitireyim.
• bu koridoru savaşla biz kendimiz yaratabiliriz. rusya izin verir mi?
  -bir gün çin ve rusya karşı kaşıya gelecek. çin mançurya üzerinde hak iddia ediyor. şimdi google map'e gidip vladivostok neredeymiş bakmanızı istiyorum.
  
  -hatta internette çin'in vladivostok'tan sonra sibirya'yı da ele geçirmesine dair yazılar var. sibirya hiç kimsenin yaşamadığı, hammadde ile dolu, tam çin'in isteyebileceği bir alan. haritadan moskova'nın sibirya'ya uzaklığına bir bakın.
  
  -rusya'nın nüfusu 144 milyon ve gittikçe azalmaya devam ediyor. 144 milyon insan nato'nun batıdaki baskısına mı adam yetiştirsin yoksa 1,5 milyarlık çin'e mi güç ayırsın?
  
  bu durumda bir de türkiye'nin çin'e yaklaşıp rusya'ya cephe aldığını düşünsenize?
  
  e rusya'nın her yıl turist gönderip türkiye'ye hem dış ticareti dengelemesinin hem de halklar arasında akrabalık kurmasının bir sebebi olmalı değil mi? rusya bizimle stratejik ortak olmak zorunda.
  
  yani amerika ve ab'nin tepkisi ne olur bilmem ama bir 10-20 sene sonra rusya böyle bir emri vakiye onay vermek zorunda kalabilir. çin uygurlarla ilişkisini düzeltip türk devletlerine de saldırgan politika izlemez ise rusya ateş çemberine düşer.